T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
01.03.2018
G E N E L G E
2018/8
5/12/2017 tarihli ve 30261 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak aynı tarih itibariyle yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'nin 49 uncu maddesinin beşinci fıkrasında, 50 nci maddesinin ikinci ve dördüncü fıkralarında, 59 uncu maddesinin ikinci fıkrasında, 60 ıncı maddesinin ikinci fıkrasında, 62 nci maddesinin birinci fıkrasında, 67 nci maddesinin altıncı fıkrasında, 78 inci maddesinin beşinci fıkrasında ve geçici 4 üncü maddesinde değişiklikler yapılmış, Yönetmeliğe ayrıca ek 8 inci, ek 9 uncu, ek 10 uncu, geçici 35 inci ve geçici 36 nci maddeler eklenmiştir.
Buna göre, söz konusu düzenlemeler sonucunda emeklilik işlemlerinde meydana gelen değişiklikler aşağıda açıklanmıştır.
1. Malul Sayılmasına Rağmen Aylık Bağlanamayan 4/1-(c) Kapsamındaki Sigortalıların 4/1-(a) ve 4/1-(b) Kapsamında Çalışarak Malullük Aylığı Talebinde Bulunması
Yönetmeliğin 49 uncu maddesinin beşinci fıkrasında 5/12/2017 tarihinde yapılan değişiklik gereğince, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinden birden fazlasına tabi sigortalı olanların malullük aylığı bağlanmasına ilişkin talepleri, son sigortalılık haline göre sonuçlandırılacak olmakla birlikte Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamındaki sigortalılardan, Kanunun 25 inci maddesi uyarınca vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünün kaybedilmesi veya hastalıkları kanunlannda tayin edilen sürelerden fazla devam etmesi nedeniyle Kurum sağlık kurulunca malul sayılmalarına rağmen, söz konusu maluliyet kararları esas alınarak görevleriyle ilişiği kesilenlerden aylık bağlanmasına ilişkin sigortalılık süresi ve/veya prim ödeme gün sayısı şartını sağlamamaları nedeniyle bu statüdeki (4/l-(c)) görevlerinden ayrıldığı tarih itibariyle aylık bağlanamayan sigortalılara, belirtilen koşulları sonradan sağlamaları ve talepleri halinde yeniden sevk işlemi yapılmaksızın son sigortalılık statüleri esas alınarak malullük aylığı bağlanacaktır.
Ancak, bu sigortalılardan Kurum sağlık kurulunca kontrol muayenesine tabi tutulanlardan, malullük aylığı talep tarihinden önce kontrol muayenesi bulunanlara kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk maluliyetinin devam ettiği anlaşılmak kaydıyla son sigortalılık statüleri esas alınarak malullük aylığı bağlanacaktır.
Örnek 1: İlk defa Kanunun 4/l-(c) bendi kapsamında, 1/1/2009 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başlayan ve hastalığının ilgili kanunlarında tayin edilen sürelerden fazla devam etmesi nedeniyle Kurum sağlık kurulunca malul sayılan, ancak Kanunun 26 nci maddesinde öngörülen prim ödeme gün sayısı şartım yerine getirmemesi nedeniyle bu statüdeki görevinden ayrıldığı tarih itibariyle 4/l-(c) bendi kapsamında aylık bağlanamayan sigortalının, daha sonra 4/1-(b) bendi kapsamında prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartını yerine getirerek malullük aylığı talebinde bulunması halinde, yeniden sevk işlemi yapılmaksızın 4/l-(b) bendi kapsamında malullük aylığı bağlanacaktır.
Örnek 2: 18 yaşını doldurduktan sonra 1/9/2010 tarihinde okula başlayıp 31/8/2012 tarihinde astsubay nasp edilen sigortalının çalışmakta iken sağlık kurulu raporuna göre 11/4/2019 tarihinde malulen emekliye sevk edilmesi halinde; toplam prim ödeme gün sayısı (FHSZ dahil) 10 yıl 3 ay 11 gün olmasına rağmen, sigortalılık süresinin 10 yıldan az (1/9/2010-14/4/2019 tarihleri arasında 8 yıl 7 ay 14 gün) olması nedeniyle malullük aylığı bağlanamayacaktır. Bu sigortalının 1/11/2019 tarihinde 4/1-(a) statüsünde çalışmaya başlayıp 1/9/2020 tarihinde sigortalılık süresini doldurarak malullük aylığı talebinde bulunması durumunda yeniden sevk işlemi yapılmaksızın 4/l-(a) kapsamında malullük aylığı bağlanacaktır.
Diğer taraftan, Kurum sağlık kurulunca malul sayılan 4/l-(c) bendi kapsamındaki sigortalılardan, maluliyetleri nedeniyle görevleriyle ilişikleri kesilmeyip, malullüklerinin mani olmadığı başka vazife veya sınıflara nakil suretiyle tayinleri yapılmak suretiyle göreve devam etmeyi tercih ederek, 4/1-(c) kapsamında sigortalı olarak çalışmaya devam etmekte iken görevleri malulen emekliye sevk edilmeleri dışında, herhangi bir nedenle sona eren sigortalılar bu kapsamda değerlendirilmeyecektir. Bu durumda olanlardan, alacakları yeni sağlık kurulu raporunun Kurum sağlık kurulunca incelenerek çalışma güçlerinin en az % 60'ını kaybettiği tespit edilenlere ise gerekli prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartını yerine getirmiş olmaları halinde malullük aylığı bağlanabilecektir.
Örnek 3: Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamında 1/2/2009 tarihinde ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayan ve Kuram sağlık kurulunca malul sayılmasına rağmen, sınıf değiştirerek görevine devam etmekte iken kurumunca 01/09/2017 tarihinde görevine son verilmesi nedeniyle 4/1 -(c) kapsamındaki sigortalılığı sona eren (göreviyle ilişiği kesilen) sigortalı bu kapsamda değerlendirilmeyecektir. Yani, söz konusu sigortalının 4/1-(a) veya 4/l-(b) kapsamında sigortalı olmak suretiyle veyahut herhangi bir sigortalılık statüsünde görev yapmaksızın daha sonra 10 yıllık sigortalılık süresini tamamlayarak, malullük aylığı talebinde bulunması halinde daha önceki malullük kararına istinaden tarafına aylık bağlanamayacaktır.
2. Prim Borcu Olan Sigortalıların Malullük Şevklerinde Aranacak Şartlar ve Masrafların Karşılanması
Kanunun 25 inci maddesine göre sigortalıların veya işverenlerin malullük durumunun tespiti için Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk istemesi halinde, en az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalan primi bildirilmiş olması şartıyla sigortalıların şevkleri yapılmakla birlikte, bunlardan prim borcu olanların maluliyet tespitine ilişkin masrafları kendilerince karşılanmaktaydı.
Yönetmeliğin 50 nci maddesinin ikinci fıkrasına eklenen cümle ile; Kanunun 4/1-(a) ve 4/1 -(b) bentleri kapsamındaki sigortalılardan, prim ve prime ilişkin her türlü borcu bulunanlardan, primi ödenmiş gün sayısı en az 1800 olanların sevk işlemleri yapılacak ve buna ilişkin masraflar Kurumca karşılanacaktır.
3. Kontrol Muayene İşlemleri
Sigortalının isteği veya Kurumca yaptırılan kontrol muayenesinde yeniden tespit edilecek malullük durumuna göre, sigortalı ve hak sahiplerine bağlanacak malullük, yaşlılık ve ölüm aylığı veya sürekli iş göremezlik geliri, yeni malullük durumuna esas tutulan rapor tarihim takip eden ödeme dönemi başından başlanarak artırılacak, azaltılacak veya kesilecektir.
Çalışma gücünün en az % 60'mı yitiren malul çocuklara bağlanmış bulunan gelir ve aylıklar ise, kontrol muayenesi sonunda malullük durumunun ortadan kalkması halinde, rapor tarihinden sonraki ödeme dönemi başından itibaren kesilecektir.
Kurumun yazılı bildiriminde belirtilen tarihten sonraki ödeme dönemi başına kadar kabul edilebilir bir özrü olmadığı halde kontrol muayenesini yaptırmayan sigortalının malullük aylığı veya sürekli iş göremezlik geliri ile çalışma gücünün en az % 60'mı yitiren malul çocukların bağlanmış olan gelir veya aylığı, kontrol muayenesi için belirtilen tarihten sonraki ödeme dönemi başından itibaren kesilecektir.
Ancak, kontrol muayenesini Kuramım yazılı bildiriminde belirtilen tarihten başlayarak;
- Üç ay içinde yaptıran ve malullük durumunun veya sürekli iş göremezlik halinin devam ettiği tespit edilen sigortalı veya ölüm geliri/ölüm aylığı bağlanmış olan malul çocuğun kesilen aylığı veya geliri kesildiği tarihten,
- Üç ay geçtikten sonra yaptıran ve malullük durumunun veya sürekli iş göremezlik halinin devam ettiği tespit edilenlerin malullük aylığı veya sürekli iş göremezlik derecesine göre hesaplanacak geliri, malul çocukların ise almakta oldukları ölüm gelir veya aylığı, rapor tarihinden sonraki aybaşından,
başlanarak yeniden bağlanacaktır.
Diğer taraftan, Yönetmeliğin 78 inci maddesinin beşinci fıkrasında yapılan değişiklik gereğince Kurumun yazılı çağrısı üzerine, kontrol muayene tarihinden önceki en az 45 gün içinde sevk için başvuruda bulunmak kaydıyla gelir ve aylıkların kontrol muayene tarihine göre durdurulmasının dört aya kadar Kurumca erteleneceğine ilişkin uygulamaya son verilmiş, sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerince kontrol muayenesine tabi tutulması gereken sigortalılara; kontrol muayene tarihlerinden en az 3 ay önce yazı ile sevk talebinde bulunarak kontrol muayene işlemlerini yaptırmaları gerektiğinin bildirilmesi öngörülmüştür.
Buna göre, 5/12/2017 tarihinden itibaren, kontrol muayenesine tabi tutulması gereken sigortalılara; kontrol muayene tarihlerinden en az 3 ay önce yazı ile kontrol muayene işlemlerini yaptırmaları gerektiği bildirilecek olup, 3 aylık sürenin hesabında Kurumun sigortalıya göndermiş olduğu bildirim yazısında yer alan ve Kurum sağlık kurulu veya Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu kararında belirtilen kontrol muayene tarihi esas alınacaktır.
Kurum sağlık kurulu veya Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu kararlarında belirtilen kontrol muayene tarihinde sadece yıl ve ay belirtildiği durumlarda belirtilen ayın ilk günü kontrol muayene tarihi olarak sisteme işlenecek ve 3 aylık sürenin hesabında bu tarih esas alınarak bildirim yapılacaktır.
Sigortalıya veya hak sahiplerine kontrol muayene tarihlerinden en az 3 ay önce yapılacak bildirim yazısı ile birlikte e-maluliyet programından alınacak sevk yazısı da gönderilecektir.
3.1. Sağlık Kurulu Rapor Tarihinin Kontrol Muayene Tarihinden Önceki 3 Ay İçinde Olması
Sigortalı veya hak sahiplerinin Kurum sağlık kurulu kararma esas sağlık kurulu rapor tarihinin, Kurumca yapılan bildirimde belirtilen kontrol muayene tarihinden önceki 3 aylık süre içinde olması durumunda, Kurum sağlık kurulunca malullük veya sürekli iş göremezlik halinin;
- Devam ettiğine karar verilenler hakkında, gelir/aylıklar kontrol muayene tarihini takip eden ödeme dönemi itibariyle herhangi bir kesilme olmaksızın ödenmeye devam edilecek, kesilmiş olan gelir/aylıklar ise kesildiği tarih itibariyle ödenmeye başlanacaktır.
