Obezite bugün başlı başına global bir sağlık sorunu. Ancak obeziteyi bu denli önemli bir sağlık sorunu haline getiren unsur birçok hastalığa da neden olması. Obezite varlığı bazı hastalıkların tanı ve tedavisini güçleştirirken, tip 2 diyabet, hipertansiyon, uyku apnesi, kısırlık, osteoartroz, psikolojik bazı sorunlar, kolon, meme ve rahim kanseri riskini de artırıyor.
Prof. Dr. Prof. Dr. Sadık YILDIRIM obezite cerrahisi ile ilgili şu bilgileri verdi;
Son yıllarda yaklaşık yüzde 50 oranında artış gösteren obezite tüm dünyada önlenebilir ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer alıyor. Ülkemizde ise nüfusun yaklaşık %30’u “obez/kilolu” sınırları içerisinde bulunuyor. Bu ciddi tablo nedeniyle obezitenin mutlaka tedavi edilmesi gerekiyor. Egzersiz, davranış tedavisi ve diyet gibi yöntemleri uygulayan, ancak uzun süreli başarı elde edemeyen hastalarda cerrahi tedavi gündeme geliyor. Özellikle son yıllarda çok daha fazla uygulanmaya başlayan obezite cerrahisi için uygun zaman ve yöntemleri inceleyecek olursak;
Obez hastalarda cerrahi tedavi kararı nasıl alınır, cerrahi tedavilerde amaç nedir?
Beden kitle indeksi yüksek olan hastalarda cerrahi kararı, diyetisyen, endokrinolog, psikiyatrist ve anestezistten oluşan bir konsey tarafından belirlenerek uygulanır. Hastanın tüm değerlendirmeleri tamamlandıktan sonra hasta için en uygun olacak cerrahi seçenek belirlenerek uygulanır ve ameliyat sonrasında da yine bu konsey tarafından düzenli takipler sürdürülür. Cerrahiyle temel amaç, midenin küçültülerek erken doyma sağlanması ve/veya, barsaklarda emilim alanının azaltılması, kilo almaya neden olan hormonların azaltılması, kilo almayı önleyen hormonların artırılmasıdır.
Obezite cerrahi sonrasında hangi sonuçlar elde ediliyor?
Obezite ameliyatı sonrasında, ameliyat tipine göre değişmekle birlikte, 2 yılda fazla kiloların yaklaşık %75 i verilmektedir. Bu hastaların %75-85’inde diyabet, hipertansiyon gibi kiloya ilişkin sağlık sorunları düzelmektedir. Ameliyatlar laparoskopik olarak gerçekleştirilmekte ve ameliyatın tipine göre hastanede kalış süresi 2 ila 6 gün arasında değişmektedir. Tip 2 diyabet olan aşırı kilolu (Morbid obez) hastalarda metabolik cerrahi denilen ve zayıflatmakla birlikte insülin salgısını da artıran yöntem uygulanarak, diyabet tedavisinde %90 üzerinde başarı elde edilebilmektedir.
Obezite Cerrahisinde Uygulanan Yöntemler
"Intragastik Balon" yöntemi:
Balon nasıl uygulanır?
Ağız yoluyla mideye indirilen silikon bir balon orada renkli bir sıvıyla şişirilir. Yaklaşık 30 dakika süren bu işlemde ameliyata gerek duyulmaz. Balon altı ay boyunca midede kalır ancak hasta istediği zaman çıkarılabilir.
Uygun adaylar kimlerdir?
Balon kolay takılıp çıkarıldığı için Morbid obezite sınırında olmayan kilolularda önerilebiliyor. Herhangi bir ameliyat düşünülen hastalarda da ameliyat öncesi zayıflatmak amacı ile de uygulanabilir.
Yaklaşık olarak hasta kaç kilo kaybeder?
Balon midenin kapasitesinin de azalmasına neden olur. Midedeki balondan kaynaklanan dolgunluk nedeniyle hastanın daha az yemesi hedeflenir. Bununla birlikte hastanın da beslenme alışkanlıklarını değiştirmesi gerekir. Sağlıklı bir beslenme kurallarına uygun ve tatlıdan uzak yeme alışkanlığı kilo vermeyi hızlandırıyor. Balon sayesinde yaklaşık 15-20 kilo arası kaybedilebiliyor. Kilonun en fazla verildiği dönem takıldıktan sonraki bir aylık dönemdir. Kiloyu verince aynaya bakıyor, kendisini iyi görüyor. Bu da kilo kaybı için motivasyon oluşturur.
Mide Kelepçesi (Ayarlanabilir Mide Daraltılması)
Bir dönem özellikle ABD ‘de sık uygulandı. Ülkemizde de uygulandı ancak pek yaygın olmadı . Midenin yemek borusu ile birleşme yerinin 5 cm altından içi su dolu kelepçe takılır, suyun miktarı dışarıdan verilip alınarak darlık ayarlanır. Mide girişi daraldığı için fazla yemek yiyememe sağlayan yöntem giderek daha az uygulanmaktadır. Laparoskopik ameliyatla takılır, çıkarılması da ameliyat gerektirir. Daha etkili ve daha sorunsuz yöntemler ortaya çıktığından kullanımı azdır.
Mide By-Pass Yöntemi
Morbid obez dediğimiz vücut kitle endeksi 50 nin üzerindekilere yapılabilir. Mide nin 7-8 cm lik bölümü diğer bölümlerinden ayrılır. Bu bölüm ince barsağın ileri bir bölümü ile birleştirilir. Hem mide hacmi küçülmüş hem de yiyeceklerin emildiği ince barsak uzunluğu azalmış olmaktadır. Böylelikle oldukçe etkin kilo verme sağlanır. İleri bir laparoskopik teknikle ameliyat gerçekleştirilir. Hastanede yatış süresi 5-8 gün kadardır.
Midenin Tüp Haline Getirilmesi (Sleeve Gastrektomi)
Son zamanlarda en sık uygulanan yöntem olmuştur, çünkü teknik olarak görece kolaydır ve etkin kilo verme sağlar. Bu ameliyatla mide %75 i özel bir cihazla alınır. Mide genişliği 2.5 cm olan uzun bir boru haline getirilir. Mide hacminin küçültülmesinin yanı sıra, iştahı uyararak kilo almayı sağlayan hormonların salgılandığı mide bölümü de çıkarılmış olduğundan kilo verme bir yılda fazla kilonun %70 i kadar olmaktadır. Laparoskopik yapılmakta hastanede yaklaşık 3 gün yatırılmaktadır. Ameliyat sonrası tüm yöntemlerde olduğu gibi belli bir diyet uygulanması gerekir. Adaptasyondan sonra az gıdayla doyma sağlanmaktadır.
Gastrik Plikasyon
Mide içinin katlanması yöntemidir. Henüz yaygın uygulaması olmadığından sonuçları konusundaki bilgiler yeterli değildir. Bu yöntemde de mide içi daraltılarak az yiyecekle doygunluk sağlanmaktadır.
Beden kitle indeksi nedir, nasıl hesaplanır?
Beden Kitle İndeksi, obezitenin sınıflandırılmasında en sık kullanılan yöntemdir. Vücudun kg olarak ağırlığının, boyun cm olarak karesine bölünmesiyle elde edilen rakamdır. Örneğin 166 cm uzunluğunda biri 77 kilo ise Beden Kitle İndeksi 30’dur
18.5-25 kg/m2 normal
25-30 kg/m2 kilolu
30 kg üzeri /m2 obez
40 kg üzeri /m2 morbid obez