Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Türkiye'de tüm çalışanları sağlık kapsamına aldı. 1 Ocak 2012 sonrasında, artık herkes Genel Sağlık Sigortalısı. Sağlıkta böyle bir genişleme beraberinde harcamaları da arttırdı. Sosyal güvenliğin özellikle sağlık ayağında harcamalar çığ gibi büyüyor.
2012 yılında sağlık harcamaları arttı, ne var ki ilaç harcamaları düştü. 2004 yılında toplam tedavi ve ilaç harcaması 16.8 milyar TL iken, 2009 yılında 38.4 milyar TL olarak gerçekleşti. 2012 yılında ise 50 milyar TL sınırına dayandı. Bu harcamalar karşısında SGK birtakım önlemler aldı.
FİYAT KONTROL ALTINDA
2009 yılı sonrasında, 2010-2012 dönemini kapsayan Global Bütçe Uygulamasıyla devlet fiyatları kontrol altında tuttu. İlaç firmaları düşük fiyatlar vermek, iskontolar yapmak zorunda kaldı. Sosyal Güvenlik Kurumu'nun ilaç için harcadığı rakamlar 2009 yılında 16 milyar TL ile tavan yaptı. Ancak alınan önlemlerle bu rakam 2012 sonu itibariyle, yüzde 8,06 düşüşle 14.7 milyara geriledi.
İlaç harcamaları azalıyor buna karşılık kullanılan ilaç adedinde azalma yok, hatta artış var. 2002'de kamu harcaması kapsamında 788 milyon kutu ilaç tüketilmiş, 2007'de bu rakam 1 milyar 327 milyon kutuya çıkmış. 2012 yılı başında ise toplam kutu ilaç tüketimi 1 milyar 623 bin adet.
SGK, şimdi de kutu tüketim sayısı hızla artan ilaçlar için önlem alma telaşında. En son konuyla ilgili olarak, 'akılcı ilaç kullanımı' adı altında bir program başlattılar. Her yıl yaklaşık 900 milyon TL hatalı ilaç kullanımının olduğu ülkemizde, vatandaşa ilaç kullanımında dikkat etmesi gereken püf noktalar anlatılacak. Amaç israfın önlenmesi. SGK geçtiğimiz günlerde konuyla ilgili bir anket yaptırdı.
Kamu İlaç Ödemeleri (nominal TL)
2000..........1.729
2004..........8.069
2008..........12.963
2009..........16.068
2010..........15.347
2011..........15.868
2012..........14.772
Fazla ilaç yazan doktorlar SGK tarafından inceleniyor
SGK'nın yaptığı anket kapsamında 12 ilde, 1.200 aile ile görüşüldü. Anket sonuçlarına göre, Türkiye'de evlerde bulunan ilaçların yüzde 8,1'inin son kullanma tarihleri geçmiş. Bazı evlerde buzdolabında bulunan ilaç sayısı 30'dan fazla. İlaç kullanımında ortaya çıkan bu israf, devletin uyguladığı fiyat politikaları ile karşılanmaya çalışılıyor. Diğer yandan Medula adı verilen sistemle hangi doktor ne kadar ilaç yazıyor, bu da takip ediliyor. Fazla miktarda ilaç yazan doktorlar SGK tarafından inceleniyor. Benzer önlemlerle SGK, ilaç harcamalarını önümüzdeki yıllarda daha da düşürmeyi hedefliyor...
1 - İntibakta toplu para ödemesi yok
- 1989'da sigortadan emekli oldum. İntibakla toplu ödeme alabilecek miyiz? Selim Şener / ADANA
- İntibak yasasından sizin gibi 31 Aralık 1999 öncesi SSK'dan emekli olanlar yararlanıyor. Toplu para alma gibi bir durum söz konusu değil. Aylık artışları Ocak 2013 aylıklarına yansıtılacak. 17-26 Ocak tarihleri arasında aylık alma gününüzde ne kadar fark alacağınızı göreceksiniz. Yani emekli aylıkları Ocak 2013'ten itibaren artırılıyor. Geriye dönük aylık artışı ve fark ödemesi yok.
