KENAN IRTAK - Türkiye Ortopedik Engelliler Federasyonu (TOEF) Başkanı Cemal Merdan, nüfusunun yüzde 12,29'u engelli olan Türkiye'de yaklaşık 2,5 milyon ortopedik engelli bulunduğunu bildirdi.
Merdan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "ortopedik engel" denilince insan vücudunda dışarıdan gözle görülebilen bir eksikliğin, bir engelin anlaşılması gerektiğini veya vücuttaki bir organın olmaması ya da bir organın fonksiyonunu yerine getirmemesi gerektiğini söyledi.
Türkiye'de yapılan çalışmalara göre engelli oranının yüzde 12,29, bunun içinde ortopedik engelli grubunun yüzde 2,5 civarında olduğunu belirten Merdan, görme engellilerin oranının yüzde 1,6, işitme engellilerin oranının yüzde 1, zihinsel engellilerin oranının yüzde 2 olduğunu kaydetti.
Ülkede 2,5 milyon ortopedik engelli olduğunu dile getiren Merdan, "Birinci sırada süreğen engelliler (iç organlarda meydana gelen hastalıklarla alakalı engeller) var. İkinci sırada ortopedik engelliler var. Ama toplumda akla ilk gelen ortopedik engellilerdir. En göz önünde olan ortopedik engelliler olduğu için toplum engeli, ortopedik engel olarak algılıyor." dedi.
Merdan, ortopedik engellilerin en büyük sorunlarının sistemin onlara uygun olmamasından kaynaklandığını belirterek, "Ortopedik engelliye uygun sistemi kurarsanız çok büyük sorun yaşamazsınız. Diğer insanlar gibi başarılı olup sisteme dahil olabilirler. Eğitim kurumlarını, sokakları, ulaşımı ortopedik engellilere uygun hale getirmezseniz, onları haklarından mahrum bırakırsınız. Ortopedik engelliler sistem onlara uygun hale getirildiği zaman çok rahat eğitim alır, çalışır, üretir ve yaşamın her alanında var olur." değerlendirmesinde bulundu.
- "Çok sevdiğim öğretmenlik mesleğini yapamadım"
Cemal Merdan, ortopedik engellilerin toplumsal bilinç eksikliği nedeniyle sorun yaşadığını aktararak, şunları kaydetti:
"Ben mesala skolyoz hastasıyım. Halk tabiri ile kambur. Toplumun bakışı açısı nedeniyle çok sıkıntı çektim. 25 yaşına kadar içine kapanık, insan içine çıkamayan bir insandım. Edebiyat Fakültesi mezunuyum. Çok sevdiğimi öğretmenlik mesleğini yapamadım. Bir köye tayin edildim. Çocuklar hepsi arkamdan 'küçük adam', 'kambur adam' deyince çok sevdiğim mesleğimi yapamadım. Bu toplumdaki engellilik bilincinin eksikliği nedeniyle. Doğumdan sonra annem ellerini açıp, 'Ya Rabbi bu çocuğu bana niye verdin.' derdi. Annem, siyasete atılacağıma, müdür olacağıma, okuyacağıma inanmıyordu. Şu anda toplumsal bilinç biraz daha iyi. Bizi görünce bakışlarıyla ezmiyorlar. 10 sene evvelki Türk toplumu değil. Eskiden toplum engellilerle yaşam istemiyordu. Onlara öcü gibi bakıyordu. Değersiz görüyordu. Şu andaki nesil en azından bunlar da bizim gibi 1. sınıf vatandaş gibi bakıyor. Ama halen hatalar var. Engelli yerine park etme, asansörde öncelik vermeme, tekerlekli sandalyenin geçiş yerine park etme gibi sorunlar halen var."
- "1994'te bu işi başlatan Recep Tayyip Erdoğan'dır"
Engelliler için sivil toplum kuruluşlarının önemine dikkati çeken Merdan, bu sivil toplum kuruluşlarının tedavi ve iş imkanı dahil engellilere birçok konuda yardımcı olduğunu aktardı.
Eskiden devletin engellilere dair bir politikasının olmadığına dikkati çeken Merdan, "2002 yılına kadar engelliler kendi içerisine hapsedilmişti. Bu nedenle engelli sivil toplum kuruluşuna gidip sivrilenler ancak kendini kurtarıyordu. Devlette son 10 yılda çok önemli yapılanmalar oldu. Engellilerle ilgili genel müdürlük kuruldu. Eskiden altyapı yoktu. 1994'te bu işi başlatan Recep Tayyip Erdoğan'dır. Şimdi bütün belediyelerde engellilerle ilgili birimler var. Kanunlarla ve altyapıda sorun yok ama uygulamada sıkıntı var. Bürokrasi siyasetçiler kadar engellilere ilgilenmiyor." ifadelerini kullandı.
Merdan, ortopedik engelin çok büyük bir sıkıntı olmadığına dikkati çekerek, üyelerinin birçok spor dalında, çalışma ve eğitim hayatında, siyasette çok önemli yerlere geldiğini dile getirdi.
- "1965'e kadar Türkiye'de çocuk felci aşısı yoktu"
Çocuk felcinin eskiden Türkiye'de ortopedik engelin en önemli nedenlerinden biri olduğuna dikkati çeken Merdan, "Bizim engel grubunu incelediğinizde Türkiye'nin sağlık politikasını çok net çıkarırsınız ortaya. Türkiye'nin nasıl bir ülke olduğunu, ne kadar fakir olduğunu görebilirsiniz. 1965'e kadar Türkiye'de çocuk felci aşısı yoktu. Bu nedenle ortopedik engelli sayısı o dönemlerde bir hayli fazla. Çocuk felci aşısı ile bu hastalık kesildiği için ortopedik engelli sayısı da azalmıştır." değerlendirmesinde bulundu.
Merdan, vatandaşlarının engellilerin haklarına riayet etmeleri konusunda uyararak, "Toplum bize farklı bakmasın. Biz onlardan farklı değiliz. Sadece yaşam biçimlerimiz farklı. Hepimizi Allah yarattı. Bize acımasınlar, haklarımıza tecavüz etmesinler." dedi.
Federasyon olarak daha çok toplumla engellilerin bütünleşmesi için çalışmalar yaptıklarını vurgulayan Merdan, federasyona üye 55 derneğin yaklaşık 200 bin üyesinin bulunduğu ifade etti.