Çocukluk çağındaki kanserler genetik mutasyonlar aracılığıyla oluyor. Yetişkinlik çağındaki kanserlerde ise çevresel faktörlerin de önemli rolü var. Anne karnında annede ve babada gerçekleşen mutasyonlar nedeniyle çocuklar erken yaşta kanser olabiliyor. Ancak şimdinin çocuklarının bir gün büyüyüp anne ve baba olacağını düşünerek, geleceğin yetişkinlerinin sağlığını bebeklikte, çocuklukta ve ergenlikte korumakta yarar var. Acıbadem Kozyatağı Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Çocuk Hematolojisi Uzmanı Prof. Dr. Cengiz Canpolat, çocukların bağışıklık sistemlerinin güçlü olması, yetişkinlik dönemlerinde de hastalıklara karşı dirençli olabilmeleri için koruma önlemlerinin küçük yaşlarda alınabileceğini belirtiyor. Kanserden korumada dünyada yapılmış en son bilimsel araştırmaların ışığında öneriler sunan Prof. Dr. Cengiz Canpolat, annenin 4 kilogramın üzerinde bebek doğurmasının lösemi riski yaratabileceğine ilişkin bilgiyi de bu bilimsel araştırmalara dayanarak paylaşıyor. Prof. Dr. Cengiz Canpolat, sağlıklı çocukların da genel sağlık koşullarını iyileştirmek ve gelecekte kanser olmaktan korunmak amacıyla alınacak önlemler hakkında şu bilgileri veriyor:
Bebeklerin tombul doğması, hele de tosuncuk olması aile üyelerini çok sevindirebilir. Ancak sevimlilik alameti olarak görülen bu durum, löseminin de habercisi olabilir. Çünkü yapılan bilimsel araştırmalara göre, bebeğin sahip olduğu doğum ağırlığıyla lösemi arasında ilişki var. Eğer sağlık koşulları elveriyorsa çocuğun bu kiloya erişmeden doğurtulması önem taşıyor. Bebek dört kilogramın üzerinde doğduysa, lösemi olabiliyor. Büyümeye neden olan, büyüme faktörleri daha sonra löseminin de gelişmesine katkıda bulunuyor diye bir görüş var.
GÜNEŞİN GAZABINDAN KORUYUN
Güneş ışığı en önemli kanserojen etkiye sahip. Çünkü ultraviyole ışınlarını kansere yol açıyor. Çocukları mutlaka güneşten korumamız lazım. Yüksek faktörlü koruyucu kremleri günde birkaç kez sürmeliyiz. Çocukları direkt güneşe maraz bırakmamalıyız. Eskiye göre güneş ışınları çok daha güçlü, ozon tabakası delindiği için de çok tehlikeli.
DÜZENLİ YAŞAM, VİRÜSLERİ KAPI DIŞARI EDER
Virüslerin yaptığı 3 kanser türü var. EBV, Hepatit B ve HIV (AIDS) virüsü.
EBV (Epstein Barr Virus): Bu virüs çocuklarda lenfomaya neden oluyor. Bunlar arasında en sık görüleni 'Non Hodgkin Lenfoma' ve 'Hodgkin Lenfoma' hastalığı. EBV virüsü ayrıca nazofarinks kanserine de neden oluyor. Bu virüsün aşısı yok. Gelişmiş ülkelerde ergenlik çağında, fiziksel temasın başlamasıyla, özellikle de öpücükle bulaşıyor, öpücük hastalığı deniliyor.
HEPATİT B: Hepatit B karaciğer kanseri yapıyor. Hepatit B aşısının bağışıklık sistemine etki ederek tüm diğer kanserlere karşı da koruyucu olabileceğini gösteren bulgular ortaya çıktı. Bu nedenle çocukların aşılanması gerekiyor.
HIV: Bu virüs de kanser yapıyor. Erişkinlerin kendilerine dikkat etmesiyle önlenebilir, dolayısıyla doğacak çocukları da böylece korunmuş olur. HIV virüsünü taşıyan anne, bunu çocuğuna da geçirirse o da hastalanıyor. HIV bulaşmış kan ürünü verilmesi de aynı şekilde çocukları hasta edebiliyor. Bu nedenle kan ürünlerinin çok iyi taranması önem taşıyor. HIV de Kaposi Sarkomu, B hücreli lenfoma, merkezi sinir sistemi lenfomalarına yol açıyor. HIV virüsünün de aşısı bulunmuyor. Sadece düzenli bir yaşam ve kan ürünlerinin taranması koruyucu önlem almayı sağlıyor.
