Tomografi yasağı bilgilendirme

Türk Radyoloji Derneği, İngiltere Sağlık Bakanlığı'nın "Tüm Vücut Bilgisiyarlı Tomografi" tetkiki yapılmasını kısıtlayan kararının olumlu olduğunu belirterek, bu konuda kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi amacıyla bir yazılı açıklama yaptı.


Kamuoyunun Dikkatine
Geçen hafta içerisinde İngiltere Sağlık Bakanlığı’nca herhangi bir hastalığı olmayan sağlıklı bireylerde tarama amacıyla “Tüm Vücut Bilgisayarlı Tomografi” tetkiki yapılması, yüksek radyasyon dozu alınması nedeniyle yasaklanmıştır. Ancak bazı basın ve yayın organlarında bu yasağın içeriği ile ilişkili olmayan, maksadı aşan yorumlar yapılarak ve konu ile birebir ilgisi olmayan kişilerin görüşleri alınarak kamuoyunun yanlış bilgilendirildiği görülmüştür. Bu nedenle konunun doğrudan muhatabı olan Türk Radyoloji Derneği olarak kamuoyunu doğru bilgilendirme gereği duyuyoruz.

İngiltere Sağlık Bakanlığı’nın tarafımızca da onaylanan haklı gerekçelerle aldığı bu karar, sadece sağlıklı bireylerdeki tarama amaçlı tetkiklere yöneliktir. Bu karar yıllık araç muayenesi yapar gibi belli aralıklarla tüm vücut bilgisayarlı tomografi yapılmasına yönelik bir işlemdir. Bu karar İngiltere dahil tüm dünyada gerekli tıbbi durumlarda uygun teknikle yapılan diğer bilgisayarlı tomografi tetkiklerini kapsamamaktadır. İngiltere Sağlık Bakanlığı’nca yasaklanan ve tamamen sağlıklı bireylerde tüm vücudun “herhangi bir hastalık var mı?” diye taranması, yurdumuzdaki yasal mevzuatta kabul edilen ve tıbbi olarak da yapılan günlük bir uygulama değildir.

Radyasyon kaynaklı tüm görüntüleme yöntemleri gibi bilgisayarlı tomografi de uygun endikasyonlarla ve uygun protokollerle kullanılması gereken bir görüntüleme yöntemidir. Doğru ve gerekli kullanım şartlarında, birçok hastalığın tanı ve tedavi izleminde etkin ve yararlı (bazen de tek seçenek olabilen) bir görüntüleme yöntemi olan bilgisayarlı tomografi, kolay erişilebilir, göreceli olarak ucuz, hızlı ve etkin bir yöntem olması nedeniyle tüm dünyada çok sıklıkla kullanılmaktadır. Yurdumuzda da bilgisayarlı tomografi radyolojik algoritma içerisinde gerekli ve uygun kullanım şartlarında, özellikle kanser tanı ve tedavisi başta olmak üzere, solunum, sindirim, boşaltım, beyin, sinir, kas-iskelen, kalp ve damar hastalıkları gibi bir çok sisteme ait hastalıkların erken tanı ve tedavi sonuçlarının değerlendirilmesinde etkin şekilde kullanılmaktadır.

Bilgisayarlı tomografi, temel olarak röntgen (daha çok bilinen ismiyle X ışınları) ışınlarını kullanarak kesit görüntülemesi yapan bir görüntüleme yöntemi olup tetkik sırasında hastalar belirli doz sınırlarında bir radyasyon etkilenimine uğramaktadır. Bu dozun azaltılması önemlidir. Bu nedenle öncelikle gereksiz çekimlerin engellenmesi gerekmektedir. Günümüzdeki teknolojik gelişmelere paralel olarak geliştirilen Çok Dedektörlü Bilgisayarlı Tomografi cihazları ile çok kısa sürelerde tetkik yapmak ve yeni kuşak “Düşük Doz BT” kullanmak ya da “Doz Optimizasyonu Yaparak” hastaların aldıkları radyasyon dozunu mümkün olan en düşük seviyede tutmak için gereklidir.

Radyasyon kaynakları ile yapılan her uygulamada olduğu gibi bilgisayarlı tomografi çekimlerinde de bilimsel veriler, ulusal ve uluslar arası kurallara bağlı olarak oluşturulmuş Radyasyondan Korunma İlkelerinin (gereklilik, uygulamada etkinlik, izin verilen doz sınırlarına uyma) titizlik ve özenle uygulanması gerekmektedir.

Durumu saygıyla kamuoyuna bildiririz.
Prof. Dr. Okan Akhan
Türk Radyoloji Derneği Başkanı