- Ortadan kalktığına karar verilenler hakkında ise, kontrol muayene tarihini takip eden ödeme döneminde gelir/aylıklar kesilmiş olacağından, kişinin kazanılmış hakkı da korunarak kontrol muayene tarihini takip eden ödeme dönemine kadar olan gelir/aylıklar ödenecektir.
Örnek: Kontrol muayene tarihi 01/04/2018 olan 4/l-(a) kapsamındaki sigortalının (tahsis numarasının son rakamı 9) malullük aylığı, kontrol muayene tarihini takip eden ödeme dönemi olan 17/4/2018 tarihinde kesilecek, 17/4/2018 tarihine kadar ilgili hastanece rapor düzenlenmesi ve sigortalının Kurum sağlık kurulunca malul sayılması halinde, aylıkları kesilmeksizin ödenmeye devam edecektir. Sigortalının Kurum sağlık kurulunca malul sayılmaması halinde ise aylıkları 17/4/2018 tarihinde kesilmiş olacağından, malul sayılmamasına ilişkin rapor tarihinin kontrol muayene tarihinden önce olması durumunda aylıkları 17/4/2018 tarihine kadar ödenecektir.
3.2. Sağlık Kurulu Rapor Tarihinin Kontrol Muayene Tarihinden Sonraki 3 Ay İçinde Olması
Sigortalı veya hak sahiplerinin Kurum sağlık kurulu kararma esas sağlık kurulu rapor tarihinin, Kurumca yapılan bildirimde belirtilen kontrol muayene tarihinden sonraki 3 aylık süre içinde olması durumunda, Kurum sağlık kurulunca malullük veya sürekli iş göremezlik halinin;
- Devam ettiğine karar verilenler hakkında, kontrol muayene tarihini takip eden ödeme dönemi itibariyle kesilmiş olan gelir/aylıklar, bu tarih itibariyle yeniden ödenmeye başlanacaktır.
- Ortadan kalktığına karar verilenler hakkında ise, kontrol muayene tarihini takip eden ödeme dönemi itibariyle gelir/aylığı kesilmiş olduğundan, bu sigortalılar hakkında herhangi bir işlem yapılmayacaktır.
Örnek: Kontrol muayene tarihi 01/04/2018 olan 4/1-(a) kapsamındaki sigortalının malullük aylığı (tahsis numarasının son rakamı 9) kontrol muayene tarihini takip eden ödeme dönemi olan 17/4/2018 tarihinde kesilecek, Kurum sağlık kurulu kararma esas sağlık kurullunca, Kuramca yapılan bildirimde belirtilen kontrol muayene tarihinden sonraki 3 aylık süre içinde rapor düzenlenmesi halinde, sigortalının Kurum sağlık kurulunca;
- Malul sayılması halinde, 17/4/2018 tarihinde kesilmiş olan aylıkları, kesildiği tarih itibariyle yeniden ödenmeye başlanacak, rapor tarihine kadar ödenmeyen aylıklar birikmiş olarak sigortalıya ödenecektir.
- Malul sayılmaması halinde ise bu sigortalının aylığı kontrol muayene tarihini takip eden ödeme dönemi itibariyle kesildiğinden, bu sigortalı hakkında herhangi bir işlem yapılmayacaktır.
3.3. Sağlık Kurulu Rapor Tarihinin Kontrol Muayene Tarihinden Sonraki 3 Aylık Süre Dışında Olması
Sigortalı veya hak sahiplerinin Kurum sağlık kurulu kararına esas sağlık kurulu rapor tarihinin, Kurumca yapılan bildirimde belirtilen kontrol muayene tarihinden sonraki 3 aylık süre geçtikten sonra olması durumunda, Kurum sağlık kurulunca malullük veya sürekli iş göremezlik halinin;
- Devam ettiğine karar verilenler hakkında, Kurum sağlık kurulu kararma esas olan yeni rapor tarihini takip eden aybaşı itibariyle gelir/aylıkları başlatılacak, aylığın kesildiği tarih ile yeni rapor tarihi arasındaki süreye ilişkin aylıklar ödenmeyecektir.
- Ortadan kalktığına karar verilenler hakkında ise, kontrol muayene tarihini takip eden ödeme dönemi itibariyle gelir/aylığı kesilmiş olduğundan, bu sigortalılar hakkında herhangi bir işlem yapılmayacaktır.
Örnek: Kontrol muayene tarihi 01/04/2018 olan 4/1-(a) kapsamındaki sigortalının malullük aylığı (tahsis numarasının son rakamı 9) kontrol muayene tarihini takip eden ödeme dönemi olan 17/4/2018 tarihinde kesilecek, Kurum sağlık kurulu kararma esas sağlık kurulunca, 1/8/2018 tarihinde rapor düzenlenmesi ve sigortalının Kurum sağlık kurulunca;
- Malul sayılması durumunda aylıkları malul sayılmasına esas olan yeni rapor tarihini takip eden aybaşı olan 1/9/2018 tarihi itibariyle başlatılacak, aylığın kesildiği tarih ile yeni rapor tarihi arasındaki süreye ilişkin aylıklar ödenmeyecektir.
- Malul sayılmaması durumunda ise bu sigortalının aylığı kontrol muayene tarihini takip eden ödeme dönemi itibariyle kesildiğinden, yapılacak herhangi bir işlem bulunmamaktadır.
4. Prim Borcu Olan Sigortalıların Malullük ve Yaşlılık Aylığının Başlangıcı
Kanunun yürürlük tarihinden sonra malullük ve yaşlılık aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunan sigortalıların, yazılı istek tarihi itibariyle genel sağlık sigortası primleri, dahil, kendi sigortalılığı nedeniyle prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması gerekmektedir.
4.1. Kanunun 4/l-(b) bendi kapsamındaki sigortalılardan kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borcu olanlardan, talep tarihinden öncesine ait muaccel hale gelmeyen prim borcu dışında talepte bulundukları tarihteki borçlan, Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile belirlenen, muhasebe kayıtlarından çıkarılacak tutarlar ve tahsil edilmeyecek alacaklara ilişkin miktar ve bu miktarın altında olanların aylıkları talep tarihini takip eden aybaşından başlayacak ve borçları ilk aylıklarından kesilerek tahsil edilecektir. Bu miktar, 2008 ila 2016 yılları için 15 TL ve altı, 2017 yılında 16 TL ve altı, 2018 yılında ise 17 TL ve altı olarak belirlenmiştir. Söz konusu miktar, sigortalı ve hak sahiplerine bağlanacak aylık ve gelirler için geçerlidir.
Örnek: 4/l-(b) kapsamında 15/12/2017 tarihinde yaşlılık aylığı talebinde bulunan sigortalının anılan tarih itibariyle gecikme cezası ve zammı dahil 16 TL prim ve prime ilişkin borcu bulunmaktadır. Sigortalının aylığı, talep tarihini takip eden aybaşı olan 1/1/2018 tarihi itibariyle başlatılacak ve 16 TL prim borcu bağlanan ilk aylıktan kesilerek tahsil edilecektir.
4.2. Yönetmeliğin ek 8 inci maddesi uyarınca, 5/12/2017 tarihinden sonra malullük veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunup, Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında hizmet olarak değerlendirilen süreler dahil olmak üzere, prim ödeme yükümlüsü kendisi olup aylık bağlanması için yazılı istekte bulunduğu tarih itibariyle prim borcu olanların malullük ve yaşlılık aylığı talebi, borcun ödendiği tarih itibariyle geçerli sayılacak ve bağlanacak aylıklar borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
Buna göre, 2008/Ekim öncesi isteğe bağlı ve topluluk sigortası prim borcu olanlar, 2925 sayılı Kanun ile Kanunun 4/1-(b) bendi, ek 5 inci ve ek 6 ncı maddeleri ile ek 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasına göre prim öderken malullük veya yaşlılık aylığı talebinde bulunanların talep tarihinden öncesine ait muaccel hale gelmeyen prim borcu dışında primi ödenmemiş sürelerinin olması halinde, malullük veya yaşlılık aylığı bağlanmasında yeniden yazılı istekte bulunma şartı aranmaksızın, primlerin gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edildiği tarihi takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanacaktır.
Diğer taraftan, 5/12/2017 tarihinden önce malullük ve yaşlılık aylığı talebinde bulunmakla birlikte henüz talebi reddedilmemiş sigortalıların da Yönetmelik değişikliği gereğince talepleri reddedilmeyecek olup, borcun ödendiği tarih itibariyle talepleri geçerli sayılacak ve bağlanacak aylıklar borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
Ayrıca, Kanunun ek 5 nci maddesi kapsamında prim ödeyen ve sadece bu kapsamda prim borcu bulunan sigortalıların, tahsis talep tarihinden önce veya sonra ek 5 prim borcunu ödemek istemeyerek talepte bulunmaları halinde, bu sigortalıların primi ödenmiş son günden itibaren sigortalılıkları sona ereceğinden aylıkları talep tarihini takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
Öte yandan, içinde bulunulan ay ile bir önceki aya ait prim borçları talep tarihi itibariyle muaccel hale gelmeyen sigortalıların aylıkları, prim borçlarının yasal süresi içinde ödenmesi halinde tahsis talep tarihini takip eden aybaşından, ödenmemesi halinde ise borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
Prim ödeme yükümlüsü kendisi olan sigortalıların talep tarihi itibariyle prim borcu olup olmadığının kontrolü programsal düzenlemeler yapılıncaya kadar ilgili programlar üzerinden manuel yapılacaktır.
4/1-(a) veya 4/l-(c) kapsamında aylık bağlanmasında genel sağlık sigortası prim borçlan dikkate alınmayacaktır.
Örnek 1: 1/1/2018 tarihinde 4/1.-(b) kapsamında yaşlılık aylığı talebinde bulunan sigortalının aylığa hak kazanma koşulları yerine gelmiş olmakla birlikte tahsis talep tarihi itibariyle prim borcu bulunması halinde söz konusu tahsis talebi reddedilmeyerek, sigortalının prim borcunu ödediği 3/2/2018 tarihi İtibariyle tahsis talebi geçerli sayılacak, bu tarih itibariyle hesaplanacak aylık 3/2/2018 tarihini takip eden aybaşı itibariyle başlatılacaktır.
Örnek 2: Örnek l'deki sigortalının tahsis talep tarihinde ticari faaliyetinin devam etmesi halinde, borcun ödendiği tarihin tahsis talep tarihinden sonraki bir tarih olması nedeniyle, borcun ödendiği tarihe kadar geçen 4/1-(b) hizmetlerinin karşılığı prim borcunun da ödenmesi kaydıyla 3/2/2018 tarihine kadar geçen hizmetler de aylık hesabında dikkate alınacak, borcun ödendiği tarih itibariyle statü tespiti yapılarak hesaplanacak aylık 3/2/2018 tarihini takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
4.3. Yönetmeliğin ek 9 uncu maddesinin birinci cümlesi uyarınca, tahsis talep tarihi itibariyle prim borcu olmamakla birlikte, aylık bağlama işlemleri sırasında tahsis talep tarihinden önceki sürelere ait brüt asgari ücretin iki katı tutarına kadar prim borcu olduğu tespit edilenlerin aylık başlangıç tarihleri değiştirilmeksizin aylıkları bağlanacak ve prim borçlan bağlanacak aylıklardan 1/3 oranında kesilerek tahsil edilecektir.
