Kalp cerrahisinde ve kalp naklinde yaptığı ilkler nedeniyle adını dünya tıp literatürüne yazdıran Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi'nin, Türkiye'de ilk kez eş zamanlı kalp ve karaciğer naklini yapan ve çocuk yaşta birini total yapay kalple hayata döndüren Dokuz Eylül Üniversitesi'nin, Türkiye'nin eş zamanlı ikinci kalp ve böbrek naklini yapan Cerrahpaşa ve Hacettepe Tıp Fakültesiyle Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nin (GATA) kalp nakil ruhsatı iptal edildi.
Bakanlık, Organ Nakli Yönergesi gereği her merkezin yılda en az 3 nakil yapması gerektiğini, bu merkezlerin ise bu sayıya ulaşamadığını belirtti. Yaptıkları nakillerle isimlerini dünyaya duyuran hocalar ise, "Kalp bakkalda mı satılıyor, kadavradan bağış vardı da biz mi yapmadık. Sayıya değil, yaşam oranına ve niteliğe bakmak lazım" diyerek karara isyan etti.
Sayıya değil işe bakmak lazım
Yaptığı başarılı operasyonlarla dünyada ilkleri başaran ve Amerikan Biyografi Enstitüsü tarafından '2012 Yılı Tıp Adamı Ödülü'ne layik görülen Prof. Dr. Mehmet Emin Özdoğan, 1992 yılından itaberen 80 yakın kalp kapağı ve 25 kalp nakli yaptığı Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp Damar Cerrahisi'nin kalp nakli ruhsatının iptal edilmesi nedeniyle tepkisini şöyle dile getirdi:
"Gazi Üniversitesi, organ naklini başlatan merkezlerden biri. Sayıya değil yapılan işe bakmak lazım. 15 sene yaşayan hastalarım var. Acil listesinde kalp nakli bekleyen 3 hastam vardı. İki ayrı donör çıkmış olmasına rağmen bu hastaların kalbini değiştirmeye vicdanım elvermedi ve iyileştirmeleri için çaba sarfettim, başardım. Onları ameliyat etseydim şimdi 3 nakil yapmış ve sınırı aşmış olacaktım. 30 tane hastaya suni kalp cihazı taktım. Halen suni kalp cihazı taktığım bir hasta acil listesinde donor bekliyor. Burada, dünyada ilki başarmış ve literatüre girmiş bir ekip ve kurulmuş düzen vardı. Bakanlık, nakil merkez sayısını küçültmek istedi ama da bunun yaparken tecrübeye, yapılan nakillerin niteliğine bakmalıydı. Nakil yapan insanların bilgisi, becerisine, geçmişine bakmayıp, geçmişteki nakilleri göz önünde bulundurmayıp, 'bu sene üçten az nakil yaptın' diyerek merkezleri kapatıyorlar. Son iki yıl içerisinde donorler azaldı, merkezler arttı ve dolayısıyla bizim nakil sayımız da azaldı. Donor sayısını arttırmak Bakanlığın da görevi. "
Kalp bakkalda mı satılıyor?
Ağustos 2011'de böbrek nakli beklerken kalp yetmezliği oluşan ve 'yapacak bir şey' kalmadığı için ölüme terk edilen 35 yaşındaki Tamer Keskin'i aynı anda kalp ve böbrek nakliyle hayata döndüren Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kalp Akciğer Nakli Merkezi Sorumlusu Prof. Dr. Gökhan İpek ise şunları söyledi:
"Türkiye'de aynı donörden alınarak gerçekleştirilen eş zamanlı kalp ve böbrek naklinin ikincisini biz yaptık. Dünyada aynı anda kalp ve böbrek nakli yapılan olguların sayısı 2011 yılı raporlarına göre 750-800 gibi. Aynı dönemde toplam kalp nakli olgu sayısı 98 bin. Bu sonuçlara göre her 1000 kalp nakli bekleyen hastaların yaklaşık yedisi kalp ve böbrek naklini aynı zamanda yaptırmak zorunda. Türkiye eş zamanlı 3 nakil yapıldı ve biz bunu yapabilen iki hastaneden biriyiz. Sayıyı tutturmak adına nakil yapamayız. Ayrıca kalp bakkalda satılıyor olsa biz gece gündüz demez aç susuz nakil yapar hayat kurtarırız."
GATA: POLİTİKA DOĞRU
GATA Kalp Damar Cerrahisi Anababilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Arslan, "Bizim merkezimizin iptal edilmesi henüz daha kesin değil. Bakanlığın bu politikası doğru, organ nakil merkezlerini belirli merkezlerde tutmak gerekiyor, bu kadar yayılmamalı. Bazı merkezlerde organ zayi oluyor. Bugüne dek 8-9 nakil yapmıştık" dedi.
SAĞLIK BAKANLIĞI: SAYIYI TUTTURAMADILAR
Sağlık Bakanlığı Organ Nakli Hizmetleri Şube Müdürü Bahri Kemaloğlu: "Az sayılarda nakil yapılan merkezlerde sağ kalım oranları düşük, deneyimi fazla olanlarda sağ kalım oranları daha yüksek. O sayıyı tutturamayan merkezler, sağ kalım oranlarını için risk oluşturuyor. Yönergeye göre merkezlerin yılda en az 3 nakil yapmaları gerekiyor. Kararı, kalp nakil merkezlerinin başındaki doktorlardan oluşan Bilim Danışma Komisyonu veriyor. Dünya standartlarına göre bildirilen donorlerin 1/3'ünün kalbinin kullanılmış olması gerekiyor. Türkiye'de şimdiye kadar bu sayıya ulaşamadık. Bazı merkezler uygun hastası olmadığı için verilen donörü alamıyor. Çünkü bekleme listelerindeki hasta sayısı az."
250 HASTA KALP NAKLİ BEKLİYOR
Son 10 yılda 6 bin 936 beyin ölümü bildirimi yapılırken yalnızca 2 bin 436 kişi ölen yakınının organlarını bağışlandı. Son 10 yılda 560 kalp, 340 kalp kapağı, 41 akciğer, 6 kalp-akciğer nakli yapıldı. Kalp bekleme listesinde 250 kadar hasta var.
RUHSATI DEVAM EDEN KALP NAKİL MERKEZLERİ
Sağlık Bakanlığı'nın halen kalp nakli ameliyatlar için ruhsatlandırılmış 2'si özel 9 hastanesinin isimleri şöyle: Ankara, Akdeniz, Ege, Gaziantep, Başkent Universitesi Tıp Fakültesi, Türkiye Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Kartal Koşuyolu Y. İhtisas Hastanesi, Dr. Siyami Ersek Kalp ve Damar Cerrahi Eğitim Araştırma Hastanesi, İstanbul Özel Şişli Florance Nightingale Hastanesi