Kürtaj tanı ve tedavi amaçlı olarak eskiden beri uygulanmaktadır. İstenmeyen gebelikler dışında tıpta birçok farklı nedenle kürtaj operasyonu yapılabilmektedir.
Eskiden kürtaj çay kaşığını benzeri uzun metal sapı olan küretler ile yapılmaktaydı. Metal küretin eğilmez ve sert yapıda olması operasyon sırasında kürtaj risklerini artırmaktadır. Günümüzde ise kürtaj pipet benzeri plastik kanüller ile yapılır. Kanüle uygulanan negatif basınç ile rahim içi anormal dokular aspire edilebilir.
Kürtaj operasyonu 10 hafta altı istenmeyen gebelikler dışında tanı ve tedavi amaçlıda uygulanmaktadır. Kürtajın uygulandığı başlıca durumlar şunlardır;
- 10 hafta altı istenmeyen gebelik
- Sakat ya da anomalili gebelik durumu
- Endometriumdan biyopsi yapılması
- Nedeni belli olmayan vajinal kanamalar
- Düşük sonrası rahimde kalan parçaların alınması
- Kanama yerinin belirlenmesi
Kürtaj günümüzde ultrason kullanılarak, anestezi altında konforlu ve güvenli bir şekilde uygulanabilmektedir.
Op. Dr. Funda Yazıcı Erol kürtaj çeşitleri ile ilgili şu bilgileri verdi;
- Boş Gebelik ve kürtaj: Bebeğe ait yapılar gelişmemiştir. Sadece gebelik kesesi vardır.
- Mol gebelik ve kürtaj: Gebelik dokusunun anormal çoğalması durumudur. Halk arasında üzüm gebeliği olarak ta bilinir. Mol gebelik kürtaj ile tedavi edilir.
- Bumm kürtaj: Doğumdan sonra rahim içinde bebek eşinin ya da zarın bir kısmı kalabilir. Bu durumda kalan parçalar kürtaj ile temizlenir.
- Res Kürtaj: Düşük sonrası rahimde kalan parçaların kürtaj ile temizlenmesi işlemidir.
- Gecikmiş düşük ve kürtaj: Bebeğin anne karnında ölmesi durumunda yapılan kürtaj operasyonudur.
- Fraksiyone kürtaj: Düzensiz ya da anormal vajinal kanama durumunda yapılır. Rahim ağzı ve rahim içinden kürtaj ile örnek alınır.
- Pipel ile kürtaj: Menapoz sonrası rahim ağzı hassas ve atrofiktir. Bu durumda kürtaj yapmak zorlaşır. Daha ince plastik kanüller ile rahim içinden örnek alınması işlemidir.
Başlıca Kürtaj Riskleri Şunlardır;
- Kanama: Kürtajda kullanılan kanül ya da küretin rahim duvarını zedelemesi sonucu olabilir. İşlem sonrası çok miktarda kanama görülmesi nadirdir. Lekelenme tarzı ufak kanamalar görülebilir. Gebelik haftası arttıkça kürtaja bağlı kanama ve diğer komplikasyon oranları artar.
- Enfeksiyon: Kürtaj steril cerrahi şartlarda ugulanır. Ancak yine de enfeksiyon riski bulunur. Kürtaj sonrası vajinadan kötü kokulu akıntı olması, alt karın ağrısı ve ateş enfeksiyon bulgu ve belirtileridir. Enfeksiyon antibiyotik ile tedavi edilebilir.
- Rahim delinmesi: Kürtaja bağlı rahim delinmesi günümüzde nadir görülen bir komplikasyondur. Eskiden kürtaj metal küret adı verilen aletler ile yapılırdı. Günümüzde plastik kanüllerin kullanılması ve işlemin ultrason altında yapılması kürtaja bağlı rahim delinme riskini oldukça azaltmıştır.
- Yapışıklık: Rahim içi yapışıklık olması Asherman Sendromu olarak bilinir. Rahim içi yapışıklık olması genellikle fazla kürtaj olan kişilerde görülen bir komplikasyondur. Rahim içi yapışıklık ayrıca bir kısırlık nedenidir.
- Parça kalması: Rahim her kadında aynı anatomik yapıda değildir. Bazı kadınlarda arkaya bazı kadınlarda öne doğru eğik olur. Bazen de rahim içinde bölme denilen perde şeklinde bir doku bulunabilir. Tüm bu durumlarda kürtaj sırasında rahimde parça kalma olasılığı mevcuttur. Parça kalması durumunda kürtaj tekrar yapılır.