Malulen emeklilik işlemleri: Kurum sağlık kurulunca, iş kazası,meslek hastalığı ve çalışma gücünün, maluliyet tespiti işlemleri yönetmeliğindeki Ek-1 Hastalık Listesinde 16 ana başlıkta 142 hastalık grubunda belirtilen maluliyete kabul oluşturacak kriterlere uyması, tedaviye rağmen işlevselliği düzelmeyen ve çalışma olanağı vermeyen,çalışma gücünün en az %60’ını kaybetiği tespit edilen sigortalı malul sayılır ve malulen emeklilik işlemleri yapılır.
Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliğinde yapılan değişiklikler basın tarafından kamuoyuna gerçeğe aykırı olarak adeta müjde olarak yansıtıldı. Basın aracılığıyla kamuoyuna yansıyan haberlerde özetle: “SGK’dan ağır hastalıklarla boğuşmalarına rağmen emekli olmayanlara ilaç gibi bir haber geldi. 40 yıldır değiştirilmeyen malulen emeklilik şartları değiştirildi. Yeni yönetmeliğe göre malulen emekliliğin kapsamı genişletilerek 21 çeşit hastalıktan emekliye ayrılabilecek ve 971 lira emeklilik maaşı ödenecek.’’ şeklinde idi.
Bu ilaç gibi haberi (!) okuyan ve kronik hastalığı olduğu halde emekli olamamış mehmet amca ile fadime teyzeler, artık malulen emekli olacaklarını ve ayda 971 TL alarak mutlu bir emekli hayatı sürdürecekleri yanılsamasına kapılarak eğitim hastanelerine müracaat etmeye başladılar.
Kamuoyuna yansıtılan haber başlıklarını, kronik hastalıkları olan mehmet amca ile fadime teyzenin malulen emeklilik işlemleri için nasıl bir yol izlemeleri gerektiğini , maluliyet tespiti işlemleri yönetmeliğinde yapılan değişiklikler ışığında birlikte inceleyelim ve gerçekleri görelim:
1- 11.10.2008 tarihli Resmi Gazete (Sayısı: 27021) yayımlanan çalışma gücü ve meslekte kazanma gücü kaybı oranı tespit işlemleri yönetmeliği, 03 Ağustos 2013 Cumartesi günü Resmi Gazete(Sayısı: 28727) yayımlanarak maluliyet tespiti işlemleri yönetmeliği şeklinde değiştirilmiştir.
2- Maluliyet: “5510 sayılı kanunun 4 üncü madde kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybetme halidir”.
3- Maluliyet tespitinde esas alınacak sağlık kurulu raporlarını düzenlemeye; Sağlık Bakanlığı eğitim ve araştırma hastaneleri, Devlet üniversite hastaneleri, Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı eğitim ve araştırma hastaneleri, bu hastanelerin bulunmaması durumunda ise Sağlık Bakanlığı devlet hastaneleri, sağlık kurulu raporu düzenlemeye yetkilidir.
4- Sigortalıların çalışma gücünün en az %60’ını kaybedip kaybetmediklerinin tespitinde Ek-1 Hastalık Listesi esas alınır.
11.10.2008 tarihli Çalışma gücü ve meslekte kazanma gücü kaybı oranı tespit işlemleri yönetmeliği ile 3 Ağustos 2013 tarihli maluliyet tespiti işlemleri yönetmeliği değişikliği incelendiğinde önceki yönetmelikte maluliyet kriterleri daha belirsizken yeni yönetmelikte maluliyete ilişkin kriterlerin daha ayrıntılı ve somut olarak belirlendiği görülmektedir.
Yeni yönetmelik değişikliği ile daha ayrıntılı ve somut hale getirilen Ek-1 hastalık listesinde bronşiyal astım, uykuda solunum bozuklukları, tüberküloz, bronşiektazi, kistik fibrozis ve akciğer transplantasyonu maluliyet kapsamına dahil edilmiştir. önceki yönetmelikte sadece motor afazisi olanlara maluliyet verilmezken yeni yönetmelik bunları maluliyet kapsamına alınmıştır. Diabetes mellitus’ta maluliyet için tek organ yetmezliğinden 3 organ yetmezliğine geçilmiştir. Kalp hastalıklarında EKO’da EF %40'tan % 30'a düşürülerek maluliyet zorlaştırılmıştır. Yani görüldüğu gibi malulen emeklilik kapsamı 21 hastalık ile genişletilmemiştir.
SONUÇ OLARAK:
1. Maluliyet tespit yönetmeliği 40 yıldan beri değil 11.10.2008 ve 03.08.2013 tarihlerinde olmak üzere 5 yılda 2 defa değişmiştir.
2. 21 çeşit hastalığın doğrudan malulen emeklilik sağlamadığı, ancak öngörülen sağlık kuruluşlarından Ek-1 hastalık listesinde yer alan ve tedaviye rağmen çalışma olanağı vermeyen hastalıklar ile çalışma gücünün %60’nı kaybetme halinde malulen emekli olunabileceği açıktır.
3. 11.10.2008 öncesinde 506 sayılı SSK yasasına dayanan maluliyet kriterlerinin 2008 yılındaki yönetmelik değişikliği ile bir bütün olarak değerlendirildiğinde zorlaştırıldığı ortadadır.
4. 2013 yılındaki değişikliklerin ise ilk bakışta maluliyete esas oluşturacak hastalıkların kapsamını arttırmış gibi görünse de genel olarak maluliyet kriterlerinin ağırlaştırdığı açıktır.
5. Bu yönetmelik değişikliği ile maluliyete ilişkin kriterler daha ayrıntılı ve somut olarak belirlenmiştir. Yeni yönetmelikte 16 ana başlıkta 142 hastalık grubunda maluliyete kabul oluşturacak kriterler tanımlanmıştır. Dolayısıyla basına yansıyan haberlerde belirtilen 21 çeşit hastalık ile neyin kastedildiği anlaşılmamaktadır.
Dr. Ergün DEMİR (SES İzmir şube denetme kurulu üyesi)
Dr. Güray KILIÇ (İstanbul Tabip Odası TTB delegesi)