Yaklaşık 5 milyar TL’den fazla bir kayıptan söz eden Sayıştay raporuna göre, 10 yıllık zamanaşımına giren ve peşine düşülmeyen kurum alacağı 1.9 milyar TL. Maaşları eksik bildiren işverenlerden dolayı yaşanan kayıp ise 571 milyon TL. Sporcuların gelirlerini eksik bildiren spor kulüpleri kaynaklı kayıp da 10.2 milyon TL. Sayıştay, kurum borçlarına karşılık el konulan gayrimenkullerle ilgili de çarpıcı bir örneğe yer verdi. Buna göre, “Bursa ilinin Nilüfer , Yıldırım ve Kestel ilçelerinde bulunan toplam 40 adet taşınmaz a ve b firmasının prim borçlarına karşılık SGK’ya satıldı. Ancak şu anda bu taşınmazlar aynı şirketler tarafından bedelsiz olarak kullanılıyor.” SGK Sayıştay’ın tespitlerinin bir kısmına katıldığını belirtirken, bazı saptamalara ise katılmadığı yönünde görüş bildirdi.
Dizi oyuncuları Bağ-Kur’lu yapılıyor
Sayıştay denetçilerinin yaptığı incelemelerin yer aldığı raporda kayıplara neden olan saptamaların yanı sıra SGK’nın bu tespitlere yönelik itiraz ve değerlendirmelerine de yer veriliyor.
2003 yılı öncesi döneme ilişkin toplam 1.9 milyar TL kurum alacağı zamanaşımına uğratıldı.
Banka SGK bilgilerinin eşleştirilmesinden, maaşların eksik veya hiç bildirilmemesi sonucu 571 milyon 408 bin TL prim kaybı hesaplandı. SGK ise bu rakama itiraz etti.
Emekli olup, şirket ortağı olanlardan alınması gereken sosyal güvenlik destek primi konusunda 2 milyon 177 bin TL’lik bir kayıp belirlendi. Kurum, bu saptamaya da itiraz etti.
Sporcuların gelirlerini eksik bildiren kulüplerine 10 milyon 286 bin TL’lik para cezası uygulanmadı. SGK, “Cezayı değil rehberliği esas alıyoruz” açıklamasında bulundu.
Çalışanlarına verdiği maaştan daha az gelir beyan edilen işverenler nedeniyle kurum 3.8 milyon TL gelir kaybına uğradı.
Dizi oyuncularının sigortalı olması gerekiyor. Oysa yapımcılar makbuz karşılığı hizmet alıyormuş gibi yapıyor ve bu nedenle oyuncular Bağ-Kur’lu oluyor.
Borca karşılık el konuldu ama...
31 Mayıs 2012 tarihine kadar taşınmaz alımında sınırlama vardı, ancak bu durum 31 Mayıs 2012’de yasayla değişti. Düzenlemeden önce 10 yılda 21 adet taşınmaz prim borcuna karşılık SGK tarafından alınırken, yasadan sonraki 5 ayda 47 taşınmaz kurum alacakları karşılığı kurum kayıtlarına girdi.
Örneğin Bursa ilinde bulunan A ve B firmasına ait 40 adet taşınmaz, oluşturulan komisyon tarafından satış kabiliyetlerinin (arsaların büyük ve yapıların çok sayıda olması) düşük olabileceğinin belirtilmesine rağmen, 295 milyon TL’lik prim borcu alacağına karşılık alındı.
Bursa ilinin Nilüfer, Yıldırım ve Kestel ilçelerinde bulunan toplam 40 adet taşınmaz A ve B firması tarafından prim borçlarına mahsuben kuruma satıldı. Ancak taşınmazlar halen satın alınan şirketler (A ve B firması) tarafından bedelsiz olarak kullanılıyor. SGK bu tespitlere katıldığını ve 2013’ten itibaren gereğinin yapılacağını bildirdi.
40 milyonluk varlık kayıp, sorumlusu yok
40 milyon 426 bin TL tutarında varlık kayboldu, sorumlular da belirlenmedi.
5 bankanın bulgularına göre, özel hastanelere fark ücretleriyle ilgili 114 milyon TL ceza uygulanması gerekirken uygulanmadı.
Son 1 ay içinde raporu düzenleyen sağlık tesisine hiç gitmemiş sigortalılar adına 2012 yılında 62 bin 919 adet sağlık raporu düzenlendi. Bu raporlar kullanılarak 21 milyon 282 bin TL’lik ilaç alındı.
Bazı hastaneler aynı gün içinde yoğun bakım yatak sayısından daha fazla sayıda tanıya yoğun bakım hizmeti faturası kesti. Bu nitelikte 34 bin 144 adet işlem var.
Muhasebe bilgileri zayıf
Bir muhasebe kaydı ancak yeni bir muhasebe kaydı ile düzeltilir. Ancak SGK’da hatalı kayıtlar, ilgili kaydın silinmesiyle düzeltiliyor. SGK’da 12 ayda 8 bin 101 adet yevmiye verisi eksik. SGK ise hatalı verilerin de veritabanında tutulduğu itirazını iletti.
Muhasebe yönergesinin bakanlık onayı olmadan değiştirilmesi, hesapların hatalı kullanılması, kullanan kişilerin muhasebe bilgilerinin zayıf olması sorunların kaynağı.
Teşvikte işverenler ‘her yolu denedi’
Bir kamu kurumu olan İş-Kur , meslek edindirme kurslarına katılan 42 bin 494 kişinin 385 bin 509 TL’lik primini yatırmadı.
Aile ve Sosyal Yardımlar Bakanlığı’ndan tahsil edilmesi gereken 1 milyar 700 milyon TL’lik prim alacağı tahsil edilmedi.
18 yaşından büyükler için uygulanması gereken teşvikten 18 yaş altı çalışanları olan işverenler yararlandı. Kayıp 148 bin TL.
29 yaşından küçük erkek çalışan teşvikinden de, 29 yaşından büyük çalışanları olan patronlar yararlandı. Kayıp 1.9 milyon TL.
Yasal olmayan şekilde 6 aydan fazla teşvikten yararlanan işverenler kaynaklı kayıp 4 milyon TL. İlave istihdam koşuluna uymayan işverenlerden kaynaklı kayıp 14.1 milyon TL.
Bu bölümdeki tespitlerin bir kısmına katılan SGK, bazı saptamalara ise katılmadığını belirtti.
Denetim görüşü olumsuz
Raporun sonuç bölümünde ise tüm bu verilerden dolayı hesap ve işlemlerde mali rapor ve tabloları etkileyecek düzeyde kanun ve hukuki düzenlemelere aykırılıklara ulaşıldığı belirtildi ve “Kurumun 2012 yılı mali rapor ve tablolarına olumsuz denetim görüşü verilmiştir” denildi.
Hacer Boyacıoğlu / Radikal