UFUK KIRABALI
Türkiye İş Kurumunca (İŞKUR) başlatılan "Korumalı İş Yeri Projesi", iş gücü piyasasının "en dezavantajlı grubu" olarak değerlendirilen engellilere iş imkanı yaratırken, girişimcilere de yeni fırsatlar sundu.
"Annem iyi... Gurur duyuyor yani. Seviniyor iş bulduğuma. Biz bu işi yaparken, kendimizi ispat ediyoruz, yani herkese ne olduğumuzu, gücümüzü gösteriyoruz".... Bu sözler, İŞKUR'un iş gücü piyasasını geliştirmek için geçen yıl kasım ayında, çok farklı bir anlayışla uygulamaya başladığı "Korumalı İş Yeri Projesi" sayesinde Girişimci Engelliler İşletme Kooperatifi'nce kurulan "Umut Çiftliği"nde çalışan zihinsel engelli Adnan Orman'a ait.
Adnan, Avrupa ülkelerinde yıllardır uygulanan ve yaklaşık 350 bin zihinsel engellinin istihdam edilmesini sağlayan "korumalı iş yeri" uygulamasının, Türkiye'deki ilk örneği olarak İzmir'in Urla ilçesinde kurulan çiftlik sayesinde kendisi gibi zihinsel engelli 7 arkadaşıyla iş imkanına kavuşmanın mutluluğunu yaşıyor.
- Üretimiyle de kuruluş öyküsüyle de özel
Adnan ve arkadaşlarına iş imkanı sağlayan "Umut Çiftliği" ise Kırmızı Kaliforniya solucanının, özel havuzlarda saman, evsel atıklar ve inek gübresinden oluşan karışımla beslenerek dışkılamasından elde edilen ve dünyada en değerli organik gübreler arasında yer alan ve "solucan gübresi" üretmesinin yanı sıra kuruluş öyküsü ve çalışanlarıyla da özel bir işletme.
Ankara merkezli kooperatif Girişimci Engelliler İşletmesi tarafından İŞKUR'un geçen yıl kasım ayında ilk kez ilana çıktığı "Korumalı İş Yeri Projesi" ile kurulan "Umut Çiftliği", 8'i zihinsel engelli 10 çalışana sahip. Proje kapsamında kuruluş sermayesi İŞKUR tarafından karşılanan çiftliğin, yine 1 yıl süreyle de 8 engelli çalışanının sosyal güvenlik ödemeleri ve aylık ücretleri ile ısınma, elektrik, su, telefon gibi işletme giderlerinin yüzde 60'ı da İŞKUR tarafından ödeniyor.
- Zihinsel engelli 8 kişi çalıştırana yıllık 600 bin lirayı bulan destek
AA ekibiyle "Umut Çiftliği"ni ziyaret eden İŞKUR İzmir İl Müdürü Kadri Kabak, "korumalı iş yeri" uygulamasına ilişkin bilgi verdi.
"Korumalı İşyeri Projesini", zihinsel engellilerin istihdamının sağlanması amacıyla gelişmiş Avrupa ülkelerinde yıllardır uygulanmasına karşın Türkiye için yeni bir anlayış olarak 27 Kasım 2014'te yürütmeye başladıklarını dile getiren Kabak, proje kapsamında ilk işletmenin de İzmir'de faaliyete geçtiğini belirtti.
Bir işletmenin proje desteklerinden yararlanmasının tek kıstasın, iş fikrinin zihinsel engelli bireylerin istihdamına olanak verecek nitelikte olması ve kurulacak işletmede toplam çalışan çalışan sayısının yüzde 75'inin zihinsel engellilerden oluşması olduğunu anlatan Kabak, şunları söyledi:
"Bu nitelikte bir iş yeri kurmaya kalktığınız takdirde, biz İŞKUR olarak 150 bin liraya kadar hibe nakit kuruluş sermayesi yardımı yapıyoruz. Ayrıca 1 yıl boyunca da çalışacak olan tüm engellilerin ücret, sosyal güvenlik, tüm masraflarını karşılıyoruz. Bununla da sınırlı kalmıyor, 1 yıl boyunca elektrik, telefon, ısınma gibi giderlerin de yüzde 60'ını yine İŞKUR olarak biz karşılıyoruz. Yani bu bir imkanları üst üste koyduğunuzda, 10 kişi çalışacak bir işletme için 1 yıllık süreçte 500-600 bin lira civarında katkı sunabiliyoruz ve bu alanda da hakikaten önemli bir kaynağımız var. İş yerlerimizi, işletmelerimizi, sivil toplum kuruluşlarımızı bu konuda proje üretmeye ve İŞKUR'a başvurmaya davet ediyoruz."