Buna göre, 5/12/2017 tarihinden sonra malullük ve yaşlılık aylığı talebinde bulunan sigortalılar için Yönetmelik değişikliği hükümleri uygulanacaktır.
Sigortalıların kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borcu (cari ay prim borcu ile gecikme cezası ve gecikme zammı dahil) brüt asgari ücretin iki katı tutanna dahil olacak olup, prim borcunun kontrolü programsal düzenlemeler yapılıncaya kadar ilgili programlar üzerinden manuel yapılacaktır.
Tahsis talep tarihinden önceki sürelere ait brüt asgari ücretin iki katı tutarından daha fazla prim borcu olanların aylıkları ise borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşından başlatılacaktır.
4/1-(a) veya 4/1 -(c) kapsamında aylık bağlanmasında genel sağlık sigortası prim borçlan dikkate alınmayacaktır.
Örnek: 16/1/2018 tarihinde tahsis talebinde bulunan ve talep tarihi itibariyle prim borcu olmayan ancak, aylık bağlama işlemleri sırasında (1/2/2018) tahsis talep tarihinden önce vergi kaydının devam ettiği anlaşılan sigortalının 30 günlük 4/1-(b) hizmeti ve bu hizmete ilişkin prim borcu bulunduğu tespit edilmiş olup, söz konusu prim borcunun gecikme cezası ve gecikme zammı dahil brüt asgari ücretin (2018 yılı için 2.029,50 x 2 - 4.059,00 TL) iki katını geçmemesi nedeniyle, sigortalının aylığı talep tarihini takip eden aybaşından itibaren başlatılarak prim borçlan ödenecek aylıklarından kesilerek tahsil edilecektir.
5. Prim Borcu Olan Sigortalıların Ölüm Aylığının Başlangıcı
5.1. Yönetmeliğin 60 inci, 62 nci ve 67 nci maddelerinde yapılan değişiklikler gereğince, 4/l-(b) bendi kapsamında veya bu kapsamda geçen hizmetlerle birlikte 4/1-(a) ve 4/1-(c) bentleri kapsamındaki sigortalıların hak sahiplerine aylık bağlanacağı durumlarda, 4/1-(b) bendi kapsamında geçen hizmetlere ait prim ve prime ilişkin her türlü borçların ödenmesi zorunlu olmakla birlikte, hak sahiplerine bağlanacak ölüm aylıkları prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmesini takiben, sigortalının ölüm tarihini veya hak sahibi olma niteliğinin ölüm tarihinden sonra kazanılması halinde, bu niteliğin kazanıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
4/l-(b) bendi kapsamı dışında prim ödeme yükümlüsü kendisi olan 2008/Ekim öncesi isteğe bağlı ve topluluk sigortası prim borcu olanlar, 2925 sayılı Kanun ile Kanunun ek 5 inci ve ek 6 nci maddeleri ile ek 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasına göre prim öderken vefat eden ve ölüm tarihinden Öncesine ait prim ve prime ilişkin her türlü borcu bulunan sigortalıların hak sahiplerine bağlanacak ölüm aylıkları da prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmesini takiben, sigortalının ölüm tarihini veya hak sahibi olma niteliğinin ölüm tarihinden sonra kazanılması halinde, bu niteliğin kazanıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
Buna göre, söz konusu değişiklik ile 5/12/2017 tarihinden sonra vefat eden sigortalıların prim borçlarını ödemesini takiben ölüm tarihini/hak sahibi olma niteliğinin kazanıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren ölüm aylığı başlatılacaktır. Ancak, ölüm tarihi 5/12/2017 tarihinden önce olup, prim borcunu 5/12/2017 tarihinden sonra ödeyen hak sahiplerinin aylıkları ise 5/12/2017 tarihini takip eden aybaşından itibaren ödenmeye başlanacaktır.
Örnek 1: 12/3/2017 tarihinde vefat eden 4/l-(b) sigortalısının ölüm tarihinde 4300 prim ödeme gün sayısı ve bu sürelere ilişkin prim borcu bulunmakta olup, hak sahipleri tarafından prim borçlarının 20/1/2018 tarihinde ödenmesi halinde Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 5/12/2017 tarihini takip eden aybaşı olan 1/1/2018 tarihinden itibaren ölüm aylığı başlatılacaktır. Ancak, söz konusu prim borçlarının 1/10/2017 tarihinde ödenmiş olması halinde hak sahiplerine bağlanacak ölüm aylığı, prim borçlarının ödendiği tarihi takip eden 1/11/2017 tarihinden itibaren başlatılacaktır.
Örnek 2: 10/3/2018 tarihinde vefat eden 4/l-(a) sigortalısının ölüm tarihinde 4/l-(b) kapsamındaki 1200 prim ödeme gün sayısı ve bu sürelere ilişkin prim borcu bulunmakta olup, hak sahipleri tarafından prim borçlarının 20/6/2018 tarihinde ödenmesi halinde ölüm aylığı sigortalının ölüm tarihini takip eden aybaşı olan 1/4/2018 tarihi itibariyle başlatılacaktır.
5.2. Yönetmeliğin ek 9 uncu maddesinin birinci cümlesi uyarınca, ölüm tarihi itibariyle prim borcu olmamakla birlikte, ölüm tarihinden önceki sürelere ait brüt asgari ücretin iki katı tutarına kadar prim borcu olduğu aylık bağlama işlemleri sırasında tespit edilenlerin aylık başlangıç tarihlerinde değişiklik yapılmaksızın aylıkları bağlanacak, prim borçlan ödenecek aylıklarından 1/3 oranında kesilerek tahsil edilecektir.
Buna göre, 5/12/2017 tarihinden sonra vefat eden ve ölüm tarihi itibariyle prim borcu olmamakla birlikte aylık bağlama işlemleri sırasında prim borcu olduğu tespit edilen sigortalılar hakkında Yönetmelik değişikliği hükümleri uygulanacaktır.
Sigortalının ölüm tarihi itibariyle, bu tarihten önceki sürelere ait asgari ücretin iki katı tutarından daha fazla prim borcu olması halinde ise, 5/12/2017 tarihinden sonra vefat eden sigortalıların prim borçlarım ödemesini takiben ölüm tarihini/hak sahibi olma niteliğinin kazanıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren, ölüm tarihi 5/12/2017 tarihinden önce olup, prim borcunu 5/12/2017 tarihinden sonra ödeyen hak sahiplerinin aylıkları ise 5/12/2017 tarihini takip eden aybaşından itibaren ödenmeye başlanacaktır.
Sigortalıların kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borcu (cari ay prim borcu ile gecikme cezası ve gecikme zammı dahil) brüt asgari ücretin iki katı tutarına dahil olacak olup, prim borcunun kontrolü programsal düzenlemeler yapılıncaya kadar ilgili programlar üzerinde manuel yapılacaktır.
4/1-(a) veya 4/1 -(c) kapsamında aylık bağlanmasında genel sağlık sigortası prim borçlan dikkate alınmayacaktır.
Örnek: 16/12/2017 tarihinde ölen 4/1-(b) sigortalısının ölüm tarihi itibariyle prim borcu olmadığı, ancak aylık bağlama işlemleri sırasında (26/12/2017) ölüm tarihinden önceki sürelere ait daha önce hizmet olarak değerlendirilmemiş 4 aylık vergi kaydına istinaden hizmet ve bu hizmete ilişkin prim borcu bulunduğu tespit edilmiş olup, söz konusu prim borcunun gecikme cezası ve gecikme zammı dahil brüt asgari ücretin (2017 yılı için 1.777,50 x 2 = 3.555 TL) iki katını geçmemesi nedeniyle, hak sahiplerine ölüm tarihini takip eden aybaşı itibariyle aylık bağlanarak, prim borçları ödenecek aylıklarından kesilerek tahsil edilecektir.
6. Aylık Bağlandıktan Sonra Prim Borcu Olduğu Tespit Edilenler
Yönetmeliğin ek 9 uncu maddesinin ikinci cümlesi uyarınca, malullük veya yaşlılık aylığı bağlanan sigortalılar için tahsis talep tarihinden, ölen sigortalılar için ise ölüm tarihinden önceki sürelere ilişkin miktarına bakılmaksızın prim borcu olduğu aylık bağlandıktan sonra tespit edilenlerden; söz konusu süreleri aylık bağlama işleminde dikkate alınmamış olanlar için tahsis talep tarihi ya da ölüm tarihi itibariyle yeniden aylık hesaplanacak, dikkate alınmış olanlar için ise aylıkların ödenmesine devam edilecektir. Bu durumda olanların aylıkları durdurulmaksızın ve aylık başlangıç tarihleri değiştirilmeksizin prim borçlan ödenmekte olan aylıklardan 1/3 oranında kesilmek suretiyle tahsil edilecektir.
Tahsis talep tarihinden önce sigortalılığı sona erenlerden, aylık bağlamaya esas hizmetlerine ilişkin prim borcu bulunduğunun aylık bağlandıktan sonra anlaşılması halinde, sigortalıların aylıkları durdurulmaksızın ve aylık başlangıç tarihi değiştirilmeksizin, eksik prim tutarları ödenmekte olan aylıklardan 1/3 oranında kesilmek suretiyle tahsil edilecektir.
Tahsis talep tarihinden önce aylık bağlama işlemleri sırasında gerek sigortalılar tarafından beyan edilmemesi gerek Kurum tarafından yeterli kontrollerin yapılmaması gerekse herhangi bir nedenle hizmetin tahsis talep tarihinde Kurum kayıtlarına işlenmemesi nedenleriyle tespit edilemeyen tahsis talep tarihinden önceki sürelere ait hizmetler ve bu hizmetlere ilişkin prim borcu olan sigortalıların aylıkları ise, aylık bağlama işleminde dikkate alınmamış olan söz konusu hizmet süreleri dikkate alınarak tahsis talep tarihi ya da ölüm tarihi itibariyle yeniden hesaplanacak ve aylık başlangıç tarihi değiştirilmeyecek olup, aylıklar durdurulmaksızın eksik prim tutarları ödenmekte olan aylıklardan 1/3 oranında kesilmek suretiyle-tahsil edilecektir.
Ayrıca, yeniden yapılacak aylık hesabına göre aylığın değişmesi durumunda 21/9/2017 tarihli ve 4756824 sayılı Genel Yazının "1.Yersiz yapılan gelir/aylık ödemelerinin tespiti ile tahsiline ilişkin işlemler" alt başlığı altında belirtilen hükümler doğrultusunda işlem yapılacaktır.
Örnek 1: 1/8/2016-30/6/2017 tarihleri arasında 4/l-(b) kapsamında hizmetleri bulunan sigortalı, söz konusu hizmetlere ilişkin prim borcunu tahsis talep tarihinden önce ödemiş ve 20/12/2017 tarihinde tahsis talebinde bulunmuştur. Ancak, 2018 yılı Ocak ayında söz konusu hizmetlere ilişkin primlerin eksik tahsil edildiği anlaşılmıştır. Bu durumda, sigortalının aylığı durdurulmaksızın eksik prim tutarları ödenmekte olan aylığından kesilmek suretiyle tahsil edilecektir.
