TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda, 76 maddelik Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda değişiklik öngören tasarının, 21 maddesi daha kabul edildi.
Komisyonda bugün kabul edilen maddeler arasında, kamuoyunda tartışma yaratan ve gazetecilerin de aralarında bulunduğu bazı iş kollarında fiili hizmet zammını kaldıran düzenleme de bulunuyor.
Bugün kabul edilen 21 maddeye göre, ölüm aylığından yararlanabilmek için en az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeme şartı aranacak.
Genel sağlık sigortası primi dahil prim ve prime ilişkin borcu bulunan BAĞ-KUR'lu hak sahibine ölüm aylığı bağlanmayacak. Hak sahiplerine verilecek cenaze yardımı tutarı, brüt asgari ücret kadar olacak.
Sigortalıların kız çocukları ile eşlerine, talepte bulunmaları halinde, almakta oldukları aylık veya gelirin bir yıllık tutarı kadar bir defaya mahsus evlenme ödeneği verilecek.
İsteğe bağlı sigorta
Türkiye'de yasal olarak ikamet edenler ile sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelere götürülen Türk işçileri, ay içerisinde 30 günden az çalışma, 18 yaşını doldurmuş olma ve kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olma koşuluyla isteğe bağlı sigortalı olabilecek.
İsteğe bağlı sigorta primi, prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında, sigortalı tarafından belirlenen prime esas aylık kazancın yüzde 32'i olacak.
Bu oran, yüzde 20 ile malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi, yüzde 12 ile de genel sağlık sigortası priminden oluşacak.
Sigortalılara bağlanacak aylığın alt sınırı, ortalama aylık kazancının yüzde 35'den az olamayacak.
Kimler genel genel sigorta kapsamında?
SSK, BAĞ-KUR, devlet memurları, isteğe bağlı sigortalılar, harcamaları, taşınır ve taşınmaz malları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin 3'te birinden az olan kişiler, vatansız ve sığınmacılar, 65 yaşını doldurmuş muhtaçlar, şeref aylığı alanlar, SHÇEK Kanunu'na görek korunma ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz yararlananlar genel sigortalı sayılacak.
Türkiye'de 1 yıldan az süre ikameti bulunan yabancılar, genel sağlık sigortası kapsamı dışında tutulacak.
1 yılı dolduran yabancılar ise genel sağlık sigortası kapsamına alınacak.
Fiili hizmet zammı kaldırıldı
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda değişiklik öngören tasarıda, gazetecilerin de aralarında bulunduğu bazı iş kollarında fiili hizmet zammını kaldıran madde, uzun süren tartışmaların ardından kabul edildi.
CHP Muğla Milletvekili Gürol Ergin, komisyonda ellerin kalkıp indiğini, tasarının hükümetten geldiği gibi geçeceğinin görüldüğünü söyledi.
Zirai mücadele yapanların, veterinerlerin, gazetecilerin de aralarında bulunduğu bazı iş kollarında, fiili hizmet zamlarının kaldırılmasını eleştiren Ergin, "Gazetecilerin hangi anlamda riskleri azaldı da tasarıdan bunları çıkardınız?" diye sordu.
MHP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı da bazı iş kollarında fiili hizmet sürelerinin kaldırılmasının hangi bilimsel temellere dayandırıldığının açıklanmasını istedi.
Kalaycı, "Kul hakkının ne demek olduğunu biliyorsunuz, çalışanların 30-40 yıllık haklarını ellerinden almayın" diye konuştu.
DTP Şırnak Milletvekili Hasip Kaplan ise fiili hizmet zammıyla ilgili düzenlemenin geri çekilmesini istedi.
Köy korucularının fiili hizmet zammı dışında tutulmasını da eleştiren Kaplan, bu kişilerin TSK ve emniyet mensupları ile aynı riski taşıdığını ileri sürdü.
CHP İstanbul Milletvekili Esfender Korkmaz da, basın mensuplarının tarafsız ve objektif olması isteniyorsa, daha önce kazandıkları haklarının elinden alınmaması gerektiğini söyledi.
Çelik: "Kazanılmış haklar korunacak"
Milletvekillerinin eleştirilerini yanıtlayan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, tasarıyla kazanılmış hakların korunduğunu söyledi.
"Yaş haddi yok, prim gün üst sınırı yok. Emekli aylığı, fiili aylıktan daha yüksek olacak, böyle bir mantığı popülist olarak değerlendiriyorum" diyen Çelik, AK Parti hükümeti döneminde köy korucularının maaşlarının artırıldığını, bu kişilerin genel sağlık sigortası kapsamına alındığını belirtti.
