Sağlık Bakanlığı Performans Yönetimi ve Kalite Geliştirme Daire Başkanlığı tarafından "Web Tabanlı Yoğun Bakım Hastalık Şiddeti Skorlama Sistemi" hakkında duyuru yayımlanmıştır;
Yoğun Bakım Hastalık Şiddeti Skorlama Sistemi
Hastane Hizmet Kalite Standartları Yoğun Bakım Hizmetleri Bölümünde yer alan 00.02.10.07.00 kodlu "Yoğun Bakımda yatan hastalar, hastalık şiddetini belirleyen skorlama sistemleri ile değerlendirilmelidir." standardına ilişkin kullanıcılara kolaylık sağlamak amacıyla web tabanlı bir uygulama geliştirilmiştir.
Bu standart 3. Basamak Yoğun Bakımlarda değerlendirilecektir.
Şimdilik sadece veri girişi yapıp beklenen ölüm oranlarını hesaplayabileceğiniz bu sayfayı ileriki günlerde verilerinizi saklamak için de kullanabileceksiniz.
Ayrıca SFAR - Scoring systems for ICU and surgical patients linkinden yoğun bakımlarda kullanılan tüm skorlama sistemlerinin hesaplama sayfasının İngilizcesine de ulaşabilirsiniz.
Yoğun Bakım Hastalık Şiddeti Skorlama Sistemi Nasıl Kullanılır?
Bu sistemde sizden istenen hastanın yoğun bakıma kabulünden sonraki ilk 24 saat içinde hastaya ait bilgileri sayfa üzerindeki kutucuklara girmeniz. Sonuçta bilgisayar tarafından hesaplanan beklenen ölüm oranını kendi kayıtlarınıza aktarmanız yeterli olacaktır. Beklenen ölüm oranı ilgili standardın alt kırılımında geçen tahmini mortalite oranı'na karşılık gelmektedir.
- Veri toplama aylık olarak yapılmalı ancak analizler 3 aylık periyotlarda yapılmalıdır.
Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar:
Yetişkin hastalar için kullanılan APACHE II ve SAPS II skorlarından sizin için uygun olan birini tercih edebilirsiniz.
1. APACHE II Acute Physiology and Chronic Health Evaluation (Akut fizyoloji ve kronik sağlık değerlendirmesi)
- Yetişkin hastalarda kullanılır.
- ‘Yardım' butonları ile istenen verinin hesaplama yöntemine gidip ‘Hesapla' butonu ile hesaplatabilir veya son kutucukta görülen değer ilgili kutucuğa girilebilir.
- FiO2 verisi girilirken FiO2 =>0.5 olduğu veya < 0.5 olduğu kutucuklardan biri doldurulmalı aksi takdirde ikisinden birinin seçilmesi şeklinde uyarı penceresi açılacaktır.
- Serum HCO3 değeri Arter Kan Gazı değerlendirmesi yapılmayan hastalarda girilir.
- HCO3 değeri ile birlikte Arteriel PH değeri girilirse Serum HCO3 değerinin kan gazı sonucu olmadığında girilmesi uyarı penceresi açılacaktır.
- Serum kreatin değerleri hastada akut renal yetmezlik olup olmamasına göre iki ayrı kutucukta değerlendirilmelidir.
- Hastanın kronik organ yetmezliği varlığı ise yine ‘yardım' butonu ile değerlendirilebilir. Tabloda yer alan durumlar söz konusu ise bu kutucuk uygun seçenekle birlikte doldurulur.
- Beklenen ölüm oranı kutucuğunda % olarak belirlenen rakam hastanın beklenen ölüm oranıdır.
- APACHE II kutucuğunun altındaki değer ise APACHE II skorudur.
- APACHE II skorlamasında hesaplanan diğer bir değer ise düzeltilmiş beklenen ölüm oranıdır. Bu hesaplama yapılırken Tanısal Kategori Ağırlığı için düzenlenen tablodan yararlanılır. Hastada var olan tanının karşılığında verilen ‘y' değeri ilgili kutucuğa yazılıp ‘hesapla' butonu ile düzeltilmiş beklenen ölüm oranı hesaplatılır.
2. SAPS II Simplified Acute Physiology Score (Basitleştirilmiş akut fizyoloji skoru)
- Yetişkin hastalarda kullanılır.