Kabak, kurum olarak aktif iş gücünü geliştirmeye yönelik tüm destekleme projelerinde olduğu gibi bu projede de girişimcilerin yanında olduklarını vurgulayarak, "korumalı iş yeri" desteklemelerinden yararlanmak isteyenlerin, çalışanların yüzde 75'inin zihinsel engellilerden oluşmasına imkan verecek nitelikte bir iş fikriyle kendilerine başvurmalarının yeterli olacağını kaydetti.
- "Bugüne kadar alamadığım iş verimini aldım"
Girişimci Engelliler İşletme Kooperatifi Başkanı Ferhan Turhan da zihinsel engellilerin makine kullanımı hariç, bant üretimi yapılan tüm iş yerleri ile özellikle tarımın her kolunda çalışabileceklerini ve son derece iyi iş çıkartan çalışanlar olduklarını belirtti.
Bu sözlerinin ispatı olarak geçmişteki sanayicilik deneyimini gösteren Turhan, "Bu zamana kadar daha önce sanayici olarak iş hayatında aktiftim, normal sağlıklı insandan alamadığımı verimi, çok açık söylemek gerekirse zihinsel ve ruhsal engelli kardeşlerimden alıyorum çünkü sadece işlerine odaklanıyorlar, verilen iş haricinde başka hiçbir şey düşünmüyorlar. En iyi sonucu ben kendilerinden aldım" diye konuştu.
Turhan, bundan sonraki süreçte "Umut Çiftliği"ndeki üretim faaliyetlerini geliştirmeyi planladıklarını ve solucan gübresinin yanı sıra yeni projelerle istiridye mantarı ve sera işletmeleri kurmayı hedeflediklerini kaydetti.
İŞKUR'un bu desteğinden yararlanmak isteyen girişimcilere de tavsiyelerde bulunan Turhan, "Zihinsel engelli kardeşlerimiz, tarım sektörünün yanı sıra kafeterya sektöründe, hizmet sektöründe çok güzel hizmet ediyorlar Girişimci arkadaşlara bu konuda tavsiyelerim olabilir" dedi.
- İş yeri umut dolu, çalışanlar mutlu
Zihinsel engellilere "umut" olarak kurulan çiftlik, kuruluşundan bu yana geçen 5 aylık süreçte umudun ötesine geçerek, hem "özel" çalışanları hem de aileleri için mutluluk ve gurur kaynağı olmuş durumda.
İşlerini büyük bir şevkle yaptıkları gözlenen zihinsel engelli çalışanlardan Yiğit Kalkan, "çalışmanın kendisini nasıl etkilediği" sorusuna, yüzünden de okunur şekilde "mutluyum" yanıtını verdi. Daha önce de bir ilçe belediyesinde belli bir süre çalışma imkanı bulduğunu söyleyen Yiğit, işsizlik döneminin ardından yeniden işe girince rahatladığını söyledi.
Çiftliğin bir diğer çalışanı Adnan Orman da iş bulmakta yaşadığı güçlükleri ve sonrasında bu projeyle üreten bir birey olmaktan hem annesinin hem de kendisinin duyduğu gururu, şu sözlerle ifade etti:
"İş bulmakta zorlandım. 9 yere müracaat ettim, 9 senedir işsizim. Burada gübre getiriyoruz, sonra solucan gübresini karıştırıyoruz, çuvallıyoruz yani paketliyoruz. Çalışınca rahatladım, yani iş buldum, kendime geldim. Annemle ikimiz yaşıyoruz. Annem iyi... Gurur duyuyor yani. Seviniyor iş bulduğuma. Biz bu işi yaparken, kendimizi ispat ediyoruz, yani herkese ne olduğumuzu, gücümüzü gösteriyoruz."
İş bulmakta hep çok sıkıntı çektiğini dile getiren çiftlik çalışanlarından Erhan Sanal da duygularını "Burada memnunum. Allah'a şükür, yardım edenim de var, arkam sağlam başka ne isterim ki Allah'dan" diye ifade etti.