Yaşadığımız coğrafyada en çok tüketilen içecektir çay. Özellikle demleme usulleriyle birlikte çay, aslında tamamen kültürel bir etkinlik halini de aldı. Evlerimizdeki mutfaklardan sokak aralarındaki kahvehanelere, çay bahçelerinden iş yerlerimize kadar her alanda artık hayatımızın bir parçası haline geldiği için sağlıklı koşullarda demlenmiş olması da ayrıca önem taşımaya başladı. Çayın kalitesi, üretim koşulları, saklanma şartları ve benzeri kriterlere çayı satın alırken zaten dikkat ediyoruz. Güvendiğimiz markaları satın alarak bu konuda içimiz rahatlıyor olabilir. Ancak çay demlediğimiz suyun kalitesi, sudaki kireç miktarı ve bunun zararlı olup olmaması tamamen biz tüketicilerin ve en çok da çay ikramı yapan eğlence ve dinlence mekanlarının sorumluluğunda oluyor.
İster doğal mineralli su kullanın ister şebeke suyu, kullandığınız su ısıtıcısında bir süre sonra tortular oluştuğunu gözlemleyeceksiniz. Bu tortuların sebebi sudaki kireçtir. Kimyasal olarak bir çözelti olan sudaki bu kirecin miktarı, yani yoğunluğu önemlidir. pH adı verilen ölçü birimiyle belirlenen bu oran kullandığınız suyun sert (pH değeri 35 ve üstü) veya yumuşak (pH değeri 15 ve altı) olduğunu anlamamızı sağlar. Kireçli su, mineral içeren su demektir. Bu minerallerin de normal şartlarda sağlığa zararı yoktur. Ancak sudaki minerallerin oranı önemlidir. Zira sert su dediğimiz pH değeri yüksek olan sular ciltte sertleşmeye, saç kırılmalarına, tüketilemeyip vücutta depolanan magnezyum ve kalsiyumla birlikte damar sertliği/tıkanıklığı, böbrek taşı vb. hastalıklara yol açabilir. Çaydanlık, çay otomatı, çay kazanı gibi çay suyu ısıtmaya yarayan cihazlarda oluşan kireç tortuları özellikle sıcak suda bekletildiğinde bakteri üremesinde artış olacağı için sağlık açısından da tehdit oluşturur.
Bu durumun önüne geçmek için öncelikle çay suyunu sık sık değiştirmek, beklemiş suda çay demlememek gerekir. Ancak asıl önlem kullandığınız çay makinesini kullanma kılavuzunda belirtilen zaman aralıklarıyla temizlemek olacaktır.
Doğalgazlı veya elektrikli çay kazanları, evlerde kullandığımız demlik ve çaydanlıkların temizliğini bilinçli bir şekilde yapmak, sadece insan sağlığı açısından değil kullandığınız cihazın ömrünü uzatmak bakımından da önemlidir. Örneğin yoğun çay tüketimi olan kafeteryalarda kullanılan üç-dört demlikli büyük çay kazanlarında, gerekli temizlik işlemi uzun süre yapılmadığı takdirde, iç haznede oluşan kireç tortuları yüzeyi aşındırarak zamanla kazanın delinmesine sebep olabilir. Her cihazın teknik özelliklerine uygun temizleme usulleri olduğunu unutmamak gerekir. Örneğin çay kazanı temizliğiyle ilgili www.caykazani.us adresinde detaylı bilgi bulabilirsiniz.