Kadınlarda idrar kaçırma tedavisinde başarıyı etkileyen en önemli faktörün doğru idrar kaçırma tipini tanımlamak ve doğru tedaviyi seçmek olduğunu belirten Anadolu Sağlık Merkezi Üroloji Uzmanı Prof.Dr.Yalçın İlker; “Aksi takdirde sonuç hasta için hiç yüz güldürücü olmaz. Bunu sağlamanın yolu tedaviyi bu konuda tecrübeli merkezlere ve üroloji doktorlarına bırakmaktır” diyor.
Yapılan çalışmalar, kadınlarda idrar kaçırma sorgulamanın çeşidine göre %5 - 72 arasında değiştiğini gösteriyor. Bu oran, gençlerde % 20 - 30, orta yaşlılarda %30-40, yaşlılarda ise %40-50 civarında olduğu belirtiliyor. İlaç veya ameliyat ile tedavi gerektiren ciddi idrar kaçırma oranı ise %10 civarındadır.
Kadınlarda idrar kaçırmanın risk faktörlerine değinen Anadolu Sağlık Merkezi Üroloji Uzmanı Prof.Dr.Yalçın İlker; yaş, obesite, doğum sayısı ve şeklinin en önemli risk faktörleri olduğunu belirtiyor. Prof. Dr. Yalçın İlker;“Yaş arttıkça, şişmanlık fazlalaştıkça, doğum sayısı yükseldikçe, normal doğum sayısı arttıkça idrar kaçırma olasılığı artar. Menapoz, sigara içme, kronik öksürük ve kronik kabızlık, şeker hastalığı diğer risk faktörleridir” diyor.
Kadınlarda görülen idrar kaçırmanın başlıca 3 tipi olduğunu ifade eden Anadolu Sağlık Merkezi Ürüloji Uzmanı Prof.Dr.Yalçın İlker, bunları şöyle sıralıyor:
Stres tipi idrar kaçırma: Bu tipte karın içi basıncı arttıran öksürme aksırma, aniden ayağa kalkma, yerden ağır paket kaldırma, ani hareket, ıkınma gibi durumlarda idrar tutmamızı sağlayan adelelerin iyi ve kuvvetli çalışmaması nedeni ile olan idrar kaçırmadır. Özellikle genç ve orta yaşta olan kadınlarda görülür. En sık görülen idrar kaçırma tipidir. Tüm idrar kaçırmaların % 49 kadarı bu tipe girer.
Sıkışma tipi idrar kaçırma: Bu tipte kadın idrarının geldiğini ve sıkıştığını hisseder ancak tuvalete gidene kadar tutamaz. Nedeni idrar kesesi adelesinin aniden ve kontrolsüz olarak kasılmasıdır. Tüm idrar kaçırmalarının %22’si bu tipe girer ve özellikle yaşlı kadınlarda görülür.
Karışık idrar kaçırma: Stres tipi idrar kaçırma ile sıkışma tipi idrar kaçırmanın birlikte görülmesidir. Tüm idrar kaçırmalarının % 29’u bu tipe girer ve orta – illeri yaş kadınlarda görülür.
İdrar kaçırmanın altta yatan farklı bir sorunun göstergesi olup olamayacağı konusunda da bilgiler veren Anadolu Sağlık Merkezi Ürüloji Uzmanı Prof.Dr. Yalçın İlker; “Az sayıda da olsa kadınlarda idrar kaçırma, beyin veya omurilik tümörü, multiple skleroz (MS), bel fıtığı, şeker hastalığına bağlı sinir hasarı, idrar kesesi ve vajina arası delikler, parkinson hastalığı, beyin travması gibi ciddi hastalıkların ilk belirtisi olabilir. Bu nedenle idrar kaçıran kadınların bunu ciddiye alması ve üroloji doktoru ile görüşmesi gerekir.” diyor.
TANI KOYARKEN NELER YAPILIR?
İdrar kaçırma yakınması ile üroloji doktoruna başvuran kadınlarda değerlendirme yönteminin son derece standart olduğunu söyleyen Prof.Dr. Yalçın İlker, sözlerine şöyle devam ediyor; “İşe iyi ve detaylı bir öykü alınarak başlanır. İdrar kaçırmanın şeklinden başlayıp doğum sayısına, olunan ameliyatlara, geçirilen hastalıklara, kullanılan ilaçlara kadar tüm detaylar sorgulanır. Takiben batın ve kadın yolları fizik incelemesi yapılır ve gerekirse nörolojik muayene eklenir. Laboratuvar incelemesi olarak idrar tahlili, idrar kültürü, böbrek fonksiyon testleri yapılır. Görüntüleme yöntemi olarak ultrason kullanılır. Son olarak idrar kesesinin çalışmasını bize gösteren ürodinami tetkiki yapılır. Bu standart incelemeler ile idrar kaçırmanın tipi ve nedeni konusunda bilgi sahibi olunup, doğru tedavi yöntemi seçilir. Altta yatan nörolojik hastalık veya şeker hastalığı gibi saptama olduğunda gerekli bölümler ile konsültasyon yapılır.”
TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR
Anadolu Sağlık Merkezi Ürüloji Uzmanı Prof.Dr. Yalçın İlker, kadınlarda idrar kaçırma konusundaki tedavi yöntemleri hakkında bilgiler verdi. Tedavi yönteminin idrar kaçırmanın tipine göre belirlendiğini belirten Prof.Dr. Yalçın İlker; “En sık görülen stres tipi idrar kaçırmada eğer hastalık başlangıç döneminde ve günlük kaçırma miktarı çok minimal ise idrar tutmamızı sağlayan adalelerin kuvvetlendirilmesine yönelik egzersiz yöntemleri kullanılır. Bunun dışında esas bu tipin tedavisi cerrahidir. Cerrahi yöntem olarak günümüzde idrar yolunun alttan desteklenerek içindeki basıncı arttırmaya yönelik orta üretra askı yöntemleri kullanılır. Bu ameliyatın kısa sürede gerçekleştirilebilen, hastanede yatma süresi çok kısa olan ve komplikasyon oranı düşük başarılı ameliyatlar olması günümüzde yapılan en sık ameliyatlardan biri olmasını sağlamıştır.” diyor.
Prof.Dr. Yalçın İlker, sözlerine şöyle devam ediyor; “Sıkışma tipi idrar kaçırmanın ise esas tedavi yöntemi medikal yani ilaçlar ile tedavidir. Burada amaç idrar kesesi adalesinin istemsiz kasılmalarını engellemektir. Piyasada bu amaçla birçok ilaç bulunmaktadır ve doktor muayene ve tetkik sonuçlarına göre uygun olanını seçer. Karışık tipte idrar kaçırma yine sık görülen kadın idrar kaçırma tiplerinde biri olup uygun tedaviyi seçmek daha zordur. Doktor öykü, fizik inceleme ve tetkik sonuçlarına göre sadece ilaçla tedavi, sadece ameliyatla tedavi veya ameliyat ve ilaç tedavisini birlikte uygulama seçeneklerinde birine karar verir. Bunlar dışında az görülen diğer tip idrar kaçırmaların tedavisi çok daha kompleks olup, temiz aralıklı kateterizasyon denen hastaların kendilerine sonda takılması eğitiminden geçirilip uygulanmasından başlayarak, bağırsaktan yama kullanarak idrar kesesinin genişletilmesine kadar giden geniş bir yelpaze içinde olan tedavi yöntemlerinden biri seçilir.”
Manşetler
DUYURU-4