Basın çalışanlarının, çalışma koşullarıyla ilgili sorunlarının olduğunu ifade eden Çelik, basında 20 yıl önceki matbaa anlayışıyla bugünkünün çok farklı olduğunu söyledi.
"Tipo baskıdan ofset sistemine geçildi. Üretim safhasında sıkıntı yaşanmıyor" diyen Çelik, fiili hizmet zammıyla ilgili düzenlemenin, sadece gazetecileri değil, bir çok alanı ilgilendirdiğini anlattı.
Çelik, basının yaşadığı sorunların benzerlerin farklı iş kollarında da yaşandığını ifade ederek, "Bunların çözümü ile ilgili çalışmalarımız sürüyor. Basının örgütlenmesinin önündeki engelleri hep birlikte kaldıracağız" dedi.
Fiili hizmet zammıyla ilgili teknik bir çalışma yaptıklarını da anlatan Çelik, bununla ilgili tartışmanın Genel Kurul'da yapılabileceğini söyledi.
Fiili hizmet zammı
Komisyonda kabul edilen maddeye göre, gazeteci ve milletvekillerinin de aralarında bulunduğu bazı iş kollarında, kamuoyunda "Yıpranma payı" olarak bilinen fiili hizmet zammı kaldırılacak.
Gazeteciler, milletvekilleri, PTT dağıtıcıları, İnfaz Koruma Memurları, Tarım Bakanlığı Zirai Mücadele ve Karantina Teşkilatı ile Veteriner Teşkilatında görev yapanlar, Devlet Tiyatrosu Sanatçıları, Havayollarındaki Uçucu Personel, Lokomotif Makinistleri, Gemi Adamları, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası üyeleri de fiili hizmet zammından yararlanamayacak.
Bu kişiler için kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar kazandıkları süreler emeklilik yaşından düşecek.
Tasarıya göre, TSK, emniyet ve MİT mensupları ile dalgıçlar, radyoaktif maddelerle yapılan işlerde çalışanlar, asit üretimi yapılan yerlerde, demir ve çelik fabrikalarında ve kurşun izabe fırınlarında çalışanlara bir yılda 90 gün fiili hizmet zammı verilecek.
Kurşun ve arsenik işleri, cam fabrikaları, çimento fabrikaları, kok fabrikaları ve termik santralleri, alüminyum fabrikaları, döküm fabrikaları ile itfaiye ve yangın söndürme işlerinde çalışanlara ise 60 günlük fiili hizmet zammı verilecek.
Fiili hizmet zammından yararlanmak için belirtilen iş kollarında en az 10 yıl (3600 gün) çalışma koşulu aranacak.
Yer altında çalışanlarda ise bu süre 5 yıl (1800 gün) olacak. Yer altında çalışanlar hariç, fiili hizmet zammı almaya hak kazananların süreleri, 3 yılı geçmemek üzere emeklilik yaş hadlerinden indirilecek.
Daha önce bu düzenleme, 5 yıl olarak uygulanıyordu. Görüşmeleri, Türkiye Gazeteciler Sendikası Genel Başkanı Ercan İpekçi'nin yanı sıra, çok sayıda gazeteci de izledi.
MHP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı, dul ve yetim hakkıyla oynanılmamasını isteyerek, "Yoksa çarpılırsınız" dedi.
CHP Trabzon Milletvekili Akif Hamzaçebi, ölüm aylığında bin 800 gün prim ödeme yerine 900 gün prim ödenmesini önerdi.
Bir cenazenin kaç liraya kaldırıldığını soran CHP Malatya Milletvekili Mevlüt Aslanoğlu da cenaze ödeneğinin gülünç bir rakam olduğunu ifade etti. Aslanoğlu, "İnsanlar acı gününde mahcup olmasın. İnsanları borçlu göndermeyelim" dedi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Güvenlik Bakanı Faruk Çelik de, SSK ve BAĞ-KUR'lu hak sahibine 242 YTL, Emekli Sandığına ise 940 YTL cenaze yardımında bulunulduğunu anımsattı. Çelik, tasarının amacının norm ve standart birliğinin sağlanması olduğunu ifade etti.
Bugüne kadar 37 maddesi kabul edilen tasarının görüşmelerine, yarın 40'ıncı maddeden devam edilecek.