Örnek 2: Sigortalının tahsis talebinde bulunduğu 31/10/2009 tarihinden önce 1/1/1998-25/8/2003 süresinde 2925 sayılı Kanun kapsamında hizmeti ve bu hizmetlere ilişkin prim borcu bulunduğu aylık bağlama işleminden sonra 20/12/2017 tarihinde tespit edilmiştir. Bu durumda, aylık bağlama işleminde dikkate alınmamış olan söz konusu hizmet süreleri dikkate alınarak sigortalının aylığı tahsis talep tarihi itibariyle yeniden hesaplanacak ve aylık başlangıç tarihi değiştirilmeyecek olup, aylığı durdurulmaksızın eksik prim tutarları ödenmekte olan aylığından kesilmek suretiyle tahsil edilecektir.
Örnek 3: 1/11/2011 tarihi itibariyle 4/l-(b) kapsamında sigortalılığı başlayan ve ticari faaliyetine devam edeceğini beyan ederek 12/3/2013 tarihinde tahsis talebinde bulunan sigortalının, tahsis talep tarihinde 4/1 -(b) kapsamındaki sigortalılığına ilişkin hizmetleri ve bu hizmetlere ilişkin prim borcunun bulunduğu, aylık bağlama işlemleri tamamlandıktan sonra (22/12/2017) anlaşılması halinde, prim borcu ödenmekte olan aylığından kesilmek suretiyle tahsil edilecek olup, söz konusu hizmet süreleri dikkate alınarak tahsis talep tarihi itibariyle aylık yeniden hesaplanacak ve aylık başlangıç tarihi değiştirilmeyecektir.
Örnek 4: 10/09/2010 tarihinde Ölen 4/l-(a) kapsamındaki sigortalının hak sahiplerine 1/10/2010 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanmış, ancak sigortalının ölüm tarihinden önceki 1/1/1998-25/8/2003 süresine ilişkin 2925 sayılı Kanun kapsamında hizmeti veba hizmetlere ilişkin prim borcu bulunduğu 20/12/2017 tarihinde tespit edilmiştir. Bu durumda, hak sahiplerinin aylıkları durdurulmaksızın eksik prim tutarları ödenmekte olan aylıklardan kesilmek suretiyle tahsil edilecektir. Aylık bağlama işleminde dikkate alınmamış olan söz konusu hizmet süreleri dikkate alınarak ölüm tarihi itibariyle aylık yeniden hesaplanacak ve aylık başlangıç tarihi değiştirilmeyecektir.
7. Çalışma Nedeniyle Aylığın Kesilmesi Gerektiği Daha Sonra Tespit Edilenler 7.1. Yaşlılık Aylıkları İçin
Yönetmeliğin ek 10 uncu maddesi uyarınca, yaşlılık aylığı almakta iken, aylıkları Kanuna göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlaması nedeniyle kesilmesi gerektiği daha sonra tespit edilenler hakkında yersiz ödenen aylıkların tespitinde sadece çalışılan süreler esas alınarak Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre işlem yapılacaktır. Ancak, sigortalıların çalıştığı sürelerle ilgili olarak yasal süresinde bildirim yapılmadığının tespit edilmesi halinde, Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince işlem yapılacaktır.
Diğer taraftan, söz konusu sigortalılardan işten ayrılmış olanlardan yeni bir talep alınmaksızın yaşlılık aylıkları, sigortalılığın sona erdiği tarih yazılı istek tarihi kabul edilerek, bu tarihi takip eden ödeme dönemi itibariyle Kanunun 30 uncu maddesine göre yeniden hesaplanarak bağlanacaktır.
Örnek: 1/11/2016 tarihi itibariyle 4/1-(a) kapsamında yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra 1/4/2017-30/6/2017 tarihleri arasında 4/1-(a) kapsamında çalışması bulunduğu 20/12/2017 tarihinde tespit edilen sigortalının, sigortalılığının sona erdiği tarih yazılı istek tarihi kabul edilerek, Kanunun 30 ncu maddesi gereğince aylık hesabı yapılacak ve aylığı bu tarihi takip eden ödeme döneminden itibaren başlatılacaktır. Fazla ve yersiz ödemelerle ilgili olarak, sigortalının çalıştığı sürelerle ilgili olarak yasal süresinde bildirim yapıldığının tespit edilmesi halinde Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince sadece çalıştığı sürelere ödenen aylıklara ilişkin borç kaydı yapılacaktır.
7.2. Malullük Aylıkları İçin
Yönetmeliğin ek 10 uncu maddesi uyarınca, malullük aylığı almakta iken, aylıkları Kanuna göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlaması nedeniyle kesilmesi gerektiği daha sonra tespit edilenler hakkında yersiz ödenen aylıkların tespitinde sadece çalışılan süreler esas alınarak Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre işlem yapılacaktır. Ancak, sigortalıların çalıştığı sürelerle ilgili olarak yasal süresinde bildirim yapılmadığının tespit edilmesi halinde Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince işlem yapılacaktır.
7.2.1. Bu sigortalılardan işten ayrılmış olanların malullük aylıkları, sigortalılığın sona erdiği tarih yazılı istek tarihi kabul edilerek, kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk aylığına esas malullük halinin devam ettiği anlaşılmak kaydıyla, bu tarihi takip eden ödeme dönemi itibariyle Kanunun 27 nci maddesine göre yeniden hesaplanarak bağlanacaktır.
Buna göre, malullük aylığı almakta iken yeniden sigortalı olarak çalışmaya başlamaları nedeniyle malullük aylığı kesilenlerin kontrol muayenesi sonucu temin edilen sağlık kurulu raporları Kurum sağlık kurulunca Kanun gereği, ilk maluliyetlerinin tespit edildiği tarihteki mevzuata göre değerlendirilecektir. Ancak, ilk maluliyetlerinin tespit edildiği mevzuata göre malul sayılmayanların durumları, bir kez de İşten ayrıldıkları tarihteki mevzuata göre değerlendirilecektir.
Diğer taraftan, Kurum sağlık kurulunca malullük halinin devam etmediği anlaşılanlara çalışmaya başladığı tarihi takip eden ödeme dönemi başından itibaren ödenen aylıklar için Kanunun 96 ncı maddesine göre işlem yapılacaktır.
Örnek 1: 1/11/2016 tarihi itibariyle 4/1-(a) kapsamında malullük aylığı bağlandıktan sonra 1/3/2017-30/4/2017 ve 15/7/2017-31/8/2017 tarihleri arasında 4/l-(a) kapsamında çalıştığı tespit edilen sigortalı, 20/12/2017 tarihinde kesilen malullük aylığının yeniden bağlanması için talepte bulunmuştur. Buna göre, sigortalı kontrol muayenesine tabi tutulacak olup, Kurum sağlık kurulunca ilk aylığına esas malullük halinin devam ettiğinin anlaşılması halinde, sigortalının çalıştığı dönemlerle ilgili olarak Kanunun 27 nci maddesi gereğince aylık hesabı yapılacak ve aylık sigortalılığın sona erdiği tarihi takip eden ödeme döneminden itibaren başlatılacaktır. Fazla ve yersiz ödemelerle ilgili olarak çalışılan sürelere ilişkin yasal süresinde bildirim yapıldığının tespit edilmesi halinde Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre işlem yapılacaktır.
Örnek 2: Örnek l'deki sigortalının Kurum sağlık kurulunca ilk aylığına esas malullük halinin devam etmediğinin anlaşılması halinde, sigortalının çalışmaya başladığı 1/3/2017 tarihi takip eden Ödeme dönemi başından itibaren yersiz ödenen aylıkların tamamı için çalışılan sürelere ilişkin yasal süresinde bildirim yapıldığının tespit edilmesi halinde Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre işlem yapılacaktır.
7.2.2. Aylık almakta iken aylığının çalışmaya başlaması nedeniyle kesilmesi gerektiği tespit edilen sigortalılardan çalışması devam edenlerin çalışma sürelerinin;
- Kesintisiz olması durumunda, ödenmekte olan aylıklar çalışmaya başladığı tarihi takip eden ödeme dönemi itibariyle kesilerek yersiz ödenen aylıkların tamamı için,
- Kesintili olması durumunda, aylığı kesilerek kontrol muayenesine tabi tutulacak ve ilk aylığına esas malullük halinin devam etmesi halinde yersiz ödenen aylıkların tespitinde sadece çalışılan süreler esas alınarak, malullük halinin devam etmediği anlaşılanlara ise çalışmaya başladığı tarihi takip eden ödeme dönemi başından itibaren yersiz ödenen aylıkların tamamı için,
Kanunun 96 ncı maddesine göre işlem yapılacaktır.
Bu durumda olan sigortalıların aylıklarına en son işten ayrılarak talepte bulunması halinde her bir işten ayrılış tarihi dikkate alınarak Kanunun 27 nci maddesi gereğince işlem yapılacaktır.
Örnek 1: 1/11/2016 tarihi İtibariyle 4/1-(a) kapsamında malullük aylığı bağlandıktan sonra 1/3/2017-30/4/2017 tarihleri arasında ve 15/7/2017 tarihinden itibaren 4/l-(a) kapsamında çalıştığı 20/12/2017 tarihinde tespit edilen sigortalının aylığı kesilerek kontrol muayenesine tabi tutulacak olup, Kurum sağlık kurulunca ilk aylığına esas malullük halinin devam ettiğinin anlaşılması halinde fazla ve yersiz Ödemelerle ilgili olarak çalışılan sürelere ilişkin yasal süresinde bildirim yapıldığının tespit edilmesi halinde Kanunun 96 ncı maddesinin (b) bendi gereğince sigortalının sadece çalıştığı sürelerle ilgili olarak borç kaydı yapılacaktır.
Örnek 2: Örnek l'deki sigortalının 1/12/2016 tarihinden itibaren 4/1-(a) kapsamında çalıştığının 20/12/2017 tarihinde tespit edilmesi halinde, aylığı kesilerek kontrol muayenesine gönderilmeksizin çalıştığı sürelere ilişkin ödenen aylıkların tamamı Kanunun 96 ncı maddesinin (b) bendine göre borç çıkarılacaktır.
7.3. Ölüm Aylıkları İçin
Yönetmeliğin ek 10 uncu maddesi uyannca, ölüm aylığı almakta iken, aylıkları Kanuna göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlaması nedeniyle kesilmesi gerektiği daha sonra tespit edilen hak sahipleri hakkında yersiz ödenen aylıkların tespitinde sadece çalışılan süreler esas alınarak Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi, hak sahiplerinin çalıştığı sürelerle ilgili olarak yasal süresinde bildirim yapılmadığının tespit edilmesi halinde ise Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince işlem yapılacaktır.
Tespit tarihi itibariyle işten ayrılmış olan hak sahiplerinin ölüm gelir/aylıkları, yeni bir talep dilekçesi alınmaksızın, işten ayrıldıkları tarihi takip eden aybaşından itibaren ödenmeye devam edilecektir.
Aylık almakta iken aylığının çalışmaya başlaması nedeniyle kesilmesi gerektiği tespit edilen hale sahiplerinin çalışmasının devam etmesi halinde ise, işten ayrılarak talepte bulunması halinde aylıkları talep tarihim takip eden aybaşından başlatılacak, ancak yersiz ödeme süresi belirlenirken sadece çalışılan süreler esas alınarak Kanunun 96 ncı maddesine göre işlem yapılacaktır.
Yönetmelik hükmü ölüm aylığı almakta iken, aylıkları öğrenci olmamaları nedeniyle kesilmesi gerektiği daha sonra tespit edilen hak sahipleri hakkında da uygulanacak olup, yersiz ödenen aylıkların tespitinde sadece öğrenci olunmayan süreler esas alınarak Kanunun 96 ncı maddesine göre işlem yapılacaktır.
