Engelli Koşu'muzun ikinci günü.
Sesini duyuramayanların sesi, duyamayanların kulağı, yürüyeyenin eli ayağı olup bir el verdik.
Kararan umutları yeniden yeşerttik.
Meğer ne çok mağdur varmış!
Sorular ardı ardına gelmeye başladı…
Hepsinin ortak derdi aynıydı.
Şikayetleri üç konuda yoğunlaştı:
1- Emekli olamıyoruz.
2- Vergi muafiyet belgesi almak için kılı kırk yarıyoruz.
3- Rapor oranlarımız tırpan yiyor.
Görüyorsunuz, derler büyük.
Gönül isterki, gözümüzü kapatıp açıncaya kadar sorunlar çözülsün.
Ama olmuyor...
Yıllardır halının altına süpürülen sorunları bir çırpıda bitirmek mümkün olmuyor. Şimdi yavaş, yavaş kangren olmuş sorunlara neşter atılmaya başladı. Geçmiş hükümetlere bakıp yapılanları kıyasladığımızda "Özürlü karnesi" en iyi hükümete sahibiz.
Ancak aynı düşüncem bürokrasi için geçerli değil.
Çünkü,
Engelliler için yasa ve mevzuatlar olmasına karşın mevzuattan bihaber olanlar, resmen engelliye çile çektiriyor.
Nasıl mı?
Şöyle…
Aslında kilit nokta Maliye.
Neden mi?
Çalışan engelli tüm şartları doldurup emekli olmak istediğinde önce Maliye engelini aşmak zorunda da ondan. Ayrıca SGK 5510 sayılı Yasa gereğince 2008'den önce işi başlayan özürlüden emeklilik işlemlerinde vergi muafiyet belgesi istiyor.
Ancak bu o kadar basit değil.
Engelli, önce işyerinden çalıştığına dair belge alıp vergi dairesine gidecek.
Oradan alacğı boş rapor formuyla hastaneye gidecek. Şansı yaver giderse 1-2 haftalık koşuşturma sonunda özür durumunu gösteren sağlık raporunu alacak.
Alınan yüzde 40-50 rapor Ankara Merkez Sağlık Kurulunda yeniden değerlendirilip oranlar yüzde 25-30'lara kadar indiriliyor.
Ee, yüzde 40'ı tutturamayan özürlünün emeklilik umudu da bitiyor.
Aslında engellinin çilesini bitirmek basit. SGK 2008 ve sonrası diyerek çifte standard uygulamadan emekli olacak engelliden "vergi muafiyet belgesi" istemesin. Bakalım SGK "çifte standardı kaldırıp engellinin "imdat" çığlığını duyacak mı?
YATALAK ÖZÜRLÜSÜ OLANA EMEKLİLİK
Yasalardan yeterince bilgisi olmayıp mağdur olan engelli ve yakını derdine derman arıyor. İşte cevap aradığı bazı sorular:
SORU: Yatalak özürlü çocuğu olan analarımız soruyor:
Çocuklarımızın konumu gereği özel hayatımızdan vazgeçtik. Çünkü onlar bizim gözbebeğimiz.Ölene kadar bakacağız. Öğrenmek istediğimiz şu: Yeni yasa çıkıyormuş. Bu yasaya göre emekli olma şansımız varmış. Bu doğru mu?
CEVAP: Evet. Doğru. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, özürlü ya da yaşlı olması gibi nedenlerle anne, baba, çocuk, eş gibi yakınlarının bakımını üstlenen kişilerle ilgili önemli bir çalışmayı gündemine aldı. Taslak halindeki çalışmaya göre, yaşlı ve özürlü yakınına kendisinden başka bakacak kimsesi olmayan bu nedenle başka bir işte çalışamayan ve evde bakım yardımı alanlar "sosyal güvenlik" kapsamına alınacak. Bu kişilerin sigorta primlerini de devlet yatıracak. Böylece özürlüsüne bakan kişilerin emekli olmaları sağlanacak.
EKSİK HESAP, ESKİ PATRONDAN
SORU: 5 yıldır çalışıyorum. İşyerimiz satıldığı için işime son verildi. fakat kıdem tazminatım az hesaplandı. Bunun nedeni nedir? Bizi aydınlatırsanız sevinirim. Seval K./ KOCAELİ
CEVAP: Seval Hanım. Yargıtay'ın kararı (Y.9. HD, 21.4.2003T., 2002'23065 E., 2003'6653 K.) sizin durumunuza ışık tutar. Ayrıca 4857 sayılı yasaya göre, işyeri devredildiğinde yeni işveren döneminde bir yıl süreyle çalışan birinin iş akdi feshedildiğinde yeni işverenin oluru olmadan eski çalışma süresini ödemeyebilir. Bu durumda iş yasasına göre tazminatınızdaki eksikliği eski işvereninizden tahsil etmeniz mümkün.
İKİ MAAŞ ALMAK HAYAL
SORU: Babam 65 maaşı alıyor. Yaşı dolayısıyla yatağa bağımlı. Söylenenlere göre hem özürlü hem de 65 maaşı alabilirmiş. Bu doğru mu? Mehmet YANIK/GİRESUN
CEVAP: Mehmet Bey. Sizi yanıtlmışlar. Yaşlılık maaşı alan kişi aynı anda özürlü maaşı da alamaz. Ancak babanıza özürlü raporu alırsanız ve eve giren toplam geliriniz 461 liranın altında olursa, bir asgari tutarında "bakıcı maaşı" alabilirsiniz.
Cemalettin Gürsoy