Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Konya İl Müdürü Murat Mustafa Yavuz ile çalışma hayatında karşılaşılan sorunları ve ilaç sektörünü konuştuk. Çalışma şartları ve emekliliğe ilişkin önemli bilgiler aktaran Murat Mustafa Yavuz, ilaç sanayisi lobisinin çok güçlü olduğuna dikkat çekerek, "SGK olarak karşılamadığımız ilaç yok. Ancak bir doktor çıkıp bizim anlaşma imzalamadığımız bir firmanın ilacını yazıyorsa burada sorun yaşıyoruz. Aynı ilacı veren başka firma var ve doktor bu ilacı yazsa sıkıntı olmayacak. Ama doktorlar, kalkıp bir takım kirli oyunlar üzerinden SGK'nın anlaşma yapmadığı firmanın ilacını yazınca vatandaşlar mağdur oluyor."diyor.
Bir kişi çalışmadan sigortalı gösterilebilir mi?
Bir kişinin sigortalı gösterilmesi için çalışması gerekiyor. Eğer çalışmadan gösterilirse ne olur? Bunu zaten yapan piyasada çok fazla vatandaş var. Biz bazı iş yerlerine kendimiz gidiyoruz ama adam 10 kişi-20 kişi çalıştırıyorsa ve bize tek kuruş para ödememişse eğer, burada başka bir problem var gidip bakıyoruz gerçekten bu kadar çalışan var mı yok mu diye. Ama genel olarak şikayet olmadığı sürece gidipte bakmayız. Şikayetlerde yabancıdan olmaz birinci dereceden akrabalardan olur.
Bir kişi 6 ay sigortalı olarak çalıştı sonra da ayrıldı. Bunun sonucunda artıları ve ya eksileri nelerdir?
60 yaşında gelmişse ve kadınsa bize gelir ve der ki, benim sizde çalıştığım 6 ay hizmetim var. Bunun parasını istiyorum sizden. Çünkü emekli olamayacağını bilir ve biz de bakarız. 6 aylık hizmetin hepsini değil ama bir kısmını alır çünkü bir kısmı sağlık gideridir. O dönemde yaptığı sağlık giderleri için kesilir. Bir kısmı da işveren payıdır. Yani üçte birini felan alır. Ama 45-50 yaşlarında almaya gelirse vermeyiz 60 yaşında olması lazım alabilmesi için.
Şartlarım uygun ve evraklarımı verdim emekli olacağım, bu emekli maaşı bana ne kadar sürede ulaşır?
20 günde bağlıyoruz. Ama şöyle bir şey var siz Ocak ayının birinde verdiyseniz dilekçeyi biz birinde değil de ikisinde bu işlemi yaparsak alacağı tarih Şubatın 21-22'sidir. Eğer Ocak ayının sonlarına doğru gelip dilekçeyi verirseniz yine alacağınız tarih Şubat'ın 21-22'si olur.
Emekli maaşlarında en az alan ve en çok alan ne kadar alıyor?
En az alan emekli maaşı bin lira, bunun altında emekli maaşımız yok. En yüksek de 4 bin lirayı buluyor ama işçiler için geçerli bu. Memurluktan, genel müdürlükten emekli olanlar için söylüyorum. . Örneğin demir yollarında bir işçiyse ortalama 3bin 500-3 bin 800'e kadar maaş alan var. Milletvekillilerinde emekli olanlarda bu rakam 10 bin lirayı buluyor.
Emekli bir kişi şikayet edilir ve gerçekten çalışmadığı anlaşılırsa nasıl bir işlem uygulanıyor?
Emekli olanları şikayet edenler var. Bu sefer adamın emekli maaşını kestiğimiz gibi ödediklerimizi de geri alıyoruz. Çok tehlikeli bir alan. Adam 5 yıldır emekli ve şikayet ediliyor diyorlar ki bu adam burada çalışmadı. Bizde gidip kontrol ediyoruz ve gerçekten çalışmadıysa 5 yıl ödediğimiz parayı alıyoruz ve bu 5 yıl içinde hastaneye gittiyse onun giderlerini de istiyoruz. İşveren sigorta pirimi ödüyor. Bunun bir kısmını da devlet ödüyor galiba.
Peşin ödenirse 5 puanlık yani %12'lik civarını devlet hazineden karşılıyor. Buradaki amaç işverene diyor ki peşin öde borcun olmasın ben senin %12'ni teşvik olarak ödeyeceğim. Ama ön şart borcu olmayacak ve sigortasız adam çalıştırmaktan ceza yemeyecek.
Ne kadar kesiliyor askeri ücret üzerinden sigorta pirimi?