Örnek 1: 1/11/2011 tarihi itibariyle 4/1-(a) kapsamında ölüm aylığı bağlandıktan sonra 11/4/2017-22/8/2017 tarihleri arasında 4/l-(a) kapsamında çalışması bulunduğu ve sistem tarafından gelir/aylıklarının durdurulmadığı 20/12/2017 tarihinde tespit edilen hak sahibinin, sigortalılığının sona erdiği tarih yazılı istek tarihi kabul edilerek, aylığı işten çıkış tarihini takip eden aybaşından itibaren ödenmeye devam edilecektir. Hak sahibinin çalıştığı sürelerle ilgili olarak yasal süresinde bildirim yapıldığının tespit edilmesi halinde Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince sadece çalıştığı sürelere ödenen aylıklara ilişkin borç kaydı yapılacaktır.
Örnek 2: 3/7/2009 tarihi itibariyle 4/1-(a) kapsamında ölüm aylığı bağlandıktan sonra 1/2/2015-3/3/2017 tarihleri arasında 4/1-(a) kapsamında çalışması bulunduğu ve sistem tarafından gelir/aylıklarının Mart/2015 ödeme dönemi itibari ile durdurulması ve hak sahibinin 1/1/2018 tarihinde ölüm aylığı talebinde bulunarak aylıklarının ödenmeye başlanmasını talep etmesi üzerine, ölüm aylığı talep tarihini takip eden aybaşından başlatılacak, ancak yersiz ödeme süresi belirlenirken sadece çalışılan süreler esas alınarak Kanunun 96 ncı maddesine göre işlem yapılacaktır.
Örnek 3: 1/8/2010 tarihi itibariyle 4/l-(a) kapsamında ölüm aylığı bağlandıktan sonra 17/12/2017 tarihinde evlenen ve evlenme ödeneği talebinde bulunan hak sahibi kız çocuğunun 1/2/2014-3/3/2015 tarihleri arasında 4/l-(a) kapsamında çalışmalarının bulunduğunun 20/12/2017 tarihinde tespit edilmesi halinde, hak sahibi kız çocuğunun aylığı yeni bir talep dilekçesi alınmaksızın, işten ayrıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren (1/4/2015) ödenmeye devam edilecek ve yersiz ödeme süresi belirlenirken sadece çalışılan süreler esas alınarak Kanunun 96 ncı maddesine göre işlem yapılacaktır. Ayrıca, evlenme ödeneği talep tarihinde aylık alma hakkı olduğundan, tarafına evlenme ödeneği ödenecektir.
Örnek 4: 01/12/2008 tarihinde 5510 sayılı Kanunun 32 nci ve 34 üncü maddeleri esas alınarak 4/1-(c) maddesi kapsamında ölüm aylığı bağlanan, ancak 06/12/2017 tarihinde 11/09/2011-03/10/2014 ve 25/05/2015-11/03/2016 tarihleri arasında 4/l-(a) maddesi kapsamında sigortalı olarak çalıştığı tespit edilen hak sahibi çocuğun, her iki çalışmasına ilişkin bildirimin süresi içinde yapılması halinde; Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre tespit tarihinden beş yıl geriye gidilerek sadece 01/01/2013-31/10/2014 ve 01/06/2015-31/03/2016 tarihleri arası ödenen ölüm aylığı borç çıkartılacak, her iki çalışmaya İlişkin bildirimin süresi içinde yapılmaması halinde ise; Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre tespit tarihinden en fazla on yıl geriye gidilerek 01/10/2011-31/10/2014 ile 01/06/2015-31/03/2016 tarihleri arası ödenen ölüm aylıklarına faiz tahakkuk ettirilerek borç çıkartılacak ve 01/04/2016 tarihinden itibaren aylıkları ödenmeye devam edilecektir.
Örnek 5: 01/12/2011 tarihinde 5510 sayılı Kanunun 32 nci ve 34 üncü maddeleri esas alınarak 4/l-(c) kapsamında Ölüm aylığı bağlanan, ancak 12/01/2018 tarihinde 16/01/2012-18/10/2012 tarihleri arasında 4/l-(a) kapsamında sigortalı olarak çalıştığı, 01/02/2016 tarihinden itibaren de yeniden aynı kapsamında sigortalılığının devam ettiği tespit edilen hak sahibi çocuğun, her iki çalışmasına ilişkin bildirimin süresi içinde yapılması halinde; Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre ilk çalışmasına herhangi bir işlem yapılmadan 01/02/2016 tarihinden itibaren aylıkları sürekli olarak kesilerek faiz tahakkuk ettirilmeden borç çıkartılacak, ancak hak sahibi çocuğun ilk çalışmasına ilişkin bildirimin süresi içinde yapılmaması halinde ise; Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre tespit tarihinden en fazla on yıl geriye gidilerek 01/02/2012-31/10/2012 tarihler arası ödenen Ölüm aylıkları faizi ile birlikte, ikinci çalışmasına ilişkin olarak 01/02/2016 tarihinden itibaren de sürekli olarak kesilerek faiz tahakkuk ettirilmeden borç çıkartılacaktır. Hak sahibi çocuğun sigortalılığının sona ermesinden sonra yeniden aylık talebinde bulunması halinde aylık bağlama yönünden durumu yasal mevzuat kapsamında tekrar incelenecektir.
Örnek 6: 17/11/2009 tarihinde 5510 sayılı Kanunun 32 nci ve 34 üncü maddeleri esas alınarak 4/l-(c) kapsamında ölüm aylığı bağlanan, ancak 21/10/2017 tarihinde 4/l-(a) kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başladığı tespit edilerek aylıkları 06/12/2017 tarihinde kesilen, bilahare sigortalılığı 03/01/2018 tarihinde son bulan hak sahibi çocuğun, çalışmasına ilişkin bildirimin süresi içinde yapılması halinde; 01/11/2017 tarihinden itibaren aylıkları sürekli olarak kesilerek Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine istinaden faiz tahakkuk ettirilmeden borç çıkartılacak, ilgili yazılı olarak müracaat etmediği takdirde her ne kadar sigortalılığı son bulmuş ise de, Kurumumuza müracaatta bulunmadığı için ölüm aylığı ödenmeye devam edilmeyecektir. Ancak hak sahibi çocuğun çalışmasına ilişkin bildirimin süresi içinde yapılmaması ve 04/03/2018 tarihinde yeniden aylık talebinde bulunduğunun anlaşılması halinde; 01/11/2017 tarihinden itibaren aylıkları kesilerek Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine istinaden faiz tahakkuk ettirilerek borç çıkartılacak ve hak sahibi çocuğun müracaat tarihini takip eden aybaşı olan 01/04/2018 tarihinden itibaren aylıkları tekrar bağlanarak ödenmeye devam edilecektir.
8. Aylık bağlandıktan sonra prim ödeme gün sayısı eksik olduğu tespit edilenler
Yönetmeliğin geçici 35 inci maddesinde;
5/12/2017 tarihinden önce Kanuna veya ilgili sosyal güvenlik kanunlarına göre aylık bağlanmış olanlardan, tahsis talep veya ölüm tarihi itibariyle ilgili kanunlarında öngörülen aylık bağlama koşullarından prim ödeme gün sayısı şartının sigortalıların kasıtlı veya kusurlu davranışlarından kaynaklanmayan nedenlerle yerine gelmediği daha sonra anlaşılan eksik hizmet sürelerinin;
a) Kanuna veya 3201 sayılı Kanuna göre borçlanılacak süresi olanlar için borçlanma talep tarihinde Kanunun 82 nci maddesine göre tespit edilecek prime esas günlük kazanç aît sınırı üzerinden eksik hizmet süresi kadar borçlandırılmak,
b) (a) bendi kapsamında borçlanılacak süresi olmayanlar ile borçlanılacak süreleriyle eksik hizmet süresini tamamlayamayanlardan; tahsis talep tarihi ile yersiz ödemenin tespit edildiği tarih arasında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası kapsamında sigortalılığı bulunanların eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar hizmet verilmek,
c) (a) ve (b) bendi kapsamında süresi olmayanlardan; isteğe bağlı sigortalılık, 2925 sayılı Kanun, Kanunun ek 5 inci maddesi ile ek 9 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki sigortalılıkları tahsis talep tarihi itibariyle aylığa hak kazanmaları nedeniyle sona erenlere, eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar belirtilen kapsamdaki sigortalılıkları devam ettirilmek,
suretiyle tamamlattırılacağı öngörülmüştür.
Eksik hizmet süresi tespit edilerek aylığa hak kazanma koşullarının oluşmadığının anlaşılması halinde aylıklar tespit tarihini takip eden ödeme dönemi itibariyle durdurulacak ve bu şekilde aylığı durdurulanlardan bu madde kapsamında olup olmadıklarının değerlendirilebilmesini teminen talep alınacaktır.
Aylığa hak kazanma koşullarından prim ödeme gün sayısı koşulunun yerine gelmediği tespit edilen sigortalı hakkında öncelikle, eksik hizmet sürelerinin bu madde kapsamında tamamlatılması durumu değerlendirilecektir. Diğer taraftan, bu madde kapsamında tamamlatılacak süre olmaması durumunda ise sigortalılara yersiz ödenen aylıkların tahsili yoluna gidilecek ancak, aylığa hak kazanma koşullarının yerine geldiği tarihi takip eden aybaşından itibaren tespit tarihinden önce aylığa hak kazanma koşullarının oluştuğunun anlaşılması kaydıyla tahsis talep şartı aranmaksızın aylıkları bağlanacaktır.
Ölüm aylıklarında, aktif ölüm için ilgili kanunlarında aranan prim ödeme gün sayısı şartının yerine gelmediği durumlarda bu madde kapsamında hizmet süresi tamamlatılacak olup, yaşlılık veya malullük aylığı almakta iken ölen sigortalıların hak sahipleri, ölüm aylığı bağlanması için gereken gün sayısının yerine getirilmiş olması şartıyla eksik hizmet süresini tamamlamaya zorlanmayacaktır.
Diğer taraftan, hak sahiplerine bağlanan Ölüm aylıklarında sonradan tespit edilen eksik hizmet süresinin tamamlanması, ölüm tarihinden sonrasına ilişkin hizmet oluşturulamayacağından sadece borçlanma suretiyle yapılacaktır.
Hizmet süresi eksikliğinin sigortalıların kasıtlı veya kusurlu davranışlarından kaynaklanması durumunda bu madde hükümleri uygulanmayacaktır.
8.1. Kanuna veya 3201 sayılı Kanuna göre borçlanılacak süresi olanlar, borçlanma talep tarihinde Kanunun 82 nci maddesine göre tespit edilecek prime esas günlük kazanç alt sının üzerinden tespit edilen eksik hizmet süresi kadar borçlandırma yapılmak suretiyle eksik hizmet süreleri tamamlatılacaktır. Bu sigortalılar için yeni bir aylık hesabı yapılmayacak ve aylık başlangıç tarihi değiştirilmeyecektir. Borçlanılacak süreler sadece prim ödeme gün sayısı olarak değerlendirilecektir.
Buna göre, borçlanma suretiyle eksik prim ödeme gün sayısının tamamlatılmasında, yeniden bir aylık hesabı yapılmayacağından, sigortalılar ilk aylık bağlanan toplam prim ödeme gün sayısını tamamlayacak süre kadar borçlandırılacaktır.
