Tedaviye başlamadan önce ilk görüşme randevusu mümkünse, adetin başladığı ilk birkaç gün içerisine ayarlanmalıdır. Çünkü bazı laboratuvar testlerinin adetin bu ilk birkaç günü içerisinde yapılması gerekmektedir.
Bu görüşmeye gelirken getirilmesi gerekenler:
• Daha önceden yapılmış olan testler (örneğin sperm analizleri),
• Daha önceki ameliyat raporları,
• Endometriozis, tiroid hastalıkları, otoimmün bozukluklar gibi üreme potansiyelini etkileyebilecek durumlara ait bilgiler ve laboratuvar sonuçları,
• Ailedeki diğer bireylere ait çocuk sahibi olamama veya tekrarlayan düşük öykülerinin olup olmadığı bilgisi,
• Son aylara ait adet düzeninin takvimi.
İlk değerlendirmede jinekolojik muayene ile birlikte transvajinal ultrasonografi yapılır. Rahim, tüpler ve yumurtalıklar değerlendirilerek, gerekli duyulduğu takdirde tüp bebeğin son aşaması olan embriyo transferinin bir provası yapılır ve böylece ileride karşılaşılacak beklenmedik sorunlar önceden değerlendirilir.
İlk değerlendirme sırasında hem erkek hem de kadında bazı enfeksiyonların taraması yapılacaktır:
• HCV Ab
• HIV Ab
• Rubella IgG
• VDRL
Ayrıca bayandan aşağıdaki hormon tahlilleri istenebilir:
• LH
• FSH
• Estradiol
• Progesterone
• Prolactin
• f-tyroxine (T4)
• Total testosterone
• DHEAS
Bu arada daha önce yapılmamışsa veya son bir değerlendirmeye ihtiyaç duyulacak ise, erkek için bir sperm analizi de yapılır.
Tüp Bebek Tedavisi Hangi Aşamalardan Oluşur?
Tüp bebek tedavi süreci çeşitli basamaklardan oluşmaktadır.
İlk aşama: Eğitim
Tedavinin ilk basamağını tüp bebek koordinatörünün vereceği eğitim oluşturur.
Bu aşamada işlemler hakkında bilgi verilerek, tedavinin planı ve nasıl yürütüleceği anlatılır, ilaçlarınızı nasıl kendi kendinize yapacağınız öğretilir ve gerekli onay formları imzalatılır.
İkinci aşama: Yumurtalıkların baskılanması
Tüp bebek tedavisinin temelini, kadının yumurtalıklarının tamamıyla kontrol altına alınması oluşturur. Bu amaçla GnRH agonisti veya GnRH antagonisti adı verilen ilaçlar kullanılır. Tedaviyi yürüten hekim bu ikisi arasından size uygun olanı seçecektir.
Bu ilaçlar sizin istenilen zamandan önce yumurtlamanızı engeller. Bu ilaçlar ya burun spreyi ya da cilt altına uygulanan enjeksiyonlar şeklindedir.
Kendi kendinize kullanmanız için gerekli eğitim size verilecektir.
Üçüncü aşama: Yumurtalıkların uyarılması ve yumurta gelişiminin takibi
Tüp bebek tedavisinin başarısı kadın yumurtalıklarında çok sayıda yumurta üretilmesine bağlıdır. Bu amaçla, daha önce belirtilen ilaçlar ile kontrol altında tutulan yumurtalıklar, yumurta gelişimini uyaran ilaçlar ile uyarılır. Bu ilaçlar cilt altına veya kas içine yapılan iğnelerdir. Yumurtalıkların bu ilaçlar ile uyarılması yaklaşık 10 gün sürer. Bu süreç içerisinde yumurta gelişiminizin takibi için birkaç kez kontrol edilmeniz gerekmektedir. Bu kontrollerde ultrasonografiniz yapılır ve gerekli duyulduğunda kanınızda hormon düzeylerine bakılıp ilaçlarınızın doz ayarlaması yapılır.