2 - Özel sigorta yaptıranın vergi indirimi maaşına da yansır
- İşçi özel sağlık sigortası ödemesini gelir vergisinden düşebilir mi? Adem Keskin / KARABÜK
- Çalışan kişiler kendileri ve aileleri için yaptırdıkları özel sağlık sigortasına dair ödedikleri primi işyerlerine bildirdiklerinde, ödenen aylık primin çalışanın aldığı aylık brüt ücretin %5'ini ve ödenen yıllık prim tutarının yıllık asgari ücret tutarını geçmeyecek şekilde vergi matrahında belirtilir. Vergi indirimi yapılan miktar çalışanın net maaşına eklenmektedir.
3 - Çocuk sayısı emeklilik yaşını da etkiler ama...
- 3 çocuk annesiyim. Emeklilik yaşımın toplamda 6 sene geri geleceği doğru mu? Sibel Turgut/İSTANBUL
- Doğum borçlanması ancak sigortalı olarak tescilinizden sonra yapılabilir. Doğum borçlanmasında en fazla iki çocuk için borçlanma yapılabilir. Her bir doğum için 720 günden, toplamda iki doğum için 1440 gün kazanırsınız. Ayrıca, iki doğum arasında iki yıllık süre olmalı. SGK, sigorta başlangıcından önceki doğumları borçlanma kapsamına almamakta. Yani sigortalı kadınlar için doğum borçlanması yaparak sigorta başlangıcını geri götürme ve böylece daha erken emekli olma imkanı bulunmuyor. Dolayısıyla doğum borçlanmasının kadınlara tek faydası prim günlerinin artmasıdır.
4 - İsteğe bağlı avantajlı
- Genel Sağlık Sigortalısı olup da kısmi süreli çalışan işçinin eksik günleri için Genel Sağlık Sigortası kapsamında sigortalılıkları sürer mi? Cem Erdöl/UŞAK
- Kısmi süreli çalışılan günlerin dışındaki günlerde Genel Sağlık Sigortası imkanlarından faydalanamazsınız. Geriye kalan günler için ancak gelir testi sonucuna göre, Genel Sağlık Sigortalısı olursunuz. Sizin durumunuzda olanlar için isteğe bağlı sigortalılığı avantajlı olarak görüyorum, hem sağlık hakkından yararlanacaksınız hem de emeklilik için prim birikecek.
5 - Öğrencide prim sınırı 25 yaş
- 27 yaşımdayım, işsizim, Açıköğretim Lisesi öğrencisiyim. Prim öder miyim? M.Erdem/KONYA
- İlk olarak gelir testi için kaymakamlıklardaki gelir testi bürosuna başvuracaksınız. Eğer test sonucunda aile içi geliriniz kişi başına asgari ücretin 1/3'ünden fazla çıkmışsa Genel Sağlık Sigortası primi ödemek durumundasınız. Çünkü yaşınız 25'i geçmiş.
6 - SSK emeklisi bir dul, yetim maaşı alabilir mi?
- Emekliyim, dulum. Babamdan maaş alabilir miyim? Fatma Çalkıran/BARTIN
- Babanızın en son tabi olduğu sosyal güvenlik kurumuna bağlı. Babanız Emekli Sandığı'ndan emekliyse yetim aylığı alabilirsiniz. SSK veya Bağ-Kur'dan emekli olmuşsa alamazsınız.
7 - Bireysel emeklilikte sınır, yıllık asgari ücretin yüzde 25'i
- Bireysel Emeklilik Sistemi'ne (BES) girenlere devlet yardım yapacakmış. Tutarı ne kadar?
- Katılımcının BES'e ödediği katkı payının yüzde 25'i kadar da devlet katkı payı ödeyecek. Örneğin; aylık 100 TL ödeyen biri adına devlet her ay 25 TL verecek. Ödenecek pay, asgari ücretin yıllık tutarının yüzde 25'ini geçemiyor.
Cem Kılıç/ Çalışma hayatı
AKŞAM