Dünya genelinde proteinli diyetlere olan ilgi çoğaldı. Sağlık profesyonelleri yüksek proteinli diyetlerin daha çok tok tuttuğu ve de yağ kitlesini azaltmada etkin olduğunu savunuyor. 2000’e kadar 8 metaanaliz çalışması değerlendirildiğinde 3 veya 6 ay gibi yüksek protein diyetleri uygulayan kişilerin karbonhidratları beslenmelerinden çıkararak beslenmeleri ile kısa süreli değerlendirmede vücut yağ kitlelerinin daha fazla kaybolduğu belirtilmişti. Peki ya uzun dönem sonuçları nelerdi? İşte 2000’den sonra daha uzun süren yüksek proteinli beslenme ile kilo verdirme sonuçları bu tür diyetlerin çok sakıncalı yanlarının da bize olduğunu göstermeye başladı.
Çünkü yüksek proteinli beslenmek demek yeterli lif almamak demek, birçok vitaminden eksik beslenmek, toksik düzeyde madde almak demek. Özellikle kısa dönemde sadece kilo vermeye bağlı olan yüksek proteinli diyetlerde kan basıncı ve kan trigliserit düzeyindeki düşüşlerin birinci yılını tamamlayan kilo verme sürecindeki kişilerde yeniden kan basıncı, trigliserit düzeylerinin eski düzeylere çıkabildiğini gözlemlemekteyiz. Yüksek hayvansal ürün demek yüksek yağ, protein, A vitamini, fosfor demektir. Bu yüksek oranda alınan besin grupları özellikle koroner kalp hastalığına yatkın olan grupta olumsuz etki yaratarak hastalık oluşmasına da zemin hazırlar. Bu tür beslenmek böbrek fonksiyonları için birebir tehdittir.
Metaanaliz çalışmaları sağlıklı içeriğe sahip dengeli diyetler ile yüksek proteinli diyetlerin kilo kaybı ile ilgili sonuçlarını karşılaştırdıklarında kısa vadede proteinli diyetler ile beslenen kilolu kişilerin sağlıklı içerikli diyete göre biraz fazla kilo verdikleri ancak 1 yıllık diyet süreçlerinde sağlıklı beslenme ile kilo verimin açık ara daha fazla olduğunu göstermektedir. Bu nedenle önemli beslenme çalışma verilerine dayanarak bireylerin karbonhidrat mı protein mi yiyerek kilo versem düşüncesi yerine dengeli oranlarda bu besin öğelerini alarak kilo vermenin üstünlüğünün insan sağlığına avantajının daha yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle sofranızı kurarken 4 temel besin grubundan en az 3 tanesini bir öğünde yemeğe özen gösterin. Diğer öğününüzü de öğlen yemediğiniz öğünle diğer 2 besin grubuyla kombinasyon yapın. Böylece güvenli miktarda tüm besin gruplarından yiyeceğiniz için vitamin ve mineralden de yeterli beslenmiş olursunuz.
Selahattin DÖNMEZ
sdonmez@sdonmez.com