T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü
Sayı: 14651888/206050702/1654233 25/03/2015
Konu: 4/b Sigortalılarının Fazla Ödeme İadesi
GENEL YAZI
Bilindiği üzere, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalı olanların prime esas kazançları bu kanunun 80 inci maddesinin ikinci fıkrası ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 98 inci maddesine göre belirlenmektedir
Sigortalı aynı zamanda işveren ise aylık prime esas kazancı, çalıştırdığı sigortalıların prime esas günlük kazancının en yükseğinin otuz katından az olamaz. Aylık prime esas kazancı, çalıştırdığı sigortalının otuz günlük prime esas kazancından düşük olduğu tespit edilen sigortalıların aylık prime esas kazançları, tespit edilen kazanç düzeyine çıkartılarak aradaki farkın primi, 89 uncu madde hükümlerine göre gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmak suretiyle tahsil edilmektedir.
4/b kapsamında sigortalı olanlardan aynı zamanda işveren olanların aylık prime esas kazançlarının, kendilerine ait işyeri veya işyerlerinde çalıştırdıkları sigortalıların prime esas günlük kazançlarının en yükseğinin otuz katından az olmayacağına ilişkin kural, manuel olarak kontrol edilirken, geliştirilen bir program sayesinde 2014 yılının Ağustos ayından itibaren elektronik olarak kontrol edilmeye başlanmıştır.
2014 yılının Ağustos ayından itibaren gerekli kontroller yapılırken, Kurum müfettişlerimizce 2013 yılı içerisinde yanlarında çalıştırdığı sigortalıların prime esas kazançlarının en yükseğinden beyan etmeleri gerekirken bunu yapmayarak daha az beyanda bulunan sigortalılar tespit edilmiş ve primlerinin yükseltilmesi rapor edilmiştir. Bu rapor doğrultusunda sigortalılarımızın prime esas kazançları tespit edilen seviyeye yükseltilmiştir.
2013 yılı için beyanı resen yükseltilen bazı sigortalıların Genel Müdürlüğümüze yapmış oldukları başvurularda, işyerinde çalıştırdığı sigortalılar için bir yada bir kaç aylık süre için yüksek tutarda prime esas kazanç bildirdiğini, bu durumun daha sonraki ayların prim tahakkuklarını da yükselttiğinden mağduriyetlerine neden olduğu ifade edilmiştir.
Söz konusu sigortalıların durumu Genel Müdürlüğümüzce değerlendirilmiş ve yanında çalıştırdıkları sigortalılardan dolayı 2013 yılından itibaren geçerli olmak üzere beyanı resen yükseltilen 4/b kapsamındaki sigortalıların, yanında çalıştırdığı sigortalıyı işten çıkardığı ya da ücretini düşürdüğü tarihten sonra geçerli olmak üzere beyanda bulunma imkanlarının olmaması nedeniyle, 2013 yılına münhasır olmak üzere, 4/b kapsamında sigortalı olanlardan aynı zamanda işveren olanların aylık prime esas kazançlarının, kendilerine ait işyeri veya işyerlerinde çalıştırdıkları sigortalıların prime esas günlük kazançlarının en yükseğinin otuz katından az olmayacağını kontrol eden programda değişiklik yapılmıştır.
Sigortalı mağduriyetinin ortadan kaldırılması bakımından, söz konusu programın yeniden belirlenen iş kuralları çerçevesinde sadece 2013 yılı için çalıştırılması işleminin tamamlanıncaya ve böylece gerçek prim borçlarının tespit edilinceye kadar, daha önce resen yükseltilen prime esas kazançları eski haline getirilmiştir.
Diğer taraftan, 5510 sayılı "Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 90 inci maddesinde; "İşverenlerin hak edişleri, Kuruma idari para cezası, prim ve prime ilişkin borçlarının olmaması kaydıyla ödenir." hükmüne yer verilmiştir.
Ayrıca, Kurumumuz ile Türk Eczacıları Birliği arasında yapılan protokolün ödeme şartları ve zamanı başlıklı bölümünün 4.3.7 nci maddesinde; "Eczacının kendisinin ve/veya çalışanlarının Kuruma prim aslı, işsizlik sigortası prim aslı, cezai şart ile bunlara bağlı gecikme cezası, gecikme zammı ve doğabilecek diğer ferilerine ilişkin borcu bulunması halinde bu borç miktarı yasal faizi ile birlikte eczanenin Kurumdaki alacağından düşüldükten sonra varsa kalan tutar eczacıya ödenir." hükmü ile Kurumumuza hak edişten prim borcu kesintisi yapma hakkı verilmiştir.
2013 yılı içerisinde yanlarında çalıştırdıkları işçilerin prime esas kazançlarının en yükseğinden daha az beyanda bulunanların prime esas kazançlarının tespit edilen seviyeye yükseltilmesinden sonra, aralarında eczacıların da bulunduğu sigortalılara hak ediş ödemesi yapılırken mevcut 4/b prim borçları kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilmiştir.
Ancak, resen yükseltilen prime esas kazançlarının eski haline getirilmesinden sonra kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilen tutarlar prim hesabında fazla ödeme olarak yer almıştır.
Diğer taraftan, 2014/28 sayılı Kurum Genelgesinin "7- Prim İade İşlemleri" başlıklı bölümünde "yanlış veya yersiz tahsil edilmiş olan primlerin ilgililere iade edilebilmesi için, primlerin tahsil edildiği tarihten talep tarihine kadar on yıllık sürenin geçmemiş olması, işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine talepte bulunulması gerekmektedir." hükmüne yer verilmiştir.
Bu nedenlerle;
Aralarında eczacıların da bulunduğu 4/b kapsamındaki sigortalıların prim hesaplarında yer alan fazla ödemelerin, 2014/28 sayılı Kurum Genelgesinde yer alan hükümler uyarınca talepleri halinde ilgililere iade edilmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini ve uygulamanın yukarıda izah edilen şekilde ivedilikle yerine getirilmesini rica ederim.
Ahmet AÇIKGÖZ
Genel Müdür
DAĞITIM:
Taşra Teşkilatına
Duyurunun aslı için tıklayınız
Sağlık Aktüel - www.saglikaktuel.com