Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığınca (TÜSEB), sağlık alanında stratejik öneme sahip araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) projelerinin başvuru, değerlendirme, destek, teşvik, izleme ve sonuçlandırılmasına ilişkin usul ve esaslar belirlendi.
"Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Stratejik Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Yönetmeliği" Resmi Gazete'de yayımlandı.
TÜSEB'in sağlık bilimi ve teknolojileri alanında Ar-Ge faaliyetlerini yürütmek üzere gerçekleştirdiği mevzuat düzenlemelerinin ilki olan yönetmelikle, sağlık alanında stratejik öneme sahip Ar-Ge projelerinin başvuru, değerlendirme, destek, teşvik, izleme ve sonuçlandırılmasına ilişkin usul ve esaslar belirlendi.
TÜSEB'e bağlı enstitüler, merkezler ile kurum, kuruluş ve diğer tüzel kişilere ayni veya nakdi destek sağlanan stratejik Ar-Ge projelerini içerisine alan yönetmeliğe göre, stratejik önemi olan konulardaki proje başvuruları, ilgili başvuru formu ve ekleri doldurularak TÜSEB'e sunulacak. Başvurular, çağrı, davet usulü veya doğrudan yapılabilecek.
Destek kararı, yapılan değerlendirmeler sonucunda, Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Yönetim Kurulu Başkanı tarafından verilecek. Desteklenmesine karar verilen projelerde, TÜSEB'e bağlı enstitü ve merkezler haricindeki kurumlar ile sözleşme imzalanacak.
- "Proje teşvik ikramiyesi"
Desteklenen projelerde, proje süresiyle sınırlı olmak kaydıyla proje kapsamında ve projeye ilişkin hizmetlerde görev alan kamu kurum veya kuruluşlarının kadro veya pozisyonlarında bulunanlara, kadro veya pozisyonlarına bağlı olarak bir ayda ödenmekte olan brüt tutarın yüzde 75'ini geçmemek kaydıyla yönetim kurulunun belirleyeceği esaslar çerçevesinde proje sözleşmesinde belirlenen oranda "Proje Teşvik İkramiyesi" ödenebilecek.
Proje bütçesinin oluşturulmasında projede gerekli olan yeni araç, gereç, teçhizat, alet, makine, yazılım, hizmet ve yayın alım giderleri, danışmanlık ve hizmet alım giderleri, projenin gerektirdiği konularda, proje personelinin yurt içinde veya yurt dışında proje konusuyla ilgili yapacağı seyahat giderleri, proje personelinin yurt içinde veya yurt dışında proje konusuyla ilgili alacağı eğitim giderleri, projede süreli olarak istihdam edilecek proje personelinin ücret ve diğer haklarına ilişkin giderler, bursiyer giderleri ile Proje Teşvik İkramiyesi gibi unsurlar dikkate alınacak.
Söz konusu maliyet kalemlerine göre belirlenecek proje bütçesi, kanundaki yetkisine göre Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Yönetim Kurulu, Başkanı onayı ile kesinleşecek. Desteklenen stratejik Ar-Ge projelerinin bütçeleri, TÜSEB bütçesine gider kaydedilmek suretiyle projeyi öneren kurumların bütçesine gelir kaydedilmeksizin, açılacak özel hesaba aktarılacak ve bu hesapta izlenecek.
Proje ekibinde yer almayan ancak projenin başarıya ulaşması için gerekli olduğu durumlarda yurt içinden veya yurt dışından projede çalışmak üzere bilim insanı davet edilebilecek. Bu kişilere ödenecek tutarlar da yönetim kurulu tarafından belirlenen limit ve esaslar çerçevesinde, ilgili enstitü başkanının görüşüyle TÜSEB tarafından belirlenecek.
- Uygun biçimde yürütülmediği anlaşılan projeler
Kabul edilebilir mazeret bildirmeksizin gelişme raporları gönderilmeyen projeler ile inceleme sonucunda öngörülen amaç ve çalışma programına uygun biçimde yürütülmediği anlaşılan projeler, TÜSEB Başkanı kararıyla geçici olarak durdurulacak. Projenin durdurulma süresi içinde proje bütçesinden hiçbir şekilde harcama yapılamayacak.
Yapılan incelemeler sonucunda geçici durdurma kararı alınmaksızın yönetici, yürütücünün kusurundan kaynaklanan sebeplerle öngörülen amaç ve çalışma programına uygun biçimde yürütülmediği anlaşılan projeler hakkında iptal, diğer sebeplerle öngörülen amaç ve çalışma programına uygun biçimde yürütülmediği anlaşılan projeler hakkında yürürlükten kaldırılma kararı verilebilecek.
