İç ve dış varis olarak ikiye ayrılan varislerin yüzde 85'i; kalbe giden kirli kanın, toplardamardaki kaçak nedeniyle, bacak damarına baskı yapmasından kaynaklanıyor. Bu nedenle hastalığı kalp cerrahları tedavi etmeli, doğru varis çorabını da onlar belirlemeli!
Tüm dünyadan sadece 20 kişinin üyesi olduğu İç Varis Tamir Grubu'nun Türkiye'deki tek üyesi Prof. Dr. Melih Us; varislerin yüzde 85'inin hatalı tedaviler nedeniyle tekrarladığını söylüyor. Binlerce kişinin sorunu olan varis; aslında hiç de o kadar basit bir hastalık değil! Peki hastalığı dahiliyeciler mi, yoksa genel cerrahlar mı tedavi etmeli? Varisi tığ gibi özel yöntemlerle almak yeterli mi? Varis tedavisi konusunda kendi yöntemini geliştiren ve bu tekniği dünyaya sunan İstanbul Cerrahi Hastanesi'nden Prof. Dr. Melih Us; varis çeşitlerini ve dikkat edilmesi gerekenleri anlattı...
Varis nasıl bir hastalıktır, çeşitleri var mıdır?
Hastalarımızın; bacaklarının dışında, mavileşmiş ve genişlemiş olarak gördükleri toplardamarlara varis diyoruz. Varisler, iç ve dış varis olarak ikiye ayrılırlar. Bu ayrım, Doppler yöntemi ile anlaşılır. Bu mavileşmiş görüntünün; yüzde 15'i dış, yüzde 85'i ise iç varisten kaynaklanır. Yani varislerin yüzde 85'inin sebebi; kalbe doğru geri dönmesi gereken kirli kanın bir kısmının, iç toplardamarlardaki kaçaklar sebebi ile bacak damarlarına ters basınç uygulamasından kaynaklanıyor. Dış varisler; cerrahi, lazer, RF veya köpük tedavisi gibi birbirinden farklı tedavi seçenekleri ile halledilebilir. Ancak gerçek sebep eğer içten kaynaklanıyorsa; o zaman varisin tekrarlama olasılığı artıyor. İç varis tehlikeli sonuçlar da doğurabilir. Hastalığın ileri safhalarında; bacakların şişmesi ve yaraların oluşması riski var.
TEDAVİSİ BİRAZ ZOR
İç varis tedavisi biraz daha zor mu peki?
1996'dan beri iç ve dış varis ameliyatları yapıyorum. Dünyada ise çok az hekim iç varis konusuyla uğraşıyor. Geçtiğimiz Ocak ayında, dünyada iç varis tedavileri ile ilgili uğraşan 20 hekim bir kulüp kurdu. Bu kulüpte Türkiye'den bir tek ben varım. İç varis ameliyatları; özellikle hastalığın ileri safhalarında hekimi zorlayan, meşakkatli ameliyatlardır. Hem nadir yapılan ameliyat gruplarından oldukları için, hem de klinik safhası her hastada farklı seyrettiğinden, tedavi konusunda oturmuş belli bir konsept de yok!
YÜZDE 65 ila 85 BAŞARI
Varis tedavisinde yüzde kaç başarı oranı sağlanıyor?
İç varis ameliyatlarında başarı şansı yüzde 65 ila 85 arasında değişiyor. Benim 1996 yılından beri tedavi ettiğim hasta grubumda ise bu sonuç yüzde 84 civarında... Ancak bu başarı sadece benim başarım değil; bunda hastalarımın da büyük katkısı var.
VARİS ÇORABI NASIL SEÇİLİR?
Varis çorapları; varisin tipine, ciddiyetine, bulunduğu bölgeye ve hastanın bacak boyuna göre; cerrah tarafından seçilmeli. Bazı hastalarda cerrahi tedavi kadar fayda sağlayan çoraplar, yanlış seçildiğinde tedavinin yetersiz kalmasına neden olabilir.
Varis çorabı; yataktan kalkarken giyilmeli ve gece yatıncaya kadar da çıkartılmamalı. Eğer çıkartılması gerekiyorsa; bacakları 20 dakika boyunca, 30 derecelik açı ile yukarıda tutup sonra tekrar giymek gerekir.
UÇAKTAN İNERKEN BACAK İKİ KATINA ÇIKABİLİR
İç varis neden tehlikelidir?
Genişleyen toplardamarların içinde pıhtı oluşma riski artıyor. Bu da bacaktaki toplardamar tıkanıklıkları sonucunda, ani şişliklere yol açıyor. Damar içinde pıhtı oluştuğunda; ilk 24 saat bizim için altın saatlerdir. Pıhtıyı 24 saatte, ilaçlarla eritebiliyoruz. Ancak zaman geçtikçe, ilaçla başarı şansı azalıyor. Bu durumda da stent takıyoruz ve hastayı bir ömür boyu şiş bacaktan kurtarabiliyoruz. Bu tip pıhtı sorunları en sık, hareket imkanının çok az olduğu uçak yolculuklarında yaşanıyor. Hastanın bacağı uçaktan inerken iki katına çıkabiliyor. Yüksek risk taşıyan hastalara yolculuk sırasında tek doz bir ilaç veriyoruz.
BAHARAT VE ACI HASTALIĞI TETİKLİYOR!
Varisli bir hasta nelere dikkat etmelidir?
Doğru tanı doğrultusunda, doğru varis çorapları çok etkili. Çorabın yanında, 20 yıldır güvenle kullandığımız, çoğu bitkilerden yapılmış ilaçlar da var! Kesin olmamakla birlikte acı ve baharat tüketiminin hastalığı hızlandırdığı biliniyor. En önemlisi de hastaların sıcaktan kaçmaları; kaplıcaya gitmemeleri, güneşte yatmamaları, saunaya girmemeleri gerekir. Ayakta uzun süre kalmamaya özen göstermek ve sıvı tüketimini mümkün olduğunca artırmak da çok önemli. Sigaradan da uzak durmaları gerekiyor.
Türkiye de varis yaygın mı?
Bizde iç varis çok yaygın. Kuzey ülkelerinde ise dış varis vardır.
AMELİYATAN SONRA HAYAT TARZI DEĞİŞMELİ
Varis hastalığının ilerleme olasılığı var mı?
Varis, genetik özelliği olan kronik bir hastalık olduğu için, ilerleme olasılığı vardır. Dolayısıyla bu riski minimuma indirmek için hastanın; cerrahi operasyondan sonra, varis oluşumuna neden olan hayat tarzını değiştirmesi gerekiyor. Eğer hasta bunu kabul etmezse, ben de ona, kendisini ameliyat etmeyeceğimi söylüyorum. Çünkü benim işim kapakçık tamiratı yapmak! Yani adı üstünde; tamirat. Hastalarımız, bizim tamir ettiğimiz kapakçığı korumak için tedbirler almak zorunda! Ama ben kendi hastalarımın yüzde 90'ının, bu konuda çok uyumlu olduğunu söyleyebilirim. Zaten bu yüzden tedavideki başarı oranımız yüzde 84'lere kadar çıkabiliyor.
ESRA TÜZÜN