Dördüncü aşama: Yumurtaların toplanması
Yumurta gelişiminin takibi sırasında, yeterli sayıda yumurtanın olgunlaştığı tespit edildiği gün, yumurtaların en son gelişim basamağını tamamlamak üzere hCG (human chorionic gonadotropin) enjeksiyonu yapılır. Yumurtaların toplanması bu son ilaç enjeksi-yonundan sonraki 36.saate programlanır. Yumurtaların toplanması sırasında sakinleş-tirici, uyku verici ilaçlar verilebileceği gibi işlem tümüyle anestezi altında da gerçekleşti-rilebilir. İşlem, yumurta gelişim takiplerinizde yapılan vajinal ultrasonografi uygulamasına benzer. Tek farkı vajinal ultrasonografi aletine bağlı bir iğnenin vajenden geçirilip yumurtalıklarınızın içerisindeki yumurtaları toplanmasıdır. İşlemin süresi ortalama 30 dakikadır.
Sperm hücreleri ile dölleme işlemi yumurtaların toplandığı gün gerçekleştirilir.
Yumurtaların toplanmasını takiben 2-3 saatlik dinlenmenin ardından çift hastaneden taburcu edilir. Bu aşamadan sonra kullanılacak ilaçlar konusunda çifte bilgi verilir.
Beşinci aşama: Laboratuvar işlemleri
Yumurtaların toplanmasından bir gün sonra, yumurtalardan kaçının normal şekilde döllendiği konusunda çifte bilgi verilir. Bu aşamadan sonra normal olarak döllenen yumurtalar laboratuvarda 2 ile 5 gün arasında izlenerek, uygun görülen zamanda, aralarında en kaliteli olanlar belli sayıda seçilerek anne rahmine geri yerleştirilirler. Bu yerleştirme işleminin ne zaman gerçekleştirileceği konusunda çifte bilgi verilir.
Yumurtaların toplanmasından bir gün sonra, yumurtalardan kaçının normal şekilde döllendiği konusunda çifte bilgi verilir. Bu aşamadan sonra normal olarak döllenen yumurtalar laboratuvarda 2 ile 5 gün arasında izlenerek, uygun görülen zamanda, aralarında en kaliteli olanlar belli sayıda seçilerek anne rahmine geri yerleştirilirler. Bu yerleştirme işleminin ne zaman gerçekleştirileceği konusunda çifte bilgi verilir.
Son Aşama: Embriyo transferi
Transfer işlemi öncesinde çifte transfer edilecek embriyo sayısı ve kalitesi konusunda bilgi verilir. Transfer işlemi, çok basit bir muayene işleminden farksızdır. Herhangi bir anesteziye gerek duyulmaz. Transfer öncesi tek istenilen anne adayının su içip idrar torbasını bir miktar doldurmasıdır. Çünkü transfer işlemi ultrasonografik gözlem altında yapılmakta ve bunun için de idrar torbasının bir miktar dolu olması gerekmektedir. Transfer işlemi sırasında, embriyolar ile yüklenmiş olan bir kateter vajenden ve rahim ağzından geçirilerek rahim içerisine yerleştirilir ve embriyolar rahim içerisine bırakılır. Eğer yerleştirme işleminden sonra geride iyi kalitede embriyo veya embriyolar kalmış ise çiftin onayı alınıp bu embriyolar ileride kullanılmak üzere dondurulup saklanır.
Transfer sonrası 3-4 saat hastanede dinlendikten sonra çift evine yollanır ve bayanın o günü dinlenerek geçirmesi istenir. Gebeliğin gelişimini desteklemek için progesterone, estrojen ve/veya hCG takviyesine yumurtaların toplanmasından veya embriyoların transferinden sonra başlanabilir.
Tedavinin sonucunu, transferden 14 gün sonra yapılan gebelik testi ile öğrenmek mümkündür. Eğer testiniz olumlu çıkarsa 3 hafta sonra bebeğinizin kalp atımlarını gözlemek için ultrasonografi randevusu verilir.