Geçen yıl firmaların ruhsatı olmadığı ya da başka sebeplerle ithal etmediği ilaçlar için Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), 200 milyon liralık harcama yaptı. Bu ilaçları, Türk Eczacıları Birliği (TEB) kanalıyla özel olarak yurtdışından getirten kurum, hastaların mağduriyet yaşamasını önledi. SGK'nın toplam ilaç ödemeleri ise 16 milyar lirayı buluyor. Türkiye'ye yurtdışından ilaç getirtilmesi, Sağlık Bakanlığı ile TEB arasındaki protokol çerçevesinde ilerliyor. TEB, ilaçların temini ve hastaya ulaştırılmasından sorumlu. Ödemeyi ise SGK yapıyor. Bu yolla ağırlıklı olarak Amerika, Avrupa ülkeleri ve Japonya'dan 3 bine yakın farklı ilaç getirtiliyor. Kanser ve nadir hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlarla ve son devre hastaların sağlık kalitesini artıran ürünler ön planda yer alıyor. Hastalara yurtdışından temin edilen tek bir reçetenin bedeli bazen 100 bin Euro'yu bulabiliyor.
Türkiye'de piyasada bulunmayan ilaçların yurtdışından sistemli şekilde getirtilmesi süreci 2007 yılından itibaren başladı. Önceki dönemlerde bu iş daha çok 'çantacı' tabir edilen kişiler tarafından yapılıyordu. Çoğu kez de fahiş fiyatlar ortaya çıkabiliyordu. Yetkililer çantacılığın hâlâ devam ettiğine fakat azaldığına dikkat çekiyor. TEB Genel Sekreteri Harun Kızılay, devletin önemli bir hizmeti yerine getirdiğini ve vatandaşın mağduriyetini ortadan kaldırdığını belirtiyor. Hastanın kendilerine reçetenin aslı ve sağlık kurulu raporu ile başvurduğunu belirten Kızılay, gerekli makamlardan onay alındıktan sonra yurtdışından ilaç temininin gerçekleştirildiğini aktarıyor. TEB, şu anda bu işi Ankara merkezde ve İstanbul'da yeni kurduğu irtibat bürosu aracılığı ile yerine getiriyor.
Öte yandan Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği (AİFD) ruhsatlandırma sürecinin çok uzun sürmesinden dolayı bazı ilaçlara ulaşımda zorluklar yaşandığına dikkati çekiyor. Derneğin verdiği bilgilere göre halen 300'e yakın ilaç ruhsatlandırma için sıra bekliyor. Her ilacın başvuru tarihinden itibaren ruhsat alması ortalama 772 gün sürüyor. Dernek, Avrupa Birliği standartlarına göre ilaç ruhsatlarının azami 210 gün içinde verilmesi gerektiğini dile getiriyor. Yönetmeliklere göre herhangi bir ilacın Türkiye'de piyasaya sürülmesi için Sağlık Bakanlığı'ndan ruhsat alması gerekiyor. Eğer ilacın henüz ruhsatı çıkmamışsa bu kez TEB aracılığıyla yurtdışından özel olarak ithal ediliyor.
YURTDIŞINDA TEDAVİYE 49 MİLYON LİRA
SGK, tedavileri Türkiye'de yapılmayan hastaların masraflarını da karşılıyor. Genel Sağlık Sigortası'nın uygulamaya girdiği 1 Ekim 2008 tarihinden bugüne kadar tedavi amacıyla yurtdışına 95 hasta gönderildi. SGK bu hastalara 49 milyon lira harcama yaptı. Tedavi için yurtdışına gönderilen hastalara, yol giderleri, harcırah, sağlık harcamalarına ait masrafların tamamı, uçak ambulansla hasta nakil ücretleri, refakatçiye ait yol giderleriyle gündelikleri, kontrol tedavilerine ilişkin tedavi ve yol giderleriyle gündelikleri ödeniyor.
Çağlar Avcı