PNAS adlı tıp dergisinde yayınlanan çalışmaya göre, farelere enjekte edilen küre şeklindeki bu son derece küçük partiküller, hücreleri çabucak biraraya getirerek kan damarlarını tıkıyor ve ciddi travmalardan sonra kurtulma şansını artırıyor.
Partiküller, yaralı farelerde kurtulma oranını yüzde 60'tan yüzde 90'a çıkardı.
Minyatür kürelerin insanlarda kullanılıp kullanılamayacağına ise ileriki araştırmalarla karar verilebilecek. Özellikle savaş meydanlarında meydana gelen patlamalardan sonra oluşan kontrol edilemeyen kanamalar ölüme en çok sebebiyet veren durumlardan.
Aynı şekilde büyük trafik kazalarından ve başka ciddi yaralanmalardan sonra oluşan büyük kanamalar da her yıl dünyada 2 milyondan fazla insanın ölümüne sebep oluyor.
Buna rağmen bu tür yaralanmalarda kanamaları durdurabilmek için çok az seçenek mevcut.
'Saç telinden ince'
İnsan vücudunda pıhtılaşmayı sağlayan trombositler gibi doğal kan hücreleri bulunuyor. Bu sistem kesikler ve çizikler için oldukça iyi çalışırken, büyük travmalarda yetersiz kalıyor.
Case Western Reserve Üniversitesi, Wayne Devlet Üniversitesi ve ABD'deki Virginia Tech Üniversitesi'nden araştırmacılar "hemostatik nanopartiküller" olarak bilinen süper-pıhtılaşma kürelerini sentezlediler.
Bir saç telinden 200 kez daha ince olan bu küçük küresel parçacıklar protein zincirlerinden oluşan dokunaçlara sahip. Bu dokunaçlar kanda doğal olarak bulunan pıhtılaşma hücreleri ile bağlanarak onları bir araya getiriyor.
Buradan sonra vücutta bir dizi süreç birbirini izlemeye devam ediyor ve kan akışını durduracak ağ benzeri bir yapı oluşturuyor.
Çalışmanın yürütenlerden Case Western Reserve Üniversitesi öğretim görevlisi Profesör Erin Lavik, BBC'ye "Patlamların sebep olduğu travma modellerinde farklı pek çok organda kanama vardır bu nedenle bu kadar basit bir araç kullanarak bir çok yerdeki kanamayı durdurmak ve kurtulma oranlarını artırmak çok heyecan verici" dedi.
Süper-pıhtılaşma kürecikleri
Küreler toz pudra şeklinde iki haftaya kadar dayanabiliyor ve sadece şekerli ya da tuzlu su eklenerek hızla solüsyon haline getirilebiliyor.
Şu anda büyük kanamaları tedavi etmek için kullanılan kan ürünlerinin çoğu buzdolabında saklanmak zorunda ve raf ömürleri sadece birkaç gün.
Araştırmada yer almayan Nanoteknoloji Enstitüsü'nden Mark Morrison "Bu partikülleri sentezlemek için kullanılan malzemeler iyi bilinen ve bir süredir kullanılan malzemeler bu nedenle insanın bağışıklık sistemi ile daha kolay uyumluluk göstermeleri beklenebilir" diyor.
Ancak diyor Morrison "partiküllerin doğal pıhtılaşma sürecini ve diğer biyolojik bedensel süreçleri nasıl etkilediği üzerine daha fazla çalışma yapılmalı. ve Vücut içerisinde ne kadar kaldıklarına da bakmak gerekir."
Araştırmacılar insan deneylerine geçmeden önce daha büyük hayvan modellerinde inceleme yapmayı planlıyor.
Smitha Mundasad
BBC Sağlık Muhabiri