CHP Bartın Milletvekili M. Rıza Yalçınkaya, 3359 Sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun Ek/7. maddesi ile kamu hizmeti alanına giren "Kamu Özel Ortaklığı" projeleriyle ilgili olarak Sağlık Bakanı Recep Akdağ'ın yazılı olarak yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı'na soru önergesi verdi.
Yalçındağ, söz konusu projeler ile önümüzdeki 25 yıl boyunca devletin şirketlere borçlanma tutarının ne kadar olacağının tahmin edildiğini ve bu sürecin kamuoyu ile paylaşılmamasının gerekçelerini sordu.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Aşağıdaki sorularımın Sağlık Bakanı Sayın Recep AKDAĞ tarafından yazılı olarak yanıtlanmasını dilerim.
M.Rıza YALÇINKAYA
CHP Bartın Milletvekili
Türkiye’de “Kamu Özel Ortaklığı” ilk olarak 3359 Sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun Ek/7. maddesi ile kamu hizmeti alanına girmiştir.
Düzenlenen yasada; sağlık tesislerinin yapımına Yüksek Planlama Kurulu’nun, tesislerin yenilenmesine ise Sağlık Bakanlığı’nın karar vereceği, yüklenici firmaya hazine arazisinin bedelsiz olarak devredileceği, yapım işleri, kira ve yenilemelerin yüklenici firma tarafından yerine getirileceği, kira ödemelerinin döner sermaye gelirlerinden karşılanacağı, sözleşme süresinin 49 yıla kadar çıkartılabileceği, yapılacak ihalelerin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa tabi olmadığı tanımlanmıştır.
Kamu Özel Ortaklığı (KÖO); devletin bir şirket grubuyla uzun süreli sözleşme ilişkisi kurması temeline dayanmakta, sözleşmenin konusunu ise, yapılacak kamu hizmeti binasının veya tesisinin tasarım ve yapımının şirket tarafından sağlanması, devletin de 49 yıla kadar çıkabilen sürelerle yüklenicilere kira ödemesi ve bunun yanı sıra temel hizmet dışındaki gelir getirici çeşitli hizmetlerin devredilmesidir.
2006 yılında çıkartılan, Sağlık Tesislerinin Kiralama Karşılığı Yaptırılması ile Tesislerdeki Tıbbi Hizmet Alanları Dışındaki Hizmet ve Alanların İşletilmesi Karşılığında Yenilenmesine Dair Yönetmeliğin 4. maddesinde belirtildiği üzere; kira bedeli karşılığında sağlık tesisleri yapımı, sağlık tesisleri ve eklentilerinin bakımı onarımı ve yenilenmesi işleri, tıbbi destek hizmetlerinin sunumu, tıbbi hizmetler dışındaki hizmetlerin sunumu, tıbbi hizmetler dışındaki alanların işletilmesi, sağlık tesislerindeki tüm tıbbi donanımlar ile mefruşatın sağlanması kamu özel ortaklığı yöntemiyle yapılabilmektedir. Bunların dışında morg ve gasil hane hizmetleri dâhil pek çok hizmet (personel servisi, otopark, hasta danışmanlığı, bilgi işlem, yemek, temizlik, bakım, onarım gibi) işletilmek üzere yüklenicilere bırakılmakta, yönetmelik hükümlerine göre yükleniciler de, aldıkları hizmetleri alt yüklenicilere devredebilmektedir.
Bu anlamda yapılan çalışmalarla ilgili olarak, Bakanlığınıza bağlı Kamu Özel Ortaklığı Daire Başkanlığınızın İnternet sayfasından aşağıda özetlenen bilgilere ulaşmış bulunuyorum;
Bu bilgilere baktığımızda; Bakanlığınız tarafından toplam 37.182 yataktan oluşan “Kamu Özel Ortaklığı” yatırımı planlanmış ve 27 vilayette uygulanacak olan projelerin arsa tahsis çalışmaları 26 ilde tamamlanmıştır. 12 sağlık kampüsünün, 3 eğitim araştırma hastanesinin, 1 fizik tedavi-rehabilitasyon ve psikiyatri-adli psikiyatri paketinin ön proje ve fizibilite çalışmaları tamamlanmış ve Yüksek Planlama Kurulu onayı alınmıştır.
Bu projelerden “Refik Saydam Ulusal Halk Sağlığı Kurumu” projesi YPK onayına sunulmuş, 13 projenin fizibilite çalışmaları, YPK onayı alınan 16 adet projenin ihale süreçleri ise devam etmektedir.
