Yaz zatürresi ciddiyetini koruyor

Halk arasında yaz zatürresi olarak bilinen lejyoner hastalığına yol açan Lejyonella bakterisi daha çok yazın çoğalarak ilerliyor.

Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Çiğdem Serttürk, son derece ciddiye alınması gereken bir hastalık olan yaz zatürresiyle ilgili bilgi verdi:

“Yaz zatürresi, klinik olarak diğer zatürrelerden farklı belirtiler vermekte ve bu nedenle kolayca ilerleyebilmektedir. Hastalığın kış yerine yaz mevsimini tercih etmesi ise, hastalık yapan bakterinin yaşadığı ve çoğaldığı ortamdan kaynaklanıyor. Bakteri sularda yaşar ve doğal olarak bulunduğu yerler ise göller, nehirler ve kaplıca sularıdır.

İnsanlara en çok bulaşma ortamları ise klimalı ortamlar, havuzlar, banyolardaki havalandırma boruları, musluklar gibi ıslak ortamlardır. Yaz aylarında iyi temizliği yapılmamış otel klima ve banyoları, havuzlar ya da otobüs klimaları, enfeksiyon odağı olarak kendini gösterir.

Lejyonella bakterisinin üremesi için ideal ısı 40 derece civarındadır. Yapılan araştırmalarda atipik zatürre denilen, yani klasik zatürre dışı kalan enfeksiyonların dörtte birinden bu bakteri sorumludur. Erkeklerde daha fazla görüldüğü saptanmıştır. Bu bakteri herkeste hastalık yapmayabilir.

Etkinliğini artıran en önemli neden, kişilerin altta yatan kronik bir hastalığının olmasıdır. Şeker hastalığı, böbrek yetmezliği, kalp kapak hastalıkları, KOAH yani kronik bronşit, amfizem, düzenli alkol kullanımı, karaciğer hastalıkları, kortizon kullanımı gibi durumlar hastalığın etkinliğinin artmasına yol açar. İleri yaş ve sigara kullanımı da risk faktörüdür.

40 dereceye varan yüksek ateş

Uzman Dr. Çiğdem Serttürk, hastalığın en önemli bulgularından birinin kişide 40 dereceye varan yüksek ateşe yol açması olduğunu anlattı:

"Titreme, eklem ağrıları, baş ağrısı ve ileri derecede yorgunluk da diğer belirtileridir. Hastanın akciğer tutulumuna bağlı olarak kuru öksürük ve yan ağrısı denilen kişinin öksürmesini bile engelleyen göğüs ağrıları olur.

Zaman zaman ishal görülür. İlerleyen evrelerde kişinin şuurunda bozulma ve koma görülebilir. Çekilen akciğer filmlerinde yaygın olarak akciğerlerin tutulduğu gözlenir. Bu nedenle hastanın yoğun bakımda bile yatması gerekebilir.

Yaz zatürresinde erken tanı konulması ve tedaviye hemen başlanması tüm hastalıklarda olduğu gibi tedavi başarısını ve ölüm riskini azaltıcı bir nedendir. Toplumda yaz zatürresi kaynaklı ölüm oranı yaklaşık yüzde 15'tir. Antibiyotik tedavisi mükemmel olan, altta yatan hastalığı olan kişilerde ölüm yüzde 25 gibi yüksek bir orandır.

Bu oranlar hastalığın ciddiyetini ortaya koymaktadır. Hastalıktan korunmak oldukça basit yöntemlerle mümkün olmaktadır. Yaz mevsimi öncesi yapılacak olan dezenfeksiyonlar, örneğin, muslukların ve duş başlıklarının yüksek ısıda basınçlı su ile yıkanması en basit önlemler arasındadır.

Hastalık iki şekilde görülüyor

Uzman Dr. Çiğdem Serttürk, hastalığın genellikle iki şekilde görüldüğünü de açıkladı:

1- Legionellasis (Ölümcül)
40 derece ateş yapar.
Ciddi kalp ve solunum yolları endikasyonlarına yol açar.
2-10 günlük kuluçka dönemi vardır.

2-Pontiac Fever (Gribe benzer)
Legionellasis gibi ölümcül değildir.
Kuluçka dönemi 1-4 gündür.
2-5 gün içinde iyileşme görülür.
Belirtileri, halsizlik, ateş, üşüme, titreme ve baş ağrısıdır.

Bakteri nasıl hastalık yapıyor?

Uzman Dr. Çiğdem Serttürk, bakterinin nasıl hastalığa neden olduğunu da anlattı:

"Öncelikle depo, tank gibi herhangi bir sisteme girer. Paslı ve nemli ortamlarda çoğalır. Püskürtücü bir sistem aracılığıyla bakteri, (örneğin, duş başlıkları, çeşmeler, soğutma kuleleri..vb.) havaya yayılır ve solunum yoluyla vücuda girer. Hastalık, salgın şeklinde yayılabilir.

Sistemlere ise içme suyu yoluyla ulaşır. Soğutma kulelerinde milyonlarca küçük su taneciği etrafa yayılır ve bu su 'lejyonella' içeren su tanecikleri solunum yoluyla vücuda girer.

Lejyoner hastalığına yakalananların yüzde 15’den fazlası soğutma kuleleri nedeniyle bu hastalığa yakalanmaktadır. Bakteri, özellikle 25-40 derece sıcaklıkta ortaya çıkar. Suyun bulunduğu yerlerin paslı veya kirli olması bakterinin oluşmasına ortam yaratır."

İsim hikayesi

Lejyoner hastalığı, 1980’lerde en fazla tartışılan ve yanlış anlaşılan konulardan biri olarak ortaya çıktı. Hastalık ilk kez 1976 yılında ABD'nin Philedelphia kentinde Belle Vue Stanford otelinde tanımlandı.

Otelde Amerikan Lejyonu’ndan 182 kişinin katıldığı bir konferans sırasında ortaya çıkan hastalık, 34 kişinin ölümüne neden oldu. Takip eden yıllarda daha önce bilinmeyen ‘Legionella Pneumophilla’ bakterisi izole edildi ve hastalığın çıkışının nedeni olarak tanımlandı.

1976'dan sonra birçok Avrupa ülkesinde, Kuzey ve Güney Amerika ülkelerinde, Afrika ve Asya ülkelerinde ‘Legionnaires’ hastalığı vakaları rapor edildi.