'Uyku apnesi' olanlar sağlıklı bir uyku uyuyamıyor, yeterli oksijen alamıyor, asabi ve yorgun uyanıyor. Hatta çalışırken bile uyuya kalıyor
Uykuda solunumun kısa süreli durması ve kandaki oksijen düzeyinin belirli seviyelerin altına inmesiyle karakterize olan bir sorun uyku apnesi. Toplumda yüzde 5 gibi ciddi bir oranda görülmesine rağmen, yeterince tanınmıyor. Uyku apnesini hasta tek başına fark edemediği için çoğunlukla sorunun varlığı eşler ya da ailenin diğer üyeleri tarafından fark ediliyor. Uyku apnesini bu denli önemli yapan noktalardan biri de, tedavi edilmemesi durumunda, birkaç yıl içinde kalp hastalıkları da dahil olmak üzere hayati önem taşıyan sağlık sorunlarına yol açması. Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi KBB Klinik Şefi Doç. Dr. Fatma Tülin Kayhan bu konuda kendisine yönelttiğimiz soruları yanıtladı:
- Uyku apnesi nedir?
Uykuda 10 saniyeden uzun süren solunum durmasına uyku apnesi adı verilir.
- Uyku apnesinin ortaya çıkmasında ki nedenler nelerdir?
Aslında uyku da uyku bozuklukları da henüz tıbbın bilmediği pek çok konuyu içermektedir. Bu nedenle uyku tıbbın bilim adamları ve doktorların pek çok araştırma yaptıkları bir alan. Uyku apnesinin 3 ana tipi vardır:
- Tıkayıcı uyku apnesi: Burada üst solunum yolunda uykuda tıkanmaya neden olan bir anormallik vardır. Burun tıkanıklığına neden olan yapısal bozukluklar, büyük bademcikler, büyük geniz eti, polip adı verilen burunda anormal et büyümeleri, büyük dil kökü, büyük ve sarkık küçük dil, anormal gırtlak yapısı, anormal boğaz yapıs en sık nedenlerdir.
- Santral uyku apnesi: Burada ise; merkezi sinir sisteminden kaynaklanan nedenlerle solunum durması olur. Bu nöroloji bilim dalının alanıdır.
- Mikst uyku apnesi: Burada da iki tipin karışımı görülür.
- Riskli gruplar kimlerdir?
Aşırı şişman kişiler, baş, yüz ve boyunda anomalisi olan kişiler, örneğin, küçük çene, büyük dil, büyük bademcikli kişiler, metabolik hastalığı olan kişiler riskli gruptur.
- Yaş, cinsiyet etkili mi?
Erkeklerde ve ilerleyen yaşlarda hastalığın görülme sıklığı anlamlı şekilde artmaktadır. Kadınlarda daha az sıklıktadır.
- Farklı komplikasyonlara neden olur mu?
Kesinlikle evet. Çocuklarda ve yetişkinlerde ileri olgularda uykuda ani ölüm, kalp yetmezliği gibi ciddi hastalıklara neden olabilir. Yetişkinlerde, yıllarca fakat sinsi seyrettiği için, kalp ve damar hastalıkları, nörolojik hastalıklara, erkeklerde ürolojik problemlere yol açabilir. İleri olgularda gündüz uyku hali trafik kazalarına neden olabiliyor. Ayrıca kişinin iş ve akademik verimini düşürüp başarısızlığa neden oluyor. Kişinin her alanda performansını düşürüyor.
- Tanı nasıl konulur?
Tanı koymada altın standart kabul edilen polisomnografi tetkiki çok önemlidir. Hasta uyku laboratuarı adı verilen laboratuarlarda tüm gece polisomnograf adı verilen cihazlara kablolarla bağlanarak, beyin dalgaları, kalp ritmi, solunum şekli ve sayısı, kan oksijen düzeyi, çene kasları, solunum kasları, bacak kasları gibi... 26'dan fazla parametre açısından bilgisayarlarda kayıt altına alınır. Ayrıca gece görüş kamerası ile uyku sırasında kişi kayıt altına alınır. Uyku sırasında başka davranışsal problemleri açısından da değerlendirilir.
KBB Klinik Şefi Doç. Dr. Fatma Tülin Kayhan
Manşetler
DUYURU-4