Kamu Özel Ortaklığı Modeli ile gerçekleştirilecek ilk proje olan “Kayseri Entegre Sağlık Kampüsü” sözleşmesi imzalanmış olup, 10 Eylül 2011 tarihinde temeli atılmıştır.
İnternet sayfasından yukarıdaki tanımlayıcı bilgilere ulaşılırken, yapılan işlerin en önemli unsuru olan sözleşme, idari şartname, teknik şartname vs. bilgilerine ulaşılamamaktadır.
Konunun önemi nedeniyle;
1- KÖO kapsamında gerçekleştirilen; 1500 yataklı Kayseri Entegre Sağlık Tesisi için 137 milyon TL., 3056 yataklı Ankara Etlik Entegre Sağlık Tesisi için 319 milyon TL., 3056 yataklı Bilkent Entegre Sağlık Tesisi için de 289 milyon TL. yıllık kira bedeli belirlenmiş olduğunu basında yer alan haberlerden öğrenmiş bulunuyorum. Sadece bu üç ihale nedeniyle sağlık tesislerine ödenecek yıllık toplam kira bedeli 745 milyon TL. olarak belirlenmiştir. Bu rakamlara baktığımızda bu üç ihale için önümüzdeki 25 yıl için toplam kamu borcu ise bugünkü fiyatlarla yaklaşık 18 Milyar 625 milyon TL. (18 Katrilyon 625 trilyon TL.) olacaktır. Sırada bekleyen İstanbul İkitelli, Bursa, Kocaeli, Konya, İzmir, Isparta, Mersin, Adana, Gaziantep bütünleşmiş sağlık tesisleri ile fizik tedavi rehabilitasyon, psikiyatri ve yüksek güvenlikli adli psikiyatri hastaneleri ihalelerinin tamamlanmasıyla kamu borcunun çok büyük rakamlara ulaşacağı açıktır. Sadece yapılan üç ihaleyi düşündüğümüzde bu üç hastane için devletin günlük ödeyeceği kira miktarı 2 milyon TL. (2 trilyon, aylık 60 trilyon) olmaktadır. Bu rakamın diğer ihalelerin de tamamlanmasıyla ne kadar artacağı ortadadır. Bu nedenle; aylık olarak ödenecek olan bu çok yüksek oranlardaki kira bedelleri ile devletin kendi hastanesini inşa etmesi mümkün değil midir? Bu konuda fayda maliyet analizleri ortaya konulmuş mudur? Söz konusu projeye ait kiralama modeli nedir? Kiralama bedelleri nasıl tespit edilmektedir? Bu üç hastanenin yapım bedelleri ne kadardır?
2-KÖO ile yapılmakta olan projelerin, Türkiye açısından maliye, kamu yönetimi, kent planlaması ve çalışma ilişkileri gibi birçok önemli alan ile doğrudan ilişkisi bulunmaktadır. En az 25 yıl olan bu sağlık hizmeti planlamalarının uzmanlık çalışmalarına dayandırılması gerekmektedir. Bakanlığınızca bu konuda gerekli çalışmalar yapılmış mıdır? Bu çalışmalarınız nelerdir?
3-Söz konusu projeler nedeniyle önümüzdeki 25 yıl için, borçlanma tutarının ne kadar olacağı tahmin edilmektedir?
4- Sağlık Bakanlığı’nın, Türkiye’nin önümüzdeki 25 yıl için, borçlanmasına neden olan, sağlık hizmetinin sunumu ile sağlık çalışanlarının statüsünü tümüyle değiştirecek olan bu uygulamalara yönelik olarak; “şeffaflık” ve “kamuoyunun bilgilendirilmesi” kurallarına uymamakta ısrar etmesi, ihalelerde belirlenen yıllık kiralar ve sözleşme içeriklerinin kamuoyuyla paylaşılmaması oldukça düşündürücüdür. Bu projelere ait detayların kamuoyuyla paylaşılmamasının ve/veya KÖO Daire Başkanlığının Web sayfasında yer almamasının nedenleri nedir?
5-Bilgi sahibi olabilmem amacıyla “Kayseri Entegre Sağlık Kampüsü” projesine ilişkin ihale dokümanlarını (İhale konusu sağlık tesisinin projelendirme, yapım, bakım ve işletilmesi işlerinde isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin ön projesini de kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgileri) göndermeyi düşünür müsünüz?