Türkiye'de tane ile ilaç satışı olabileceği ile ilgili basında yer alan habere değinen Tüm Eczacı İşverenler Sendikası Genel Başkanı Ecz. Nurten Saydan, ilacın orijinal ambalajı üzerinde hastaya verilmesi gerektiğinin vurgulayarak, "Tane ile ilaç uygulamasının hayata geçmesi ciddi sorunlar doğurur" diyerek şöyle devam etti:
"Ülkemizde tasarruf denilince ilk akla gelen sağlık, sağlık denilince de ilk akla gelen nedense hep ilaç harcamaları olmaktadır. İlacın hastaya taneyle verilmesi, büyük hastane ambalajları ile alınarak, hastaya gerektiği kadarının taneyle sayılarak verilmesidir.
DÜNYADAKİ ZEHİRLENME OLAYLARININ YÜZDE 50'Sİ İLAÇ ZEHİRLENMESİDİR
Taneyle ilaç verilmesi ABD’de yıllardır uygulanmakta olduğundan, üretim yerleri, dağıtım kanalları ve satış noktalarının altyapıları bu sisteme uygun olarak düzenlenmiştir. Ne var ki, literatür taraması sonucunda, gelişmiş ülkeler içerisinde, yanlış ilaç kullanımından dolayı ölümle sonuçlanan kazaların en fazla ABD’de olduğu saptanmıştır. Dünya’da saptanan zehirlenmelerin %50 si ilaç zehirlenmesidir.
İlaç üreticileri ilacın araştırma ve geliştirme aşamalarında yaşa, kiloya, cinsiyete göre ve etkili olduğu hastalıkta kullanılacağı doza göre optimum tedavi için gerekli miktarda ambalajlanmıştır. İlaçların bir kısmının kullanılmayarak evlerde birikmesi ambalaj sorunu değil bir eğitim sorunudur.
İlacı yazan hekimin, hastaya veren eczacının ilacın ne şekilde ve ne kadar kullanacağını hastaya özel olarak anlatması ve hastanın da bu önerilere harfiyen uyması ilaç sarfiyatını azaltacak önemli bir unsurdur. Önemli olan hastalığın bir defada tam olarak tedavi edilmesidir."
Hastaya taneyle ilaç verilmesinin birçok sakıncası vardır. Bunları maddeler halinde incelersek:
*Ambalaj ilacın güvenliği açısından en önemli unsurlardan biridir. İlacın adı, etken maddesi, son kullanma tarihi vs. bu ambalaj üzerinde bulunur. Taneyle ilaç verilirse hasta ambalajdaki bilgilerden yoksun kalacaktır.
*Taneyle verilen ilaçların şekil ve renk bakımından birbirlerine benzemesi sonucu karıştırılması mümkün olabilecektir. ABD’de her yıl 7000 kişi bu nedenle yanlış ilaç kullanımı dolayısıyla yaşamını yitirmektedir.
*AB yasalarına göre ilacın taneyle verilmesi mümkün değildir. Şu anda bu uygulamayı sürdüren Hollanda ve İngiltere’de bu uygulamadan aşamalı olarak bir takvim çerçevesinde vazgeçmeyi taahhüt etmişlerdir.
*İlacın ambalajının bozulması ilaç üreticisinin 1262 sayılı yasayla ortaya konmuş olan hukuki sorumluluğunu kaldıracağından, doğacak tehlikeli sonuçlarda üretici firma sorumlu tutulamayacaktır.
*Eczaneden verilecek hiçbir bilgi veya belge ilacın prospektüsünün yerini tutamayacaktır. Bu kadar bilgi ve uyarının eczanelerde bir etiket üzerine yazdırılması mümkün değildir.
*İlacın son kullanma tarihi ambalajı açılmadığı sürece üzerinde yazan tarihe kadardır. Bu şekilde ambalajı bozularak taneyle verilen ilaçların son kullanma tarihinin kontrolü zorlaşacaktır. Ayrıca son kullanma tarihi geçmiş olan ilaçların denetlenebilmesi ayrı bir sorun olacaktır.
*Taneyle ilaç satılması ilacın sterilizasyonu açısından büyük sıkıntılar ortaya koyacaktır.
*Ambalajı açılan ilaçların rutubet ve ışıktan etkilenmeleri mümkün olabilecektir. Hatta bazı ilaçların rutubete karşı özel koruma kapakları ve rutubet tutucu materyalleri mevcuttur. Bunların hastaya taneyle ilaç uygulamasında verilmesi mümkün değildir.
*İlacın orijinal ambalajında satılmaması, sahte veya kaçak ilaçların piyasaya sürülmesini kolaylaştıracak ve bunun doğuracağı önemli sağlık sorunları ortaya çıkacaktır.
*Bazı ilaçların birbirlerini etkilemesi mümkün olduğu gibi bazı ilaçların da ambalajsız olarak aynı yerde bile bulunması sakınca doğurur. Örneğin penisilin grubu antibiyotikler, sefalosporinler ve hormon preparatlarının birbirlerinden tamamen ayrı bina ve tesislerde üretilmeleri ve ambalajlanmaları zorunludur.
*Taneyle ilaç satılması özel ambalaj uygulamasını da ortadan kaldıracaktır. Örneğin çocukların açamayacağı güvenli kapak ve görme özürlüler için brail alfabesiyle basılmış özel kutular gibi ambalajlar kullanılamayacaktır.
*Geri ödeme sistemlerinde kullanılan etiket ve barkodlar olamayacağından bugünkü provizyon sistemleri işlemez hale gelecektir.
*İlacın taneyle verilmesinden beklenen tasarruf sağlanamayacaktır. İlacın ambalajlaması için yapılan masraf %4,1 dir. Bu oranda hastalara %2,5 olarak yansımaktadır. Halbuki eczaneden taneyle verilecek ilaç için de bir ambalajlama gerekeceğinden bundan çok daha fazla bir bedelin eczaneye ödenmesi gerekecektir.
EVLERDE BİRİKEN İLAÇ FAZLALIĞININ SEBEBİ EĞİTİM SORUNUDUR!
İlacın taneyle hastaya sunumundan beklenen tasarruf tahminlerinin tümünün, ciddi araştırmalara dayanmayan varsayımlardan ibaret olduğunu söyleyen Saydan şöyle devam etti:
"Türkiye’de evlerde biriktiği söylenen ilaç fazlalığı ambalaj sorunundan değil eğitim sorunundan kaynaklanmaktadır.Ilaçların ne olduğu eğitiminin ilköğretim de verilmesi ve topluma yönelik Sağlık Bakanlığı tarafından 'kamu spotları' hazırlanması gerekmektedir.
TEİS olarak şunu söylüyoruz; evde biriken ilaçlar ve ilaç israfına tane ile ilaç açısından yaklaşılması, çözümün gecikmesi ve tedavi maliyetinin artmasından öte bir yarar taşımayacak ve halk sağlığı açısından telafisi imkansız kayıplar yaşanacaktır."