Günlük hayatta bazı unutkanlıklar normaldir... Bazıları ise önemli hastalıkların erken belirtisi. Sebep, karaciğer ya da böbrek rahatsızlığı mı? Alzheimer’ın habercisi mi? Ne zaman hekime başvurmalısınız? Beyin sağlığınız için neler yapmalısınız? İşte tüm bu soruların yanıtlarını Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Aksu yanıtladı.
Unutkanlık herkesin yaşadığı bir durum!.. Bazen telefon numarasını, bazen isimleri unutabiliyoruz. Hatta gözlüğümüz gözümüzde iken gözlük arayabiliyor, cep telefonumuzla konuşurken bir yandan da cep telefonumuzu arayabiliyoruz. Beynimizde bilgi işleme sürecinde tamamen fizyolojik olarak yani normal kabul edilen ‘unutmalar' olabiliyor. Ama aynı zamanda unutkanlık bazı hastalıkların erken belirtisi olarak da karşımıza çıkabiliyor.
Unutkanlık bir yakınmadır ve belirtidir. Ama her unutkanlık bir hastalık belirtisi değildir. Dolayısıyla ilk yapılması gereken, bunun hastalıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığının ortaya çıkarılması, eğer bir hastalıktan kaynaklanıyorsa ne tür bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıktığını belirleyerek tedavi planlaması yapılmasıdır.
O SİNSİ HASTALIKLAR
Unutkanlığın altında yatabilen 9 önemli hastalık şöyle;
1- Alzheimer
2- Damar tıkanmaları
3- Tiroit bozuklukları
4- B12 vitamini, folik asit gibi bazı vitaminlerin veya maddelerin eksiklikleri
5- Kalp hastalığı
6- Karaciğer hastalığı
7- Böbrek hastalığı
8- Parkinson hastalığı gibi santral sistemi hastalıkları
9- Genetik veya santral sinir sisteminin yıkımına yol açan bazı nadir hastalıklar.
STRES ÖNEMLİ BİR FAKTÖR
İster çalışma veya yaşam koşullarına bağlı olarak ortaya çıksın, isterse de bir hastalık belirtisi olsun, unutkanlık hem sosyal yaşamı hem de iş yaşamını etkileyen önemli bir faktör. Unutkanlığın telefon, bilgisayar gibi elektronik cihazların kullanımı ile arttığına yönelik bilimsel kanıtlar yok ama kesin olarak bilinen o ki; yoğun ve stresli ortamda çalışma ve psikolojik birtakım faktörler bilgi işleme sürecini olumsuz olarak etkiliyor ve unutkanlığa neden oluyor.
ERKEN TEŞHİS İÇİN SAKIN GEÇ KALMAYIN
Peki unutkanlığı ne zaman önemsemeli ve mutlaka hekime görünmeliyiz? Bazı günlük eylemleri yapmakta zorlanma; sık ve rutin yapılan işleri yapmakta güçlük, yakın kişilerin adlarının ve kim olduklarının hatırlanmaması, iş yerinde önceden kolaylıkla yerine getirilen işlevleri yapamama, önemsenmesi gereken unutkanlık durumlarıdır. Böyle bir durumla karşılaşıldığında mutlaka bir tıbbi değerlendirme yapılması gerekir. Unutkanlığın belirtisi olduğu bazı hastalıklar tedavi edilebilir. Yeter ki bu durumun tanısı doğru bir şekilde konulsun ve kalıcı hasar oluşmadan tedaviye başlanılsın. Sık sık unutkanlık sorunu yaşayanlar mutlaka nörolojik değerlendirme için hekime başvurmalı aksi halde erken teşhiste geç kalınabilir.
BEYNİMİZİN BUNLARA İHTİYACI VAR
Beslenme ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi, sağlıklı bir beynin ön şartıdır. Yaşam koşullarındaki olumsuzluklar, beslenmedeki yanlışlar ve yetersiz uyku, unutkanlığı artıran önemli nedenler arasında yer alıyor… Örneğin beslenmede; tuzun kısıtlanması, damar sertliğine yol açan gıdalardan kaçınılması, düzenli egzersiz, alkol ve tütün kullanılmaması, özellikle B vitaminleri, demir ve magnezyum olmak üzere beynimiz için gerekli elementlerin yeterli miktarda alınması sinir sistemimizin sağlıklı olmasını sağlarken sağlıklı uyku da beyin sağlığını çok önemli ölçüde etkiliyor.