Sahte ilaç sorunu tüm dünyada büyüyor

Sahte ilaç sorunu tüm dünyada giderek büyüyor. Dünya Sağlık Örgütü, Internet'te satın alınan ilaçların yarısından fazlasının sahte olduğunu bildiriyor. Amerikalı uzmanlarsa bu sorunun tek bir çözümü olmadığı görüşünde. Amerika'nın Sesi Televizyonu bu küresel sorunu inceledi.

Geçen yıl Nijerya'da 84 bebek sahte diş çıkarma şurubu yüzünden öldü. İlaç Güvenliği Enstitüsü'ne göre geçen yıl sahte ilaçların neden olduğu ölüm ya da hastalanma vakaları 2 bini geçti. Bu sayı, 2008'den buyana yüzde 9'luk artışa eşit.
Önde gelen ilaç araştırma ve üretim şirketlerinden PhRMA'nın yöneticisi Scott LaGanga, düşük kalitede, orijinaline benzeyen ilaç satmanın kolay ve karlı olduğunu söylüyor:
"Herkes konunun uzmanı değil. Bu nedenle ilaç satanlara güvenmek zorundayız. Ancak gelişmekte olan ülkelerde bu güven bozulabilir. Bunun nedeni, düşük kaliteli, standartların altında üretilen ilaçların üretim, satış ve dağıtımının son derece karlı hale gelmesi."
Sahte ilaç üretimi ve satışı hem zengin hem de yoksul ülkeler için büyük bir sorun. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, zengin ülkelerde en çok hormon, steroid ve kanser ilaçlarının sahtesi satılıyor.
Gelişmekte olan ülkelerde, özellikle de Afrika'da, sıtma, verem, HIV ve AIDS gibi öldürücü hastalıklara karşı üretilen sahte ilaçlar da yaygın. Bu hastalıklar, sahte ilaçlar kullanılınca daha da kötü seyrediyor.
Tüketicileri sahtecilere karşı korumayı amaçlayan bir şirketin sahibi Aşifi Gogo, Nijerya'da hükümetin sorunla başa çıkmak için şirketin geliştirdiği cep telefonu teknolojisini kullandığını söylüyor:
"Tüketicilerin ilaçları satın alır almaz sahte olup olmadığını anlamaları için bir teknoloji geliştirdik. İlaç kutularının üzerinde kazınabilen bir bölüm var. Aynı piyango biletlerinde kazınan bölüm gibi. Her ilacın kayıt numarası ayrıdır. İlacı satın aldığınızda bu bölümü kazıyıp üzerinde çıkan numarayı cep telefonu mesajıyla gönderince ilacın sahte mi orijinal mi olduğu konusunda anında yanıt alıyorsunuz."
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, zengin ülkeler sahte ilaç satışlarını daha kolay engelleyebiliyor. Scott LaGanga, bazı ülkelerde sıkı yasalar olmaması nedeniyle sahte ilaç sorunuyla mücadelenin zorlaştığını söylüyor:
"Amerika'nın son yıllarda Gıda ve İlaç Dairesi gibi son derece güçlü bir denetim kurumu sayesinde attığı adımlara, yasaları uygulamasına, dünya çapında çok iyi koordinasyon sağlamasına rağmen bu çabalar, sahte ilaç sorununu çözmek için yeterli değil. Internet üzerinden ilaç satın alanlar da yeterince korunamıyor."
Hindistan ve Brezilya'da jenerik ilaç üreticileri, ilaç firmalarını, sahtecilik sorununu bahane ederek patent haklarını korumaya çalışmakla suçluyor. Ancak Dünya Sağlık Örgütü, konunun telif hakları sorunu değil, kamu sağlığı sorunu olduğunu vurguluyor.