570TL pirim kesiliyor. Yani bürüt maaşının yüzde 34 buçuğunu pirim olarak kuruma yatırır vergi hariç.
Doktor ilaç yazıyor ama bu ilaçların bazıların SGK karşılamıyor. Bu neye göre belirleniyor?
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun herhangi bir hastalığa ödemediği ilaç yok. Ama şu var şimdi bir sürü ağrı kesici hapı var. Ama bunların etken maddesi yani içindeki maddeler aynı. Atıyorum biz bunların 5 tanesiyle ya da 7 tanesiyle anlaşıp Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamı altına almışız. Ama başka bir firma geliyor ve ilacı hastaneye satıyor. Doktor da reçeteye onu yazıyor. İlaç sektörü sürekli değişen bir sektör. Bende ürün çıkartıyorum bu ürünün diğerleriyle etken maddeleri aynı. Doktora bunu yaz diyorum.
Kanser ilaçları, hormonsal ilaçlar ve vitaminler de durum nasıl?
Hormon ilaçları ve vitaminlerde kısıtlamalarımız var. Ama kanser ilaçlarını ödüyoruz. Şu var A firmasıyla sözleşmeyi imzaladık. Başka firma geliyor şunu da öde diyor. Her gün piyasaya yeni ilaç sürülüyor. Bu bakımdan SGK'nın her Allah'ın günü anlaşma imzalaması gerekiyor. Ama A firmasıyla ben anlaşırken diyorum ki ben yılda 100 milyon kutu ilaç kullanmışım ona göre rakam ver diyorum. Eczacılardan duyuyorsunuzdur. 10 yıldır ödediğimiz fiyatlara zam gelmediği gibi sürekli geri çekiyoruz. Ben senden yılda şu kadar şu ilacı kullanıyorum bana şu fiyatta verirsen alırım vermezsen zaten bir sürü aynı etken maddeye sahip başka ilaç var onla anlaşmayı sağlarım diyorum. Oda vermek zorunda kalıyor. Kurum diyor ki benim sözleşme yaptığım ilaçları alacaksın. Muadil ilaç uygulamasında biz problem yaşarız, pazarlık gücüm azalır hatta yok olur. Adı ne olursa olsun ilaçların içeriği aynıdır. Biri hap biri şurup şeklinde verir.
Bunu eczacının söylemesi gerekmez mi? Bunu SGK karşılamıyor ama aynı etken maddeye sahip bu ilacı karşılıyor git bunu yazdır diye.
Şöyle bir şey var. İlaç sanayisi lobisi kadar güçlü bir lobi yoktur. Bir kişiyi televizyona çıkartın şu ilaç bana iyi geliyor ama SGK karşılamıyor desin. En fazla 15 gün dayanabilirsin. Bizi zorla masaya çeker benimle sözleşme imzala diye. Şu anda o işlere pek giremiyorlar devletin sert tutumuyla karşılaştıkları için daha önceden doktorlara gidip diyorlardı ki bu ilaçtan 100 kutu yazarsan 3 günlüğüne Paris ya da 10 günlüğüne İtalya tatili. Doktor başlıyor yazmaya. Hasta eczaneye gidiyor ilaç yok. Bu sefer bir kulis oluşturup, bize dönüyorlar. A ilacını biz SGK ile anlaşmada 10 liraya alıyoruz diyelim. Eczacıya yüzde 15 ıskonto veriyor bu A ilacı. Bir başka firma gelir al ben sana yüzde 30 ıskonto vereceğim der ve eczacı SGK keşke bunla anlaşma yapsa der. O kadar çok kirli pazarlıklar var ki bu alanın içinde.
Bazen kadınlar babası öldüğü için eşiyle boşanmış gibi yapıp maaşı almaya çalışıyorlar. Bu tür vakalar Konya'da nasıl?
Bu tür vakalar halen var. Ama bu tür vakalarda vatandaşlar uyanık olmalı. Zaten ya kız kardeş ya da anne şikayet ediyor. Biz bu parayı devletin cebinden veriyoruz ama o parayı anne ve kız kardeşten keserek veriyoruz. Onlarda araları iyiyken ses çıkarmıyor ama araları bozulduğunda şikayet ediyorlar. Bizde geriye doğru faiziyle alıyoruz ve sağlık hizmeti sunduysak onu da geri alıyoruz. Kesin rakamlar vermek istemiyorum ama 35 müfettiş Konya'da çalışmalarını yürütüyor bu konuyla ilgili olarak.
Nagihan ÇAPKIN-Dursun SEYİS
hakimiyet.com