Kariyer maratonu uzun süren modern kadın için menopozun bir paranoya haline geldiğini söyleyen Prof. Dr. Sedat Kadanalı; "Kadınlar artık geç yaşta anne olmayı planladıkları için erken menopozdan korkuyor. Oysa menopoza değil yumurtalıklara bakmak lazım. Yumurtalık rezervi uygunsa kariyer de yapabilir çocuk da" diyor. Medical Park Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Sedat Kadanalı; modern kadınlar için menopozun neden bir paranoya haline geldiğini ve çözüm yollarını anlattı:
35'TEN SONRA AZALIR
Erken menopoz (âdetten kesilme) neden modern kadın korkusu oluyor?
Çünkü günümüzde kadın artık evinde oturan, çocuğunu büyüten ev hanımı kalıbından çıkarak sosyal hayatın tam içinde yer alıyor. Günümüz kadınının eğitim süreci 30'lu yaşlarda bitiyor, kariyer isteği ise hiç bitmiyor. Kadın; tüm bunları yaparken çocuk yapmaya fırsat bulamıyor. Hesaba katılmayan erken menopoz durumu ise planları altüst edeceği için modern kadının korkusu oluyor.
Erken menopoz korkusu gereksiz mi?
Hiçbir kadının doğurganlığı sonsuza kadar sürmez. Kadının doğurganlığı 35 yaşından sonra azalmaya başlar ve 43-44'lü yaşlarda sona erer. Âdetten kesilmeye 2-3 yıl kala, kadın düzenli âdet görse de hamile kalma şansı yok denecek kadar az olmaktadır.
Kadının doğurganlığı neden azalıyor?
Kadının doğurganlığını azaltan veya menopoza girmesine yol açan olay, yumurtalıklarında bulunan hücrelerin giderek azalması ve nihayetinde bitmesidir. Aslında her kadının yumurtalıklarında kendi ihtiyacı olandan binlerce kat fazla yumurta hücresi (germ hücresi) vardır. Anne karnında 7 milyon olan yumurta hücreleri, bu tepe noktasından giderek azalmaya başlar, bebek doğduğunda 2 milyona, ergenlik döneminde 400 bine ve menopoz döneminde ise 1000'e iner.
YUMURTA AZALDIYSA TEDAVİ
Yumurtalık rezervlerinin azaldığını tespit ettiğimiz kadınların, bir an önce çocuk sahibi olmalarına gayret gösteririz. Bu amaçla infertilite (kısırlık) testlerini yapar, başka sorun varsa ortaya koyar ve tedaviye başlarız.
TÜP BEBEK
Bu hastalarda, tüp bebek opsiyonunu hızla devreye sokarız. Ancak bu kadınlardan diğer tüp bebek hastalarına oranla daha az sayıda yumurta hücresi alınabiliyor. Bu hücrelerin döllenmesi, bölünmesi ve embriyo oluşturma oranı da düşük oluyor.
ÖNCE YUMURTALIK KONTROLÜ SONRA KARİYER PLANLAMASI YAPIN
Erken menopoz riski belli olur mu?
Çalışan kadınların bilmek istediği "Acaba bende erken menopoz riski var mı?" sorusunun yanıtıdır. Evet, bu yanıtı bulmak mümkündür; yumurtalık rezervini ve erken menopoz riskini, ultrason ve bazı hormon tahlilileri ile öngörebiliriz.
ERTELEMEYİN DİYORUZ
Risk yüzdesi kadının yaşıyla paralel mi gidiyor?
Her zaman kadının kronolojik yaşı ile yumurtalık yaşı paralel gitmeyebilir; bazen yumurtalığın yaşı kadının yaşından daha büyük olabilir. Yani kadının yaşı 30, yumurtalığın yaşı 40 olabilir, bu da erken menopozu getirebilir.
Erken menopoz riskinin bilinmesi kadına nasıl bir avantaj sağlıyor?
Muayene ve hormon tahlilleri sonucu yumurtalık rezervinin azaldığını öngördüğümüz evli kadınlara; çocuk doğurma planlarını hemen gerçekleştirmelerini öneririz. Eğer rezerv iyi ise o zaman hayat planını kendi şartlarına göre yapabileceğini, çocuk doğurmayı birkaç yıl daha erteleyebileceğini söyleyebiliriz.
HORMON TAKVİYESİ İLE MENOPOZ GECİKTİRİLİYOR
Yumurta hücreleri neden azalıyor?
Bu hücrelerin azalması programlanmış bir hücre ölümüdür. Bu hücre ölümü bazı kadınlarda daha hızlı olduğunda veya genetik program ile menopoz yaşı 40'ın altına indiğinde ortaya erken menopoz çıkar. Bunun tedavisi veya geri döndürülmesi söz konusu olmamaktadır.
YERİNE KONAMAZ
Menopoz geciktirilebilir mi?
"Acaba menopozu geciktirebilir miyim?" sorusu hekimlere çok sık sorulur. Eğer burada kastedilen âdet görmek ise cevap "Evet" olur. Yumurta hücresi, kadın yumurtalığında büyürken ürettiği hormonlar olan östrojen ve progesteron; yumurta hücresinin bittiği menopoz durumunda dışarıdan ilaç olarak verilirse düzenli âdet görmeye devam edilir.
Çocuk doğurma yaşı geciktirilebilir mi?
Menopozla ilgili soru 'çocuk doğurmak için' olduğunda, cevap 'hayır'dır. Bitmiş, yok olmuş yumurta hücresini yerine koymak, yani yoktan var etmek mümkün değildir.
GEÇ YAŞTA HAMİLE KALMAK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
YUMURTA BAĞIŞI: Tıp bilimi, kadının doğurganlığını çok ileriye götürebilecek teknoloji ve bilgi birikimine sahiptir. Kadın rahminin doğurganlığı hayat boyu bitmez, doğurganlığı sona erdiren etken yumurta hücrelerin bitmesidir. Genç bir kadından alınan yumurtalar, kendi eşinin spermi ile tüp bebek yöntemiyle döllendirilip kendi rahmine bırakılan kadın; bu bebeği doğurabilir. Bu işleme yumurta bağışı (oosit donasyonu) denmektedir.
YUMURTA DONDURMA: Kadın gençken, yumurtaları veya yumurta dokusu alınıp dondurularak saklanabilir. Anne olmak isteyen kadının, menopoza girdiği süreçte de bu donmuş yumurta dokusu ona nakledilerek veya donmuş yumurta hücreleri ile gebe kalması sağlanabilir.
ESRA TÜZÜN