DÜŞÜK TUZ, BOL HAREKET
Çocuklara verilecek diyetin erişkin yaşta kanser gelişimini engelleme özelliği var. Özellikle günümüz çocukları tuzlu, yağlı, suni şekerli besleniyor, sebze ve meyve yemiyorlar. Doğal tahıl almalarını sağlamak gerekiyor, düşük şeker içerikli ve tuz içerikli gıda almak, bol hareket etmek de kanseri önlüyor. Erişkinlikte kanser olmasın diyorsanız bilgisayar başında çok zaman geçirmesine izin vermeyin, daha aktif bir şekilde yaşamasını, spor yapmasını sağlayın.
YUVA DENEYİMİ GÜÇLENDİRİR
Günümüzde çalışma koşulları, bazen anne ve babaları çocuklarını daha küçük yaşlarda yuvaya vermeye yol açabiliyor. Özellikle de ABD'de aileler 6 aylık bebeklerini bile yuvaya vermek zorunda kalabiliyor. Bu konuda bazı çalışmalar var. 2011 California çalışmasında, erken yaşta yuvaya verilen ve erken yaşta enfeksiyonlar geçirenlerin ilerde daha az lösemi olduğu bildiriliyor. Ancak bunun tersini söyleyen bilimsel çalışmalar da var. Bizlerin hekimler olarak gözlemi de kendisinden 3-4 yaş büyük abisi, ablası okula giden, onların getirdiği ajanlarla hastalanan çocukların bağışıklığının daha güçlü olduğu yönündedir. Löseminin günümüzde kesin nedeni bilinmiyor ama bir enfeksiyon ajanıyla oluştuğu düşünülüyor. Bağışıklık iyi olursa vücudun direnci de iyi oluyor. Çocukların erken yaşta sıradan enfeksiyonlarla karşılaşması kötü bir şey değil. Bizim gözlemlerimiz de bu yönde. Gelişmiş ülkelerdeki uygulamalarla, ileriki yaşlarda rahim ağzı kanseri olmamak için, çocuklarda aşılama 9 yaşına kadar çekildi. Bu aşının 9-17 yaş arasında yapılması gerekiyor. HPV aşısı da ilerde rahim ağzı kanserinden koruyor.
Anne sütü lösemi riskini % 10 azaltıyor
Anne sütüyle beslenmenin kanser riskini azaltıcı etkisi var. Yapılan bazı çalışmalar altı aydan uzun süre anne sütü verilen bebeklerde, lösemi riskinde yüzde 10'dan fazla azalma saptandığını, ayrıca bazı lenfoma türlerinde de azalma görüldüğünü göstermiş. Bunlar çok yeni araştırma sonuçlarının verileridir.
Sigara içmeyin, çocukları pasif içici yapmayın
Sigara dumanına maruz kalmak da kanserin ortaya çıkmasına yol açıyor. Sigara dumanındaki kanserojenlerle karşılaşan çocuklarda hemen kanser gelişmiyor, ancak astım, bronşit, kronik akciğer hastalıkları meydana geliyor. Uzun dönemde akciğer kanseri gelişme riski artıyor. Annenin hamilelikte sigara içmesi da çok üzerinde çalışılan bir konu. Hamilelikte alkol alınmasının myeloid lösemi dediğimiz AML hastalığının riskini artırdığı biliniyor.
Sünnet penis kanserinden koruyor
Özellikle dar sünnet derisi olan hastalarda erken yaşta yapılan sünnetin penis kanserine karşı koruyucu olduğu biliniyor. Fimozis dediğimiz dar sünnet derisi olanlarda enfeksiyon oluyor, erken yaşta sünnet olunca hem bu enfeksiyonlardan hem de penis kanserinden korunuyorlar.
Hemofilus inluenza aşısı lösemiyi azaltıyor
Hemofilis influenza aşıları yapıldığından beri akut lösemilerde azalma görülmüş. ABD'nin Teksas eyaletinde çocuklarda yapılan aşılamalarla, çocuk felci, hepatit B, HIB aşısı yapılan çocuklarda bu riskin azaldığı saptanmış. Elbette başka araştırmaların da yapılması gerekir. Ancak genel olarak aşılamanın, genel bağışıklık sistemi üzerinde etkisi var.
Manşetler
DUYURU-4