Aşırı sıcaklar, baş ağrılarını ve migren ataklarını tetikleyen faktörler arasındadır. Migren hastlarına, ısı değişimlerinden etkilenmemeleri için; bol su tüketmeleri, baş bölgelerini ve saçlarını ıslatmaları, klimalı ortamlarda bulunmaları öneriliyor
Hava sıcaklıklarının yüksek seyretmesi, baş ağrılarının ve migren ataklarının artmasına neden oluyor. Memorial Şişli Hastanesi Nöroloji Bölümü'nden Uz. Dr. Abdullah Özkardeş; sıcakların olumsuz etkileri konusunda bilgi verdi.
Aşırı sıcaklardan sinir sistemi nasıl etkilenir? Sıcaklığın aşırı ve ani artışı; bazı nörolojik hastalıklara neden olabileceği gibi, bazı nörolojik hastalıkların seyrini de kötüleştirebilir. Bunlardan en bilineni migrendir. Migren; ataklar halinde gelen, genellikle başın bir tarafını etkileyen, zonklayıcı karakterde bir ağrı türüdür. Ağrı sırasında; bulantı ve kusma olabilir, hastalar ışıktan ve gürültüden rahatsızlık duyabilirler. Görülen tüm baş ağrılarının yüzde 30-35'i migrendir. Bu soruna; erkeklerin yüzde 8'inde, kadınların yüzde 20-25'inde rastlanmaktadır. Baş ağrısı ataklarının sıklığı, hastadan hastaya değişebilmektedir. Migrenin özel bir nedeni yoktur ama migren ağrısını tetikleyen bazı faktörler vardır. Bunlar; stres, yorgunluk, açlık, uykusuzluk, bazı gıdalar ve aşırı sıcaktır.
YÜZDE 7.5 ARTIŞ
Aşırı sıcakların migrenle nasıl bir bağlantısı var? Baş ağrıları; yüksek hava sıcaklığı veya düşük hava basıncı yüzünden başlayabilir. 7 bin 504 hasta üzerinde, yedi yıl süren bilimsel bir çalışmada; hava sıcaklığındaki beş derecelik artış, baş ağrısı oluşumunu, 24 saat içerisinde, yüzde 7.5 oranında artırmaktadır. Basıncın düşmesi ve baş ağrısı arasındaki ilişki ise daha zayıftır; hava basıncı düşünce, hastalar iki-üç gün sonra baş ağrısı çekmektedirler. Öte yandan bu çalışmalar; acil servislere başvuran hastalar üzerinde yapılmış, ağrı çekip hastaneye gitmeyenler ihmal edilmiştir.
BACAKLARINI KALDIRIN
Sıcakların insan vücudunda başka hangi etkileri var? Aşırı sıcaklar; vücutta sıvı kaybına neden olabilir, hastanın tansiyonu düşebilir, bayılmalar görülebilir. Buna 'senkop' adı verilir. Bu durumda kişi; serin bir yere götürülmeli, sırtüstü yatırılmalı ve kanın kalbe dönüşünü artırmak için bacakları kaldırılmalıdır. Hasta kendine gelince sıvı verilmelidir. Hasta kendine gelmezse, tıbbi yardım almak gerekir. Bayılma olmasa bile, aşırı sıcağa maruz kalan kişi yeterince sıvı almazsa; dikkat kaybı gelişebilir, konulara konsantre olmakta zorlanabilir ve odaklanma sorunu yaşayabilir. Bunların sonucunda unutkanlık görülebilir. Kişi sorduğu soruları bir kez daha sorabilir. Bazı şeyleri yapıp yapmadığını ya da söyleyip söylemediğini hatırlayamayabilir. Günlük işlerini yapmakta güçlük çekebilir, karar verme zorluğu yaşayabilir. Bu bulgular uzun süre açlık ve susuzluk çekenlerde olabildiği gibi; ani sıcaklık artışına maruz kalan kişilerde de görülmektedir.
MS HASTALARI BOL SU İÇSİN SERİN YERLERDE BULUNSUN
Sinirler elektrik telleri gibidir. İletileri; beyinden organlara, organlardan beyine iletirler. Sıcaklık artışı ise bu sistemi olumsuz etkilemektedir. Multipl Skleroz (MS); beyin ve omurilikte bulunan sinirleri etkileyen bir hastalıktır. Sinirleri MS nedeniyle zaten hasarlı olanlar, bir de sıcağa maruz kalırlarsa; beyin ve organlar arasındaki iletişim sistemi iyice bozulur. Hasta kendisini daha yorgun hisseder. Bu nedenle MS hastalarının; serin ortamlarda bulunmaları, egzersizlerini sabah veya akşam saatlerinde yapmaları ve bol su içmeleri gerekiyor.
Felçli hastalar da sıcaklardan olumsuz etkilenebilir. Bu hastaların yakınları; hastalarını sıcaktan korumalı, beslenme ve sıvı alımlarına dikkat etmelidir. Hastada aynı zamanda hipertansiyon ve şeker hastalığı varsa; çok daha dikkatli olunmalıdır.
SOĞUK UYGULAMASI YARAR SAĞLAR!
Migren hastaları sıcak havalarda neler yapabilir?
Ani sıcağa maruz kalınmamalı.
Ev dışında yapılacak işler; sabah ve akşam serinliğinde halledilmeli, gün içinde klimalı ortamlarda bulunulmalı.
Ağrı geldiğinde, serin ve karanlık bir yere uzanılmalı.
HEMEN AĞRI KESİCİ ALIN
Ağrıyan yere soğuk uygulanması, baş bölgesinin ve saçların ıslatılması yarar sağlayabilir.
Ağrı başlar başlamaz hemen ağrı kesici alınmalıdır çünkü ağrı şiddetlenince, ilaçların etki etmesi zorlaşır.
Kıyafet seçimine özen gösterilmelidir. Vücudu terletecek kıyafetlerden kaçınılmalı, şapka takılmalıdır.
Günde en az 2 litre su içilmelidir.
KLİMA YÜZ FELCİNE NEDEN OLABİLİR!
Aşırı sıcak altında terleyen kişilerin yüzlerine klima soğuğu direkt temas ettiğinde; sinirler etkilenebilir, hatta yüz felci ortaya çıkabilir. Genellikle geçici bir durum olmakla birlikte, hastada görüntü bozukluğu oluşabilir. Hastalanan tarafta mimik kasları çalışmaz veya az çalışır. Sinirin etkilendiği yere göre; tat alma bozukluğu olabilir. Sorun genellikle üç-dört haftada tamamen iyileşir. Yapılan tedavi iyileşme süresini kısaltır.
SICAKLARDA EN İYİ SPOR YÜZMEDİR
Sıcaklarda serinlemek ve vücut ısısını dengelemek için bol bol yüzme tavsiye edilir. Sabah ve akşam saatlerinde ise yürüyüş yapabilir. Ancak güneş ışınlarının çok dik geldiği öğle saatlerde yürüyüşten kaçınılmalıdır.
Rekabet sporları yerine, bireysel sporlar tercih edilmelidir. Rahatsızlık hissedildiğinde egzersiz hemen bırakılmalıdır. Bu arada her tür spor; açken veya yemekten iki saat sonra yapılmalıdır.
ESRA TÜZÜN