Örnek: 14/9/2010 tarihli tahsis talebine istinaden 1/10/2010 tarihinde 4/1 -(b) kapsamında tarafına 9100 prim ödeme gün sayısı üzerinden yaşlılık aylığı bağlanan sigortalının, 1/6/2017 tarihinde isim benzerliği nedeniyle başka bir sigortalının hizmetinin karıştığı tespit edilerek hizmetlerin ayrıştırılması sonucu 200 günlük hizmetinin silinmesi gerektiği anlaşılmıştır. Askerlik yaptığı süreyi borçlanabileceği anlaşılan sigortalının eksik hizmet süresi, askerlik borçlanması talep dilekçesi alınarak prime esas kazanç alt sının üzerinden 200 gün askerlik borçlanması yaptırılarak tamamlatılacak, yeni bir aylık hesabı yapılmaksızın ve aylık başlangıç tarihi değiştirilmeksizin aylıkları ödenmeye devam edecektir.
8.2. Borçlanılacak süresi olmayanlar ile borçlanılacak süreleriyle eksik hizmet süresini tamamlayamayanlardan; tahsis talep tarihi ile yersiz Ödemenin tespit edildiği tarih arasında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası kapsamında sigortalılığı bulunanlara eksik hizmetin tamamlanacağı tarihe kadar hizmet verilecektir.
Bu kapsamda hizmet verilecek sürelerin tespitinde;
- Sigortalının aylık bağlandıktan sonra gerek Ödenmekte olan aylıklarından kesinti yapılmak, gerekse 1479 sayılı Kanunun ek 20 nci maddesi kapsamında tahsil edilmek suretiyle sosyal güvenlik destek primine tabi olunan süreler ile Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında sosyal güvenlik destek primine tabi çalışılan süreler,
- Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (n) bendi gereğince sigortalı sayılmayanlardan, Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında faaliyeti devam edenlerin söz konusu süreleri,
esas alınacaktır.
Buna göre, eksik hizmet süresi tamamlanırken hizmetlerin geçtiği döneme göre değerlendirme yapılarak, söz konusu hizmetlerle birlikte eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarih itibariyle statü değişikliği yapılmaksızın yeniden aylık hesabı yapılacak olup, aylık hesabında söz konusu hizmetlere ilişkin prim ödeme gün sayılan ve kazançları değerlendirilecektir.
Bu kapsamda, borçlanma ve hizmet verme veya sadece hizmet verme yoluyla eksik prim ödeme gün sayısını tamamlayan sigortalıların, bu sürelerinin öncelikle borçlanma yaptırılması ve kalan gün sayısının hizmet verme yoluyla tamamlatılması gerekmektedir. Eksik hizmet süresinin tamamlatılmasında, ilk aylık bağlanan toplam prim ödeme gün sayısı yerine, aylığa hak kazanma koşullan için aranan prim ödeme gün sayısının yerine getirilmiş olması yeterli kabul edilecektir.
Borçlanma ve hizmet verme yoluyla eksik prim ödeme gün sayısını tamamlayan sigortalılara yeniden yapılacak aylık hesabında, borçlanma süreleri sadece prim ödeme gün sayısı, hizmet verilen süreler ise gün ve kazanç olarak değerlendirilecektir.
Örnek 1: 14/9/2015 tarihli tahsis talebine istinaden 1/10/2015 tarihinde 4/l-(b) kapsamında tarafına 9100 prim ödeme gün sayısı üzerinden yaşlılık aylığı bağlanan sigortalının hizmetlerine, isim benzerliği nedeniyle başka bir sigortalının hizmetinin karıştığı 1/9/2017 tarihinde tespit edilerek hizmetlerin ayrıştırılması sonucu 300 günlük hizmetinin silinmesi gerektiği anlaşılmıştır. Bu sigortalının askerlik hizmetini aylık bağlanmadan önce borçlandığı ve borçlanılacak başka bir hizmetinin bulunmadığı, ancak 1/5/2016-1/6/2017 tarihleri arasında vergi mükellefiyeti devam eden ancak, Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (n) bendi gereğince sigortalı sayılmayan sürelerinin olduğu tespit edilmiştir. Buna göre, aylık bağlanabilmesi için gerekli olan 200 günlük eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar hizmet verilecek ve eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarih İtibariyle (1/6/2017) yeniden aylık hesaplanacak olup, yapılacak hesaplamada devam eden sigortalılık süreleri gün ve kazanç olarak değerlendirilecektir.
Örnek 2: 14/9/2016 tarihli tahsis talebine istinaden 1/10/2016 tarihinde 4/1-(b) kapsamında tarafına 9100 prim ödeme gün sayısı üzerinden yaşlılık aylığı bağlanan sigortalının hizmetlerine, isim benzerliği nedeniyle başka bir sigortalının hizmetinin karıştığı 1/9/2017 tarihinde tespit edilerek hizmetlerin ayrıştırılması sonucu 500 günlük hizmetinin silinmesi gerektiği anlaşılmıştır. Bu sigortalının askerlik hizmetinin 300 gününü aylık bağlanmadan önce borçlandığı ve 240 günlük borçlanılacak süresinin bulunduğu ve 1/5/2016-1/6/2017 tarihleri arasında vergi mükellefiyeti devam eden ancak, Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (n) bendi gereğince sigortalı sayılmayan sürelerinin olduğu tespit edilmiştir. Buna göre, aylık bağlanabilmesi için gerekli olan 9000 prim ödeme gün sayısının tamamlanması için sigortalı öncelikle 240 günlük askerlik hizmetini borçlanacak, 160 günlük eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar 4/1 -(b) kapsamında hizmet verilecek ve eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarih itibariyle (1/6/2017) yeniden aylık hesaplanacak olup, yapılacak hesaplamada borçlanma süreleri sadece gün sayısı, devam eden sigortalılık süreleri ise gün ve kazanç olarak değerlendirilecektir.
Örnek 3: 1/2/2016 tarihinde 4/l-(b) kapsamında 5400 gün prim ödeme gün sayısı üzerinden yaşlılık aylığı bağlanan ve 400 günlük hizmeti 4/1-(a) kapsamındaki hizmetleriyle çakışması nedeniyle 1/1/2018 tarihinde iptal edilen sigortalının, 1/4/2016-31/12/2016 tarihleri arasında şirket ortaklığının devam ettiği tespit edilmiştir. Ancak, sigortalının Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (n) bendi kapsamındaki 270 günlük süreyle aylık bağlama şartlarını yerine getiremediğinden ve borçlanmaya esas süresi de bulunmadığından aylığının yeniden bağlanmasına imkan bulunmamaktadır.
8.3. "8.1." ve "8.2." maddeleri kapsamında süresi olmayanlar ile bu kapsamlardaki süreleriyle eksik hizmet süresini tamamlayamayanlardan; isteğe bağlı sigortalılık, 2925 sayılı Kanun, Kanunun ek 5 inci ve ek 9 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki sigortalılıkları tahsis talep tarihi itibariyle aylığa hak kazanmaları nedeniyle sona erenlerin eksik hizmet süreleri, eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar belirtilen kapsamdaki sigortalılıkları devam ettirilmek suretiyle tamamlatılacaktır.
Diğer taraftan, yukarıda belirtilen hükümler kapsamında sigortalılıklarını aylığa hak kazanma koşullarından prim ödeme gün sayısı koşulunu yerine getirmeleri nedeniyle istekle sona erdirdikten sonra yazılı istekte bulunup aylık bağlananlardan, eksik hizmet süresi olduğu tespit edilenler hakkında da istekle sona erdirilen sigortalılıkları tahsis talep tarihinden sonra eksik hizmet süresi kadar devam ettirilecektir.
Bu madde kapsamında olan sigortalıların durumları öncelikle "8.1" maddesi kapsamında incelenecek, bu madde kapsamında borçlanılacak sürenin olmaması ya da bu süreyle eksik hizmet süresinin tamamlanamaması halinde eksik kalan süre için "8.2" maddesi kapsamında hizmeti olup olmadığı değerlendirilecek, bu kapsamda hizmeti olmakla birlikte eksik hizmet süresinin tamamlanamaması durumunda ise bu defa "8.2" kapsamında verilen hizmet süresinin sona erdiği tarihten başlamak üzere tahsis talep tarihi itibariyle sona erdirilen sigortalılık statüsü devam ettirilmek suretiyle eksik hizmet süresi tamamlatılacaktır.
Buna göre, söz konusu hizmetlerle birlikte eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarih itibariyle statü değişikliği yapılmaksızın yeniden aylık hesabı yapılacak olup, aylık hesabında söz konusu hizmetlere ilişkin prim ödeme gün sayıları ve kazançları dikkate alınacak, borçlanma süreleri ise sadece prim ödeme gün sayısı olarak değerlendirilecektir.
Örnek: 1/1/2010 tarihinde Kanunun ek 5 inci maddesi kapsamında sigortalı iken tarafına malullük aylığı bağlanan, 1/6/2017 tarihinde hizmet çakışması nedeniyle iptal edilen 200 gün 4/1-(a) kapsamındaki hizmeti nedeniyle aylık bağlama koşullarından prim ödeme gün sayısı şartının gerçekleşmediği anlaşılan sigortalının, tahsis talep tarihi itibariyle sonlandırılan ek 5 kapsamındaki sigortalılığı devam ettirilerek eksik hizmet süreleri tamamlatılacak, devam eden sigortalılık süreleri gün ve kazanç olarak dikkate alınarak eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarih itibariyle statü değişikliği yapılmaksızın yeniden aylık hesaplanacaktır.
8.4. Eksik hizmet süresinin Yönetmeliğin geçici 35 inci maddesinin birinci fıkrasının;
- (b) bendi kapsamında tamamlatılması durumunda tahakkuk edecek borç tutarı talep tarihinde yürürlükte olan prime esas günlük kazanç alt sınırının % 34,5!i,
- (c) bendi kapsamında tamamlatılması durumunda tahakkuk edecek borç tutarı, talep tarihindeki prime esas günlük kazanç alt sınırı ve devam ettirilen sigortalılık statüsü için aranan prim oranı,
esas alınarak belirlenecektir.
"8.2." ve "8.3." maddeleri kapsamında verilen sürelerin aylık hesabında değerlendirilmesinde, hizmetin verildiği ilgili dönemdeki gün sayısı 30 gün, prime esas aylık kazanç ise ilgili dönemde yürürlükte olan prime esas kazancın alt sının olarak kabul edilecektir. Ancak, gerek borç tutannın belirlenmesinde gerekse ilgili döneme gün ve kazanç verilmesinde 2925 sayılı Kanun kapsamında sigortalılığı devam ettirilenlerin gün sayısı 15 gün olarak dikkate alınacaktır. Kanunun geçici 16 maddesi ile geçici 29 uncu maddesi kapsamında olanlara ise verilen hizmet süreleri karşılığı tahakkuk ettirilecek borç tutan, anılan maddelerde hizmetin verildiği dönem için belirlenmiş olan gün sayısı üzerinden hesaplanacak, ilgili dönemin gün sayısı 30 gün olarak, prime esas kazanç ise borç tahakkuku yapılan gün sayısı üzerinden belirlenecektir.
Eksik hizmet sürelerine ilişkin gerek hizmet verilmek gerekse aylığa hak kazanmaları nedeniyle sona erdirilen sigortalılıkları devam ettirilmek suretiyle tahakkuk ettirilecek olan prim asılları ile borçlanma tutarları, öncelikle birikmiş aylıktan mahsup edilecek ve kalan tutar Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında aylıklardan kesilmek suretiyle tahsil edilecektir.
