Pilotların uçabilmesi için kulak sağlıklarının çok iyi olması gerekiyor. Bunun değerlendirilmesi amacıyla uygun muayeneleri de ‘uçuş hekimliği’ uzmanlığına sahip hekimler yapabiliyor. Acıbadem Eskişehir Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları ve Uçuş Hekimliği Uzmanı Doç. Dr. Faruk Ildız, pilotlarda ve dalgıçlarda basınç değişiklikleri nedeniyle çok fazla kulak sorunu görüldüğünü, insanların yüzde 40’ında östaki borusunun sağlıklı çalıştığını, pilotların da bu yüzde 40’lık sağlıklı gruptan seçilmesinin zorunlu olduğunu ifade ediyor.
ÖSTAKİ BORUSU NEDEN ÖNEMLİ?
Östaki borusu; ortakulak ve çevremizdeki hava basıncını eşitlemeye yarayan bir organımız. Östaki borusu normalde kapalı oluyor. Ancak çiğneme, yutkunma ve esneme işlevleri sırasında açılarak genizdeki havayı orta kulağa gönderiyor. Ya da burnu ve ağzı kapatarak ıkınma yapılarak orta kulağa hava gönderiliyor. Orta kulak ve çevre basıncı böyle eşitlenebiliyor buna “Valsalva Manevrası” deniliyor. Bu işlem daha çok dalgıç ve pilotlar tarafından uygulanıyor. Dalışta derine inerken, uçuş sırasında ise alçalırken yapılıyor. Östaki borusu orta kulaktan genize doğru tek yönlü valv mekanizması şeklinde çalışıyor. Yani dalış sırasında yukarı çıkarken uçuş sırasında ise yükselirken orta kulakta fizik kuralları gereği genleşen hava basıncı östaki borusundan rahatlıkla genize boşalıyor. Halbuki derine dalarken veya uçak alçalırken yine fizik kuralları gereği orta kulakta küçülen hava basıncı ancak genizdeki havayı çiğneme, yutkunma veya Valsalva Manevrasında olduğu gibi zorlamayla orta kulağa göndererek dış basınçla eşitleyebiliyor. Östaki borusu sağlıklı çalışmadığı hallerde orta kulağın basınç eşitlemesi yapılamayacağı için kulakta çok ciddi ağrı, işitme kayıpları ve baş dönmesi gibi belirtilerler ortaya çıkan hastalıklar görülüyor. Bunlar ne yazıkki bazen hayatı tehdit edebilecek hale gelebiliyor. Tüm bu nedenlerle dalgıç ve uçucu adaylarında östaki borusu işlevinin araştırılması çok önem kazanıyor.
DALIŞA İLGİ ARTIYOR, KULAK MUAYENESİ İHMAL EDİLİYOR
Bunun içinde de östaki borusunun sağlıklı çalışıp çalışmadığını anlamak amacıyla çeşitli muayenelerin yapıldığını belirten Doç. Dr. Faruk Ildız, bu muayenelerin sonucuna göre kişinin pilot olabileceğini söylüyor. Aynı muayenelerin dalgıçlar için de geçerli olduğuna değinen Doç. Dr. Ildız, şu bilgileri veriyor: “Son yıllarda dalış sporlarına olan ilgi ve katılım arttı. Dalmadan önce de bu muayenelerin yapılması gereklidir. Çünkü dalgıçlık hevesiyle bu işe başlayıp dalış yapan amatör kişilerde ciddi kulak hasarları görülüyor. Dalış yapacak kişiler de pilotlar gibi önce KBB muayenesinden geçmeli. Dalış sırasında oluşan kazaların yüzde 80’i kulak burun boğaz hastalıkları alanını ilgilendiriyor. Bu nedenle hem dalgıç hem pilot seçiminde bu muayeneler son derece önemlidir.”
PİLOT MUAYENESİNDE NELER YAPILIYOR?
Pilot ve dalgıçların muayeneleri hakkında bilgi veren Doç. Dr. Faruk Ildız özellikle aşağıdaki sorunların olup olmadığının belirlenmesi için araştırma yaptıklarını söylüyor ve bunları şöyle sıralıyor:
- Burunda kemik eğriliği olup olmadığı saptanmalı.
- Burunda et büyümesi var mı diye bakılmalı.
- Alerji sorununa karşı araştırma yapılmalı.
- Burun içindeki dokularda kalınlaşma ve büyüme var mı diye araştırılmalı.
- Sinüzit varlığı araştırılmalı bunun içinde özellikle Bilgisayarlı Tomografiler yardımıyla sinüslerin burun boşluğuna açılan deliklerinın açık olup olmadıkları kontrol edilmeli.
- Kulak zarı ve orta kulak muayene mikroskopu altında muayene edilmedi. İşitme ve östaki borusu için odyolojik testler yapılmalıdır.
ÖSTAKİ BORUSU SAĞLIKLI ÇALIŞTIRILABİLİYOR
Kemik eğrilikleri, et büyümeleri, alerji sorunları, burun içi dokulardaki kalınlaşma ve büyümelerin tedavisinin yapılabildiğine değinen Doç. Dr. Ildız, “Bu sorunların bir kısmı ameliyatlarla çözülebilir ve hastalar rahat nefes alır hale gelebilir. Böylece uçuşta ve dalışta östaki borusunun da sağlıklı çalışabileceği bir ortam hazırlamış oluruz” diyor. Bunların dışında kulak sağlığı açısından yapılan genel muayenede, kulak zarında delip olup olmaması da önemli. Çocukluk çağında geçirilen iltihaplara bağlı sorunlar, kulak zarında incelme, kireçlenme, orta kulaktakı basınç bozukluğuna bağlı olarak kulak zarındaki yer değiştirmelerin saptanması bu tip muayenelerde çok önem kazanıyor. Aynı şekilde geçirilen sinüs enfeksiyonlarının varlığı da kulak sağlığını olumsuz etkileyebiliyor. Dalış sırasında daha önce geçirilmiş, tedavi edilmemiş sinüs sorunu varsa ciddi ağrılar ortaya çıkabilir. Hatta bu nedenle kişinin dalışı bırakması için ciddi ağrılar ortaya çıkabilir. Sinüs hastalıkları yönüyle de hem pilot hem de dalış adaylarının ciddi şekilde değerlendirilmesi gerekiyor.