Yürürlükten kaldırma veya iptal durumlarında proje kapsamında satın alınan dayanıklı taşınırlar ve bunların niteliğine bağlı olarak kalan sarf malzemeleri belirlenen süre içerisinde TÜSEB'e veya TÜSEB tarafından belirlenen benzer araştırmalar yapan diğer araştırmacıların hizmetine verilecek.
Ayrıca iptal edilen projede görev alan proje yöneticisi, yürütücüsü ve kusurlu araştırmacılara ödenen proje teşvik ikramiyeleri, ilgili esaslar çerçevesinde geri alınacak. Bu kişilere 1-5 yıl TÜSEB ile ilgili herhangi bir işte görev veya destek verilmeyecek, yürürlükte olan diğer projelerdeki görevleri ve varsa TÜSEB tarafından yapılmış olan proje bazlı görevlendirmeleri de sona erdirilecek. Sadece uluslararası sözleşmeler çerçevesinde üstlenilen, varsa süreli temsil görevleri ile uluslararası projelerde yürütülen görevler, başkan oluruyla devam ettirilebilecek.
Yürürlükten kaldırılan ve iptal edilen projelerde kurumun kusurlu olduğunun tespit edilmesi durumunda, proje kapsamında yapılan kurum hissesi ödemelerine ilişkin tutarlar, kararın kuruma bildirimini izleyen 30 gün içerisinde TÜSEB tarafından bildirilen banka hesabına iade edilecek.
- Fikri ve sınai mülkiyet hakları
Projelerin gerçekleştirilmesi sırasında veya sonucunda ortaya çıkan eser, buluş, tasarım ve teknik bilgi gibi her türlü fikri ürün üzerindeki fikri mülkiyet haklarının tamamı, ilgili proje sözleşmesinde aksine hüküm bulunmadığı hallerde TÜSEB'e ait olacak.
TÜSEB'e ait fikri hakların ekonomik olarak değerlendirilmesi sonucu elde edilecek net gelirin yüzde 50'sini geçmemek üzere yönetim kurulu tarafından belirlenecek oranda fikri ürün sahiplerine pay verilebilecek.
Proje yönetici, yürütücüleri, projenin TÜSEB tarafından desteklendiğini belirtmek kaydıyla yurt içinde veya yurt dışında araştırma ile ilgili makale yayımlayabilecek. Ancak projenin TÜSEB tarafından ya da TÜSEB ile işbirliği halinde yürütüldüğü yönünde açıklama yapılamayacak veya bu şekilde anlaşılabilecek ifadeler kullanılamayacak. Yayımlanmak üzere kabul edilen makalelerle sunulan tebliğlerin bir örneğinin TÜSEB'e gönderilmesi zorunlu olacak.
Ayrıca gizlilik gerektiren hallerde ve fikri ürün üzerindeki hakkın kazanılmasının tescil koşuluna bağlı olduğu durumlarda fikri ürünün içeriği ile ilgili herhangi bir yolla kamuya bilgi sunulamayacak.
Öte yandan özel kuruluşun yer aldığı projelerde fikri hak sahipliği, ilgili özel kuruluşun proje ekibinde yer alan personelinin fikri hak sahipliğine ilişkin oranları nispetinde tüzel kişiliğe ait olacak. Bu destek programı kapsamındaki projelerin farklı kurum ve kuruluşlar ile ortaklaşa desteklenmesi halinde ise bu projelere TÜSEB ile anılan kurum ve kuruluşlar arasında imzalanan işbirliği protokollerinde yer alan hükümler uygulanacak.
Yönetmelik kapsamında yapılan harcamalar proje yöneticisi, yürütücüsü kuruluşun tabi olduğu mevzuat kapsamında, özel hesaplardan yapılacak harcamalar da 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa göre denetlenecek. Yürürlükten kaldırılan, iptal edilen ve sonuç raporu kabul edilen projelerde hesapta kalan tutar, proje yöneticisi, yürütücüsü kuruluş tarafından TÜSEB'e iade edilecek.
Sağlık Bakanlığından edinilen bilgiye göre, yönetmeliğin uygulanmasına ilişkin alt düzenleme olan usul ve esaslar da hazırlandı.
İlgili diğer kurumların görüşlerinin alınmasının ardından söz konusu düzenlemelerin Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla proje başvurularının da kabul edilmesine başlanacağı öğrenildi.