Diğer taraftan, Yönetmeliğin geçici 35 inci maddesi kapsamında eksik hizmet süreleri tamamlanan sigortalılara yapılan yersiz ödemeler, son aylık ödenen tarihten eksik hizmet süresi kadar geriye gidilerek tespit edilecek sürede yapılmış olan ödemeler dikkate alınarak belirlenecek ve Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilecektir.
Örnek 1: 1/1/2012 tarihinde Kanunun ek 5 inci maddesi kapsamında sigortalı iken tarafına yaşlılık aylığı bağlanan, hizmet çakışması nedeniyle iptal edilen 200 gün 4/1-(a) kapsamındaki hizmeti nedeniyle aylık bağlama koşullarından prim ödeme gün sayısı şartının gerçekleşmediği 1/6/2017 tarihinde anlaşılan ve en son20l7/Haziran dönemi aylığı ödenen sigortalının, tahsis talep tarihi itibariyle sonlandırılan ek 5 kapsamındaki sigortalılığı devam ettirilerek eksik hizmet süreleri tamamlatılacak, devam eden sigortalılık süreleri gün ve kazanç olarak dikkate alınarak eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarih itibariyle yeniden aylık hesaplanacaktır. Bu durumda, son aylık ödenen 17/6/2017 ödeme döneminden geriye doğru 200 gün (6 ay 20 gün) gidilerek tespit edilecek 27/11/2016 tarihini takip eden ödeme döneminden (17/12/2016) sonraki fazla ve yersiz ödemeler Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilecektir.
Ancak, 5/12/2017 tarihinden önce aylıktan kesilerek Kanunun 96 ncı maddesi hükümlerine göre yersiz ödenen tutarların tamamı tahsil edilmiş olanlar ile tahsil süreci devam edenlerin ödemiş oldukları tutarlar bu madde kapsamında hesaplanan yersiz ödeme tutarından fazla ise iade ve mahsup edilmeyecektir.
5/12/2017 tarihinden önce aylıkları kesilerek yersiz ödeme çıkarılmış olan sigortalıların eksik hizmet sürelerinin "8.1." madde kapsamında sadece borçlanma suretiyle tamamlanması durumunda yeniden aylık hesabı yapılmayacak ve aylık başlangıç tarihi değiştirilmeyecek olmakla birlikte, bunların aylıkları 5/12/2017 tarihini takip eden ödeme döneminden itibaren ödenecektir.
Öte yandan, eksik hizmet süresinin "8.2." ve "8.3." maddeler kapsamında 5/12/2017 tarihinden önce tamamlanması durumunda eksik hizmet süresinin tamamlandığı tarih itibariyle aylıklar yeniden hesaplanacak olup, hesaplanan aylık 5/12/2017 tarihini takip eden ödeme döneminden itibaren ödenecektir.
Örnek 2: 5448 prim ödeme gün sayısı üzerinden 01/10/2005 tarihinden itibaren aylık almakta iken 20/05/2017 tarihinde hizmet çakışması nedeniyle prim ödeme gün sayısının 300 gün eksildiği tespit edilen sigortalıya Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında 18.000,00 TL fazla ve yersiz ödeme yapılmıştır.
Sigortalının 300 gün askerlik borçlanması yaparak eksik prim ödeme gün sayısını tamamlaması halinde, en son aylık ödenen tarihten borçlanılan süre kadar (10 ay) geri gidilerek 10.000 TL fazla ve yersiz ödeme bulunmaktadır. Buna göre sigortalının;
- 18.000 TL tutarındaki yersiz ödeme tutarının tamamının ödenmiş olması durumunda, yeniden borç kaydı oluşturulmayacak ve fazla tahsil edilen tutarlar iade edilmeyecektir.
- 10.000 - 18.000 TL arasında ödeme yapılmış olması durumunda, fazla tahsil edilen tutarlar iade edilmeyecek, 10.000 TL üzerinde yapılan ödeme ile 18.000 TL arasındaki borç tutarı terkin edilecektir.
- 10.000 TL nin altında ödeme yapılmış olması durumunda ise, 10.000 TL'den eksik kalan tutar aylıklardan kesilerek tahsil edilecek ve bu tutarın üzerinde kalan borç terkin edilecektir.
9. 2008/Ekim Aybaşından Önce Ölen Sigortalıların Hak Sahiplerine Ölüm Aylığı Bağlanması
Kanunun geçici 1 inci maddesinin ikinci fıkrası; "17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı, bu Kanunla mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı kanunlara göre bağlanan veya hak kazanan; aylık, gelir ve diğer ödenekler ile 8/2/2006 tarihli ve 5454 sayılı Kanunun 1 inci maddesine göre ödenmekte olan ek ödemenin verilmesine devam edilir. Bu gelir ve aylıkların durum değişikliği nedeniyle artırılması, azaltılması, kesilmesi veya yeniden bağlanmasında, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümleri uygulanır." hükmünü amirdir.
Diğer taraftan, Yönetmeliğin geçici 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yapılan değişiklik gereğince, Kanunun yürürlük tarihinden önce ölen sigortalıların hak sahiplerine gelir veya aylık bağlanmasında, sigortalıya ilişkin koşulların tespiti ile gelir veya aylığın hesaplanması ve paylaştırılmasında ölüm tarihindeki, hak sahiplerine ilişkin koşulların tespitinde ise hak sahibi olma niteliğinin kazanıldığı tarihteki Kanun hükümleri uygulanacaktır.
Buna göre, sigortalının ölüm tarihi 2008/Ekim aybaşından önce olup ilk defa 2008/Ekim aybaşından sonraki süreler için ölüm gelir/aylığı bağlanacak olan hak sahiplerine ilişkin şartların tespitinde Kanunun 34 üncü maddesi esas alınacak ve aylığın kesilmesi ile yeniden başlatılmasında da Kanunun 35 inci madde hükümleri uygulanacaktır. Ancak, ölüm gelir/aylıklarının hesaplanması ve hak sahiplerine paylaştırılmasında ölüm tarihindeki mevzuat esas alınacaktır.
Örnek 1: 2008/Ekim aybaşından önce 506 sayılı Kanuna göre ölüm aylığı bağlanan ve 4/1-(a) kapsamında çalışması bulunan hak sahibi malul çocuğun kontrol muayenesi nedeniyle aylığı 1/10/2017 tarihinde kesilmiştir. 1/6/2018 tarihinde yeniden ölüm aylığı talebinde bulunması üzerine sevk işlemleri gerçekleştirilerek yeniden malul olduğunun tespit edilmesi durumunda Kanunun geçici 1 inci maddesi gereği 506 sayılı Kanun hükümlerine göre hak sahipliği koşullan değerlendirileceğinden, malul çocuğun çalışmasının bulunup bulunmadığına bakılmaksızın ölüm aylığı bağlanacaktır.
Örnek 2: 2008/Ekim aybaşından önce 506 sayılı Kanuna göre ölüm aylığı bağlanan, önlisans öğrencisi iken 4/l-(a) kapsamında çalışan hak sahibi erkek çocuğun, önlisansı bitirmesi nedeniyle aylığı mezuniyet tarihini takip eden ödeme dönemi itibariyle (17/2/2018) kesilmiştir. 1/9/2018 tarihinde yeniden üniversiteye kayıt yaptırarak ölüm aylığı talebinde bulunan erkek çocuğun hak sahipliği koşullan Kanunun geçici 1 inci maddesi gereği 506 sayılı Kanun hükümlerine göre değerlendirileceğinden, hak sahibi çocuğun çalışmasının bulunup bulunmadığına bakılmaksızın ölüm aylığı bağlanacaktır.
506, 2925, 1479 ve 2926 sayılı Kanun hükümlerine göre bağlanan, ancak daha sonra iptal edilen aylıklar geçici 1 inci madde kapsamında kabul edilmeyecektir.
Buna göre;
9.1. Hem Kanunun yürürlük tarihinden önceki mevzuata hem de Kanunun 34 üncü maddesine göre ölüm gelir/aylığına hak kazanma koşullarını yerine getiren hak sahiplerinin ölüm gelir/aylıkları, Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce de hak sahipliği niteliği söz konusu olduğundan, zamanaşımı hükümleri de dikkate alınarak ölüm. tarihini/hak sahibi olma niteliğinin kazanıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
Bu hak sahiplerinin, tahsis talep tarihi itibariyle 34 üncü maddedeki koşulları taşımaması ancak hak sahibi olma niteliğinin kazanıldığı tarihi takip eden aybaşı ile tahsis talebinde bulunulan tarih aralığında 34 üncü maddeye göre hak sahibi olma koşulunun gerçekleştiği dönemlerin olması halinde bu sürelere ilişkin aylıklar ödenecek, tahsis talep tarihinden sonraki aylıklar ödenmeyecektir.
Örnek 1: 1/10/2006 tarihinde vefat eden 506 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalının hak sahibi kız çocuğunun 1/1/2016 tarihinde boşanması ve 1/1/2018 tarihinde babasından dolayı ölüm aylığı talebinde bulunması durumunda, kız çocuklarının ölüm aylığına ilişkin hak kazanma koşullarında 506 ve 5510 sayılı Kanunda farklılık bulunmadığından, hak sahibi kız çocuğunun hak sahipliği, koşulunun oluştuğu tarihe göre değerlendirme yapılacak ve zamanaşımı hükümleri de dikkate alınarak boşanma ilanımın kesinleştiği tarihe göre ölüm aylığı başlatılacaktır.
Örnek 2: 1/1/2000 tarihinde vefat eden 1479 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalının 4/l-(a) kapsamında çalışan, 25 yaşını tamamlamamış, önlisans öğrencisi hak sahibi erkek çocuğunun ilk defa 10/1/2018 tarihinde ölüm aylığı talebinde bulunması halinde, Kanunun 34 üncü maddesi hükümleri gereğince çalışmasının bulunması nedeniyle ölüm aylığı bağlanmayacaktır. Ancak, zamanaşımı hükümleri gereğince geriye dönük 5 yıllık süre içinde hak sahibi niteliğinin oluştuğu dönemlere ilişkin aylıklar hak sahibine ödenecektir.
9.2. 2008/Ekim aybaşından Önce ölen 4/l-(a) ve 4/l-(b) kapsamındaki sigortalıdan dolayı artan hisse olmadığı için ölüm aylığı bağlanamayan ana veya babanın 5/12/2017 tarihinden sonra talepte bulunması halinde, hak sahipliği koşullan Yönetmeliğin yürürlük tarihi itibariyle oluştuğundan Kanunun 34 üncü maddesi hükümlerine göre değerlendirilecek ve koşulların oluşması halinde, 05/12/2017 tarihini takip eden aybaşından itibaren ölüm geliri/aylığı bağlanacaktır. Hak sahiplerinin aylıklarına ilişkin zamanaşımı kurallarının tespitinde ise 5/12/2017 tarihi esas alınacaktır.