- ‘Yardım' butonları ile istenen verinin hesaplama yöntemine gidip ‘Hesapla' butonu ile hesaplatabilir veya son kutucukta görülen değer ilgili kutucuğa girilebilir.
- Hasta mekanik ventilasyon cihazına bağlı ise PAO2/FİO2 oranı kutucuğu doldurulur.
- Tüm kutucuklar doldurulduktan sonra sol köşede SAPS II kutucuğu altındaki değer Skor değeridir.
- Hastanın beklenen ölüm oranı hesaplanırken alt bölümde yer alan 6 ayrı veri de eklenmeli ve beklenen mortalite oranı genişletilmiş SAPS skoru kullanılarak hesaplanmalıdır.
3. PRISM (Pediatric RİSk of Mortality)
- Bebek ve çocuk yoğun bakımlarda kullanılan hastalık şiddeti skorlama sistemidir.
- ‘Yardım' butonları ile istenen verinin hesaplama yöntemine gidip ‘Hesapla' butonu ile hesaplatabilir veya son kutucukta görülen değer ilgili kutucuğa girilebilir.
- Dikkat edilmesi gereken tek nokta Postoperatif beklenen ölüm oranının ise ayrı olarak bebeğin ay olarak yaşı girilerek tekrar hesaplatılabileceğidir.
4. SNAP (Score for Neonatal Acute Physiology)
- Yeni doğan yoğun bakım ünitesinde yatan hastalarda kullanılır
- ‘Yardım' butonları ile istenen verinin hesaplama yöntemine gidip ‘Hesapla' butonu ile hesaplatabilir veya son kutucukta görülen değer ilgili kutucuğa girilebilir.
- Sayfada görülen tüm verilerin doldurulması hesaplama için yeterlidir.
Örnek Veri Analizi
Beklenen ölüm oranı |
İlgili ayda ölen, taburcu olan ve sevk edilen toplam hasta sayısı | Ölen hasta sayısı | Gerçekleşen mortalite oranı |
| %0-10* | 10* | 1* | %10* |
| %11-20 | … | … | … |
| %21-30 | … | … | … |
| %31-40 | … | … | … |
| %41-50** | 15** | 9** | %60** |
| %51-60 | … | … | … |
| %61-70 | … | … | … |
| %71-80 | … | … | … |
| %81-90*** | 8*** | 6*** | %75*** |
| %91-100 | … | … | … |
| Toplam |
*Veriler örnek olarak girilmiştir. Örneğe göre, ilgili ayda beklenen mortalite oranı %0 ile %10 arasında olan toplam 10 hastadan 1’i ölmüştür. Gerçekleşen mortalite oranı bu grup hastalar için %10’dur. Sonuç olarak bu grup için, gerçekleşen mortalite oranı beklenen mortalite oranı aralığında yer almaktadır. Bu sonuç için kök neden analizi yapmaya gerek yoktur.
** Veriler örnek olarak girilmiştir. Örneğe göre, ilgili ayda beklenen mortalite oranı %41 ile %50 arasında olan toplam 15hastadan 9’u ölmüştür. Gerçekleşen mortalite oranı bu grup hastalar için %60’dır. Sonuç olarak bu grup için, gerçekleşen mortalite oranı beklenen mortalite oranı aralığının üstünde yer almaktadır. Bu sonuç için kök neden analizi yapıp, düzeltici önleyici faaliyatler planlanmalıdır.
*** Veriler örnek olarak girilmiştir. Örneğe göre, ilgili ayda beklenen mortalite oranı %81 ile %90 arasında olan toplam8 hastadan 6’sı ölmüştür. Gerçekleşen mortalite oranı bu grup hastalar için %75’dir. Sonuç olarak bu grup için, gerçekleşen mortalite oranı beklenen mortalite oranının altında yer almaktadır. Bu sonuç için kök neden analizi yapmaya gerek yoktur.
Veri giriş tablo örneği
Beklenen ölüm oranı |
İlgili ayda ölen, taburcu olan ve sevk edilen toplam hasta sayısı |
Ölen hasta sayısı |
Gerçekleşen mortalite oranı |
%0-10* |
|
|
|
%11-20 |
|
|
|
%21-30 |
|
|
|
%31-40 |
|
|
|
%41-50** |
|
|
|
%51-60 |
|
|
|
%61-70 |
|
|
|
%71-80 |
|
|
|
%81-90*** |
|
|
|
%91-100 |
|
|
|
Toplam |
|
|
|