ANKARA (AA) - SELMA BIYIKLI ADABAŞ - Türkiye'de yüz nakli yapılan 6. hasta Salih Üslün'ün hayatını kaybetmesi, yüz, kol ve bacak gibi uzuvlarla, ince bağırsak ve rahim gibi organları kapsayan "kompozit doku" nakillerini tekrar gündeme getirdi.
Bu tür nakiller, hayati öneme sahip olmayan ancak hastanın yaşam kalitesini yükselten nakiller olarak tanımlanıyor.
Sağlık Bakanlığının kompozit doku nakilleriyle ilgili düzenlemesinden sonra ülkede bu tür nakillerin önü açıldı.
2012'den bu yana Türkiye'de 7 hastaya yüz, bir hastaya çift kol, çift bacak, bir hastaya çift kol ve sağ bacak, bir hastaya da rahim nakli yapıldı
Hacettepe ve Gazi Üniversitesi Tıp Fakültelerinde birer, Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesinde de 5 yüz nakli gerçekleştirildi.
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde çift kol ve çift bacak nakli yapılan Şevket Çavdar ile Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde çift kol ve sağ bacak nakli yapılan ancak bacağı daha sonra alınan Atilla Kavdır hayatlarını kaybetti.
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde 8 Ağustos 2011'de dünyanın ilk kadavradan rahim nakli gerçekleştirildi. Tüp bebek yöntemiyle embriyo transferi gerçekleştirilen hasta Derya Sert'in gebeliği 8'inci hafta sonunda kalp atışlarının izlenmemesi üzerine sonlandırıldı.
Türkiye'de ilk çift kol nakli ise Sağlık Bakanlığının kompozit nakliyle ilgili düzenlemesi öncesi 25 Eylül 2010'da Akdeniz Üniversitesi Hastanesi'nde Cihan Topal'a yapılmıştı.
-Aynı yıl 4 nakil
Türkiye'nin ilk yüz nakli 21 Ocak 2012'de Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde Uğur Acar'a, ikinci yüz nakli 24 Şubat'ta Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde Cengiz Gül'e, üçüncü yüz nakli 17 Mart'ta Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde Hatice Nergis'e, dördüncü yüz nakli de yine 15 Mayıs'ta Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde Turan Çolak'a yapıldı.
Türkiye'nin 5'inci yüz nakli hastası ise Akdeniz Üniversitesi Hastanesi'nde 17 Temmuz 2013'te yapılan ameliyatla Recep Sert oldu.
Bu operasyonda yüz naklinin dışında Türkiye'de ilk defa çene nakli de gerçekleştirildi.
Ülkedeki 6'ıncı yüz nakli de 23 Ağustos 2013'de Akdeniz Üniversitesinde yapıldı. 31 yaşındaki bir kişinin yüzü, 2008 yılında tüfekle yüzünden yaralanan 55 yaşındaki Salih Üslün'e nakledildi. Üslün, bugün hayatını kaybetti.
Türkiye'nin 7'nci yüz nakli ise yine Akdeniz Üniversitesi'nde 28 Aralık 2013'te Recep Kaya'ya yapıldı.
-Nakil yapan doktorların görüşü
Üslün'ün hayatını kaybetmesini değerlendiren, Türkiye'de ikinci yüz naklini yapan Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Plastik Rekonsrüktif Cerrahi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serdar Nasır, bu tür hastalarda doku reddine karşı bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar kullanıldığını, bu ilaçların da hastada bazı sağlık sorunları ortaya çıkarabildiğini söyledi.
Cengiz Gül'e yapılan operasyon sonrasında bir kaç kez yaşanan doku reddi atağında baskılayıcı ilaçların dozunu artırdıklarını anlatan Nasır, durumun normale dönmesiyle dozu tekrar azalttıklarını söyledi.
Doç. Dr. Nasır, Üslün'de de benzer bir durumla karşılaşılmış, doku reddi yaşandığı için ilaç dozunun artırılmış olabileceğini kaydederek, daha önce bir bölümü alınan yüzü tamamen almamak için tedaviye devam edilmesinin söz konusu olabileceğini dile getirdi.
Hastanın 10 aylık süreçte bu duruma gelmesinin yan etkiden kaynaklanabileceğini anlatan Nasır, "Erken dönemde risk saptanıp yüzün tamamı alınsaydı hastanın organ yetmezliğine girip hayatını kaybetmesi önlenebilirdi" görüşünü savundu.
"Dünyada yüz nakli sonrası red olayı gelişip vefat eden başka hasta yok" diyen Doç. Dr. Nasır, daha önce Çin'de yüz nakli yapılan bir hastanın tıbbi takibi bıraktığı için hayatını kaybettiğini söyledi.
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesinde üçüncü yüz naklini yapan, halen Koç Üniversitesi Hastanesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selahattin Özmen de hastadaki sorunun tam olarak doku reddinden kaynaklandığını düşünmediğini dile getirdi.
"Hastada gelişen tam bir red olayı değil. Vefatın başka bir takım sorunlardan kaynaklandığını düşünüyorum" ifadesini kullanan Özmen, dünyada daha önce yüz nakli sonrası hayatını kaybeden iki hasta bulunduğunu söyledi.
Çin'deki hastanın kullandığı ilaçları kestiği için hayatını kaybettiğini anlatan Özmen, Fransa'da da hem yüz hem de çift ön kol nakli yapılan bir hastanın ameliyattan hemen sonra öldüğünü belirtti.
Özmen, Türkiye'de üçüncü yüz nakli yapılan Hatice Nergis'in durumunun gayet iyi olduğunu, normal bir hayat sürdüğünü kaydederek, "Zaman zaman kontrolleri yapılıyor. Durumunda hiç bir sıkıntı yok" dedi.