Örnek 1: 2008/Ekim aybaşından önce vefat eden 4/1-(a) kapsamındaki sigortalının aylık almakta olan eşi, bir erkek ve bir kız çocuğu bulunmakta olup, sigortalı aylığının tamamının ödenmesi ve artan hisse bulunmaması nedeniyle 506 sayılı Kanuna göre aylık bağlanamayan anne/babanın, 1/2/2018 tarihinde yeniden ölüm aylığı talebinde bulunması ve talep tarihi itibariyle 65 yaşını doldurduklarının tespit edilmesi durumunda artan hisseye bakılmaksızın diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması ve her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması koşullarının yerine gelmesi şartıyla, anne/babaya ölüm aylığı 5/12/2017 tarihini takip eden. aybaşından (1/1/2018) itibaren başlatılacaktır. Bu durumda hisselendirme 506 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılacağından anne ve babanın her birinin hissesi %25 olarak alınacak ve diğer hak sahiplerinin hisselerinden orantılı olarak indirim yapılacaktır.
Örnek 2: Örnek T deki anne/babanın talep tarihi itibariyle 65 yaşını doldurmamış olması halinde, artan hisseye bakılacağından, ölüm aylığı bağlanamayacaktır. Ancak, hak sahiplerinden kız çocuğun çalışmaya başlaması ve aylığının kesilmesi sonucu artan hisse oluşması durumunda, diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması ve her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu, gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması halinde anne/babaya 5/12/2017 tarihini takip eden aybaşından (1/1/2018) itibaren ölüm aylığı bağlanacaktır. Bu durumda aylık hesabı ve hisselendirme 506 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılacağından anne ve babanın her birinin hissesi %25 olarak alınacak ve diğer hak sahiplerinin hisselerinden orantılı olarak indirim yapılacaktır.
9.3. Sigortalının ölüm tarihi 2008/Ekim aybaşından önce olup, 5/12/2017 tarihinden sonra malul olup olmadıklarının tespiti talebinde bulunan hak sahibi çocukların dosyaları, talep tarihinde geçerli olan mevzuata göre Kurum sağlık kurulunca incelenerek çalışma gücünün en az % 60'ını kaybedip kaybetmediklerine karar verilecektir.
Örnek: 26/5/2004 tarihinde vefat eden 4/1-(a) kapsamındaki sigortalının "çalışarak hayatını kazanamayacak derecede malul sayılamayacağı" karan verilen çocuğunun 5/12/2017 tarihinden sonra talepte bulunması halinde, Kurum sağlık kurulunca talep tarihinde yürürlükte olan mevzuat çerçevesinde yapılan değerlendirme sonucunda "çalışma gücünün en az %60 ını kaybettiğine veya kaybetmediğine " karar verilecektir.
9.4. Sigortalının ölüm tarihi 2008/Ekim aybaşından önce olup ilk defa 5/12/2017 tarihinden sonra talepte bulunan ve 2008/Ekim aybaşından sonra ölüm gelir/aylığına hak kazanan hak sahibi erkek veya malul çocukların tüm sigorta kollarına tabi çalışmaları halinde Kanunun 34 üncü maddesi gereğince öğrenciliğin veya maluliyetin devam etmesi durumları gözetilmeksizin gelir/aylık bağlanmayacaktır.
9.5. 2926 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık veya gelir aldığı için ölüm aylığı iptal edilen hak sahibi kız çocuklarının 34 üncü maddeye göre aylığa hak kazanma koşullarını yerine getirmesi halinde aylıkları 05/12/2017 tarihini, hak sahibi niteliğinin bu tarihten sonra kazanılması halinde ise hak sahibi olma niteliğinin kazanıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanacaktır. Ancak, bu kapsamda Kanunun 34 üncü maddesine göre bağlanacak aylıklara, Kanunun 54 üncü maddesi hükümleri uygulanarak işlem yapılacaktır.
Örnek: 1/1/1990 tarihinde vefat eden 2926 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalının hak sahibi kız çocuğuna 1/10/2010 tarihinde bağlanan ölüm aylığı, 5434 sayılı Kanun kapsamındaki eşinden de ölüm aylığı aldığı tespit edildiğinden 15/3/2016 tarihinde iptal edilmiştir. Hak sahibi kız çocuğunun, 20/2/2018 tarihinde yeniden babasından dolayı ölüm aylığı talebinde bulunması halinde, Kanunun 54 üncü maddesi ve Yönetmeliğin geçici 31 inci maddesi uyarınca yapılan karşılaştırma işleminde iştirakçiliği Kanunun yürürlük tarihinden önce başlayan Kanunun 4/l-(c) bendi kapsamındaki sigortalılar hariç olduğundan, Kanunun 34 üncü madde hükümleri gereğince 5/12/2017 tarihini takip eden aybaşından (1/1/2018) itibaren ölüm aylığı bağlanacaktır.
9.6. 2008/Ekim aybaşından önce ölen 4/l-(b) kapsamındaki sigortalıdan dolayı ölüm aylığı talebinde bulunan ve evli olması nedeniyle 1479 sayılı Kanun hükümleri gereğince talebi reddedilen malul kız çocuğuna, 5/12/2017 tarihinden sonra talepte bulunması durumunda, hak sahipliği koşullarını Yönetmeliğin yürürlük tarihi (5/12/2017) itibariyle yerine getirdiğinden Kanunun 34 üncü maddesi gereğince ölüm aylığı bağlanacaktır. Bu hak sahiplerinin aylıklarına ilişkin zamanaşımı kurallarının tespitinde ise 5/12/2017 tarihi esas alınacaktır.
9.7. 5/12/2017 tarihinden önce talepte bulunup zamanaşımı hükümlerinin uygulanması sonucu 5 yıllık sürede gelir tespiti işlemi devam edenlerle ilgili 22/09/2016 tarih ve 5040387 sayılı Genel Yazı gereğince işlemler sonuçlandırılacaktır.
9-8. Kanunun geçici 1 inci maddesi kapsamında olmayıp, Yönetmeliğin yürürlük tarihinden sonra 34 üncü maddeye göre bağlanacak gelir/aylıklar Kanunun 54 üncü madde kapsamında değerlendirilecektir.
Örnek 1: 4/1-(a) kapsamında sigortalı iken 10/12/2017 tarihinde vefat eden sigortalının hak sahibi eşine, 4/1-(b) kapsamında yaşlılık aylığı almakta iken 12/12/2006 tarihinde vefat eden babasından da ölüm aylığı talebinde bulunması durumunda hak sahiplerine ilişkin koşulların tespiti Kanunun 34 üncü maddesine göre değerlendirileceğinden Kanunun 54 üncü maddesi gereğince tercih ettiği aylık ödenecektir.
Örnek 2: 1/1/1990 tarihinde vefat eden 2926 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalının hak sahibi kız çocuğuna 1/10/2010 tarihinde bağlanan ölüm aylığı, 4/1-(a) kapsamındaki eşinden de 1/1/2010 tarihinden itibaren ölüm aylığı aldığı tespit edildiğinden 15/3/2016 tarihinde iptal edilmiştir. Hak sahibi kız çocuğunun, 20/2/2018 tarihinde yeniden babasından dolayı ölüm aylığı talebinde bulunması halinde, hak sahiplerine ilişkin koşulların tespiti Kanunun 34 üncü madde hükümlerine göre değerlendirilerek 5/12/2017 tarihinden itibaren hak sahibi niteliğini kazanması halinde, Kanunun 54 üncü maddesi hükümleri gereğince tercih ettiği aylık ödenecektir.
10. 2008/Ekim Öncesi SÎD Oranı % 50'nin Altında Olup Ölüm Nedeni İş Kazası ve Meslek Hastalığına Bağlı Olmayan Sigortalıların Hak Sahiplerine Yapılacak İşlemler
Yönetmeliğin geçici 36 ncı maddesi uyarınca, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü % 50 oranının altında kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken Kanunun yürürlük tarihinden önce ölen sigortalıların, ölümünün geçirdiği iş kazası veya tutulduğu meslek hastalığına bağlı olmaması nedeniyle gelir bağlanmamış hak sahiplerine ölüm geliri bağlanması imkanı getirilmiştir.
Buna göre;
- 5/12/2017 tarihinden sonra söz konusu haktan yararlanmak için talepte bulunacak sigortalıların hak sahipleri sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerine müracaat edecektir.
- Hak sahiplerine bağlanacak gelir hesabında; sigortalıya ölüm tarihinde ödenen sürekli iş göremezlik geliri, ölüm tarihinden itibaren sürekli iş göremezlik gelirine yapılan artışlar ve alt sınır kontrolleri dikkate alınarak 2008/Ekim aybaşına taşınacak, hak sahiplerine Kanunun yürürlük tarihi itibariyle paylaştırılacak, paylaştırılan tutarlar bu< tarihten sonra Kanuna göre alt sınır uygulanmadan ve seyyanen zamlara ilişkin kurallar esas alınarak ölüm geliri başlangıç tarihine taşınacaktır.
- Yönetmelik 5/12/2017 tarihinde yürürlüğe girdiğinden Kanunun 34 üncü maddesine istinaden hak sahipliği koşullan ile Kanunun 97 nci maddesine istinaden zamanaşımı hükümleri 5/12/2017 tarihi itibariyle değerlendirilecektir.
- Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce (5/12/2017) ölüm geliri talebinde bulunan ancak, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü % 50 oranının altında kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken Kanunun yürürlük tarihinden önce ölen ve ölümün iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olmaması nedeniyle talepleri reddedilen hak sahiplerinden konuyu yargıya intikal ettirenlerin, söz konusu davalarından feragat etmeleri ve Yönetmeliğin yürürlük tarihinden sonra yeniden talepte bulunmaları halinde ölüm gelirleri bağlanacaktır.
- Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce (5/12/2017) ölüm geliri talebinde bulunan ancak, talepleri reddedilmemiş hak sahiplerinden yeniden talep alınmaksızın ölüm gelirleri 5/12/2017 tarihini takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
11. Toptan Ödeme Başvuruları
5510 sayılı Kanunun 31 inci maddesi kapsamında yaşlılık toptan ödemesi talebinde bulunan sigortalıların işten ayrılış bildirgesini Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi'ne eklemesi gerekmekteydi.
Ancak, Yönetmeliğin 59 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "Dilekçeye; Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bendi kapsamındaki sigortalılardan ilgili döneme ait aylık prim ve hizmet belgesi, henüz Kuruma verilmemiş olanlar için sigortalı işten ayrılış bildirgesi, sigortalılığına esas faaliyetine son vereceğini beyan eden Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılar için de sigortalı işten ayrılış bildirgesi eklenir." hükmü kaldırılmıştır.
Buna göre, 5/12/2017 tarihinden sonra yaşlılık toptan Ödemesi talebinde bulunan 4/1-(a) ve 4/1-(b) sigortalılarının kendisinin veya varsa vekilinin ilgili üniteye veya 4/l-(c) sigortalılarının kendisinin veya varsa vekilinin EHGM Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığına örneği Kurumca hazırlanan Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi ile başvurması yeterli olacak, işten ayrılış bildirgesinin dökümü ilgili programlardan alınarak sigortalının dosyasında muhafaza edilecektir.
Bilgi "edinilmesini ve gereğince işlem yapılmasını rica ederim.
Dr. Mehmet Selim BAĞLI
Kurum Başkanı
DAĞITIM :
Gereği : Bilgi:
Merkez ve Taşra Teşkilatına Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına
Genelgenin aslı için tıklayınız
Sağlık Aktüel - www.saglikaktuel.com
YASAL UYARI: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Sağlık Aktüel’e (www.saglikaktuel.com) aittir. www.saglikaktuel.com biçiminde aktif bağlantı kurulabilir, açık kaynak gösterilmek kaydıyla içerik kullanılabilir. Açık kaynak göstermeden yapılan alıntılar için yasal işlem uygulanacaktır.