Trafik kazası geçiren babasının tedavi masrafları konusunda sıkıntı yaşayan bir okurumuz bize başvurdu. Hastanenin kendilerine zorla senet imzalatmak istediğini iddia etmekteydi. Üstelik babasının sosyal güvencesi vardı ve primlerini de ödemekteydiler. Aracın trafik sigortası ve kasko da tamamdı. Bu senet de nereden çıkmıştı. Okurumuz anlamakta güçlük çekmekteydi. Bir de olayın hastane ve döner sermaye boyutu vardı. Hastanede imzalatılmak istenilen senet değil; trafik kaza tutanağı v.b. getirmesi için basit bir taahhütnameden ibaretti. Bunları açıklığa kavuşturmak için görüştüğümüz hastane yetkilileri ise bir dokun bin ah işit misali. O kadar ilginç örnekler anlattılar ki.
Yürürlükteki 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu 18.10.1983 tarihli. Kanunun 8. maddesi Sağlık Bakanlığı'na trafik kazalarında bazı görevler yüklemekte. Bir kere tüm resmi ve özel sağlık kuruluşları kendilerine acil olarak getirilen kazazedelere gerekli sağlık yardımlarını yapmak zorunda. Yapılan tedavilerin tamamının bedellerini Sağlık Bakanlığı tarifesine uygun olmak kaydıyla yükümlü sigorta şirketinden tahsil edecekler. Sağlık Bakanlığı ayrıca trafik kazalarından kaynaklı tedavi giderlerini sigorta şirketlerinden tahsil etmek üzere döner sermaye saymanlığı kuracaktır. Sigortacı tedavi bedellerini sekiz gün içerisinde ödemek zorundadır. Kanun ayrıca zarara sebep olan aracın bilinememesi, aracın zorunlu mali sorumluluk sigortasının bulunmaması, sigortacının iflas etmesi, çalıntı araçta meydana gelen kazalarda tedavi giderlerini karşılamak üzere Karayolu Trafik Garanti Sigortası Hesabı kurulmasını da öngörmüştür.
Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün 2004/3274 sayılı genelgesinden 1983-2004 döneminde 2918 sayılı kanunun hükümlerine rağmen trafik kazası geçirenlerin tedavi bedellerinin ücretli statüde işlem gördüğünü anlıyoruz. Genelge ile teşkilatlarına tedavi bedellerinin kusuru nispetinde özel trafik sigortalarına, garanti sigortası fonuna veya sosyal güvencesi varsa sosyal güvenlik kurumuna fatura edilmesi talimatlandırılmıştır.
SGK'nın Sayıştay tarafından yapılan 2008 yılı denetiminde sosyal güvencesi olan kazazedelerin tedavi giderlerinin öncelikle kuruma fatura edilip ödendiği ve SGK'nın da kusur durumuna göre sigorta şirketi, garanti sigortası fonu veya üçüncü kişilere rücu işlemlerini yapmadığı ortaya çıkmıştır. Bunun üzerine SGK, sağlık tesislerine artık trafik kazalarını ödemeyeceğini; kendisine fatura edilmemesini duyurdu. Bunun üzerine Sağlık Bakanlığı Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletmesi'ni çalıştırmaya başladı. Artık trafik kazalarında tedavi giderleri SGK'dan değil de sigorta şirketlerinden ve garanti fonundan tahsil edilmeye başlandı.
