Sıcak acillerinin vücudun ısı merkezinde hasara yol açtığı belirten Dâhiliye Uzmanı Dr. Önder Akkaya, bunlar içerisinde en önemlisinin sıcak çarpması olduğuna dikkat çekti. Sıcak çarpmalarında vücut ısısının tehlikeli olarak arttığını belirten Akkaya; " Isı düzenleyici mekanizmanın bozulması sonucunda vücut ısısı tehlikeli şekilde yükselir. 40,6 dereceye kadar ulaşan ısı, beyin hücreleri ve kan damarları başa olmak üzere hücrelerde hasara neden olur" diye konuştu.
MEYVE VE SEBZE AĞIRLIKLI BESLENİN
Akkaya, ağır hazmı güç gıdalar yerine meyve sebze ağırlıklı gıdaların tüketilmesi gerektiğinin altını çizdi. Özellikle yaşlıların ve kalp hastalarının sıcak havalara dikkat etmesinin önemli olduğunu bildiren Önder Akkaya, "Bol sıvı tüketilmeli öte yandan kıyafet seçimi de önemli. Açık renk ve pamuklu giysiler seçilmelidir. Ayrıca öğle saatleri gibi günün sıcak saatlerinde kalp hastaları mümkünse dışarı çıkmamalı" dedi. Dr. Akkaya, sıcaklığın 32 derece, nemin ise yüzde 60'ın üzerinde olduğu durumlarda görülen sıcaklık sendromlarının yaşlılarda, damar setliği ve kalp yetersizliği olanlarda, şeker hastalarında, alkoliklerde ve idrar söktürücü ilaç kullananlarda daha sık rastlandığını söyledi. Dâhiliye Uzmanı Akkaya; "Sıcak sendromları, organizmanın henüz sıcaklara uyum sağlayamadığı, sıcak dalgasının ilk günlerinde daha fazla görülür ve daha tehlikelidir" dedi.
SICAK ÇARPMASININ ÇEŞİTLERİ
Doktor Akkaya, sıcak çarpmalarının ikiye ayrıldığını vurgulayarak şunları söyledi: "Sıcak çarpması etkilediği farklı gruplar nedeniyle ikiye ayrılabilir. Bunlardan klasik ( pasif ) sıcak çarpması: Genellikle sıcak hava dalgalarında görülür. Çok yaşlı, çok genç veya güçsüz kişiler, kronik hastalığı olanlar (diabet, kalp yetmezliği vs), alkolikler, diüretik ve trankilizan kullananlar etkilenirler. Sıcak havanın etkisiyle meydana gelen aşırı terleme ve dehidratasyon sonucunda klasik sıcak çarpması görülür." İkinci çeşit sıcak çarpmasının egzersize bağlı sıcak çarpması olduğunu söyleyen Akkaya; "Genellikle genç ve sağlıklı kişilerde (atlet, asker gibi) görülür. Aşırı sıcak ve nemli havada egzersiz yapıldığında, özellikle dış ortamın ısısı vücut ısısına yaklaşmış ve nem oranı yüzde 60 civarında seyrediyorsa sıcak çarpması meydana gelir" dedi.
SICAK ÇARPMASINA NE YAPMALI?
Önder Akkaya, sıcak çarpmasının zihin karışıklığı, huzursuzluk gibi önemli belirtileri olduğuna dikkat çekerek, "Sıcak çarpması sonucunda kişide zihin karışıklığı, (konfüzyon), huzursuzluk taşkınlık (deliryum), koma, hızlı değişen nabız, hızlı solunum ve 40,6 derecenin üzerinde vücut ısısı gibi belirtiler baş gösterir" dedi. Sıcak çarpmasına maruz kalmış bir hastaya karşı alınacak önlemler hakkında da bilgi veren Doktor Akkaya; "Hastanın soluk yolunun açıklığı ve devamlılığı sağlanmalı ve oksijen verilmeli. Oksijen hastanın durumuna göre ayarlanabilirse de, yüksek yoğunlukta ve geri dönüşsüz maske ile verilmesi uygundur. Hasta serin ve gölgelik bir ortama alınır. Üzerindeki giysiler çıkartılır. Başı yükseltilir. Bilinci kapalı ise yan yatar pozisyon verilir. Hasta acilen ve hızla soğutulur" diye konuştu.
HASTA HIZLA VE ACİL SOĞUTULMALI
Soğultma için iki yöntem kullanılabileceğini belirten Doktor Önder Akkaya, şunları söyledi:
"Bunun için iki soğutma yöntemi birden kullanılır. Hastanın vücudu ılık musluk suyu ile silinir veya bu suda ıslatılmış havlu ya da çarşafla sarılır. Varsa vantilatör veya ambulansa alınmışsa havalandırma çalıştırılır, ya da kapı pencere açılarak cereyan yaptırılır. Kısa aralıklarla hastanın rektal ateşine bakılır. Vücut ısısı 39 dereceye düştüğünde soğutma işlemlerinden birine hemen son verilir ve ateş düşene kadar sadece bir soğutma işlemi uygulanır. Vücut ısısını birden bire 37 dereceye düşürürseniz ısı düzenleme mekanizmalarını bozar ve ölüme neden olabilirsiniz, o nedenle bu konuda dikkatli olun. Elimizde buz paketleri varsa, hastanın koltuk altlarına, kasıklarına, boynuna ve başına küçük havlulara sardıktan sonra konabilir."
Manşetler
DUYURU-5