Üniversite ve özel sektör hastanelerinin yaptığı tedavi giderlerinin ise Sağlık Bakanlığı Döner Sermaye işletmesi tarafından tahsil edilmesi mümkün değil. Bu kapsamdaki her sağlık tesisi tahsilatını kendi yapmak zorunda. Üniversiteler, Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü'nün Yüksek Öğretim Kurumu Başkanlığı'na gönderdiği ve genel müdür imzalı 24.02.2009 tarihli ve 5627 sayılı yazıda üniversite hastanelerinde trafik kazazedelerine sunulan tedavi hizmet bedellerinin ilgili sigorta şirketleri yanında ve kişilerin kusurlarıyla orantılı kısmının kişinin sosyal güvencesinden tahsil edilebileceği hususuna yer verildiğini iddia ediyorlar. Oysa SGK, 14.11.2008 tarihinden sonra trafik kaza bedellerini ödemeyi durdurduğu gibi, ödediği giderleri özel ve resmi kurumların alacaklarından mahsup etmekte. Bu defa da Bakanlık Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü 06.03.2009 tarihli ve 7029 sayılı ve yine genel müdür imzalı yazısıyla üniversite hastaneleri ile özel hastanelerin de Sağlık Bakanlığı'na bağlı hastaneler gibi hizmet verdikleri trafik kazazedelerine ait tedavi giderlerini, kazaya neden olan aracın zorunlu trafik sigorta şirketinden tahsil etmelerini, aksine durumlarda yasal işlem yapılacağını talimatlandırmıştır.
Üniversiteler işte bu noktada itiraz ediyorlar. Bakanlığın söz konusu yazısında trafik kaza bedellerini nasıl tahsil edeceklerine dair bir açıklama olmadığını belirtiyorlar. Kaldı ki aynı belirsizlik bizzat 2918 sayılı kanunda var. Sağlık Bakanlığı bünyesinde sırf bu amaçla bir döner sermaye oluşturulması öngörülmüş. Sağlık Bakanlığı'nın kurduğu saymanlığın üniversite hastanelerinin trafik kazası tedavi giderlerini de tahsil etmesi belki en doğru çözüm. Ancak kanunda saymanlığa bu konuda yetki ve sorumluluk veren bir hüküm de yok.
EVRAKLAR ÇOK
Hastaneleri zorlayan bir başka husus da kazazede faturalarının ekinde yer alması gereken ek evrakların sayısı çok, temini ve tamamlanmasında güçlükler oluyor. Bunlardaki eksiklikler tahsilatları tehlikeye sokmakta, en azından geciktirmekte. Zaten son düzenlemelerle trafik kazalarında trafik polislerince kaza mahalline gidilmesi ve resmi kaza tespit tutanağı düzenlenmesi nadir hallerde gerçekleşmekte. Sürücüler kaza tutanağını kendi aralarında düzenliyorlar. Bunlarda da eksiklikler çok fazla. Ayrıca sürücülerde özellikle işyeri araçlarıyla yapılan kazalarda trafik kazalarını sonradan kabul etmeme ya da kapatmaya çalışma eğilimi yaygın. Zorunlu Trafik Sigortası kapsamında araç içi ve dışındaki üçüncü kişilere verilen zararlar kusur oranında karşılanmakta. Kusur oranları ise mahkeme aşamasının sonunda kesinleşmekte. Yaralının kusurlu olduğu ve aynı zamanda genel sağlık sigortasından hak sahibi konumunda olduğu durumda tedavi giderlerini hiçbir kurum kabul etmemekte. Bu nedenle bazı hastanelerin kazazede yaralıları kabul etmeme veya hemen sevk etme yoluna gittikleri bile görülmekte.
Üniversite ve özel sektör hastaneleri, geçmişte olduğu gibi, kendilerine ödemeyi SGK'nın yapmasını, sonra da ilgili sigorta şirketine rücu edip tahsil etmesi uygulamasına dönülmesini istiyorlar. Kendilerine "Oldu, başka bir arzunuz efendim" diye takılmadan edemedim. Bu uygulama işi zaten başından aşmış durumdaki SGK'nın merkezde bir daire başkanlığından başlayarak apayrı bir teşkilat kurmasını gerektirir. Üstelik söz konusu tahsilat süreci nitelikli ve çok sayıda avukat ve memur personel gerektirmekte. Bizce gerekli yasal düzenlemenin yapılarak Sağlık Bakanlığı Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü'nün hiç olmazsa üniversite hastanelerinin trafik kazalarından kaynaklanan alacaklarının tahsilinde yetki ve sorumlu kılınması daha doğru olacaktır. Konuya devam edeceğiz.
Yeni Asır
Celal Kapan
celalkapan@hotmail.com
Manşetler
DUYURU-4