Uzmanlar, yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) İran'da hızlı bir şekilde yayılmasının ardında Tahran yönetiminin ihmallerinin olduğu ve ülkedeki gerçek vaka sayısının gizlendiği ihtimali üzerinde duruyor.
İran'daki Kovid-19 salgınının boyutlarını AA muhabirine değerlendiren İran Araştırmaları Merkezi (İRAM) Başkan Vekili Hakkı Uygur, hükümetin aciz devlet görüntüsü vermek istemediği için gerçek vaka sayısını açıklamadığını ifade etti.
Tahran yönetiminin, 19 Şubat'ta ilk vakanın görüldüğü Kum kentini karantinaya almama ısrarını değerlendiren Uygur, "Kum'un Şiiler için kutsal kent olması, ulemanın tavrı, dünyadaki Şiilik imajının zarar göreceğini düşünmeleri ve teknik olarak 2 milyonluk bir şehri karantinaya almanın zorlukları nedenler arasında gösterilebilir. Hastalığı zamanında duyurmayıp Kum'u karantina altına almamaları büyük bir sorumsuzluktur." görüşünü dile getirdi.
Açıklanan vaka sayısının düşük olduğuna ve teşhis kitlerinin yetersizliğine dikkati çeken Uygur, "Büyük çoğunlukla elit kesimler test yaptırma şansına sahip. İran, bu badireyi atlatabilir ama kayıp sayısı çok fazla olacaktır. Hapishaneleri tahliye ettikleri düşünüldüğünde İran'ın önümüzdeki aylarda oldukça zor durumda kalacağı söylenebilir." değerlendirmesinde bulundu.
"Katı tedbirler almaya mecbur kalacaklar"
İRAM İç Politika Koordinatörü Mehmet Koç ise Kovid-19'un Kum kentinden yayılması sürecinin iyi yönetilemediğini savundu.
Virüs kaynaklı ilk ölümün yaşandığı kentte, virüsün sağlık personeline ve bu kişiler aracılığıyla da üst düzey devlet adamlarına bulaştığını ifade eden Koç, İran'ın kriz zamanlarında kamuoyunu doğru bilgilendirmediğine dikkati çekti.
Koç, sözlerine şöyle devam etti:
"Hastalıkta yüzde 2'lik bir ölüm oranı var. İran'ın açıkladığı ilk verilere göre ölüm oranı yüzde 10'un da üzerindeydi. Bu durum verilerin gizlendiğini gösteriyor. Yani gerçek koronavirüs vaka sayısı toplum ile paylaşılmıyor. Kriz zamanlarında kamuoyu ile şeffaf bir şekilde bilgi paylaşmayan bir devlet aklı var karşımızda. Seçimlerle ilgili net bilgi paylaşmıyorlar. Uluslararası baskı olmasaydı belki de Ukrayna uçağını düşürdüklerini itiraf etmeyeceklerdi. Gösterilerde kaç kişinin öldüğü net değil."
Kum şehrinde ilk vakalar ortaya çıktığında üst düzey bürokratların olayın ciddiyetinin farkında olduklarını ve şehri karantinaya almak istediklerini söyleyen Koç, buna din adamlarının şehirdeki "Hazreti Masume Türbesi gibi Şii inancında kutsal sayılan mekanların şifa kaynağı olduğuna inanmaları nedeniyle engel olduğunu" söyledi.
Ülkede "karantina" kelimesini kullanmamaya yönelik bir hassasiyet olduğuna ve yetkililerin ihmalleri nedeniyle virüsün komşu ülkelere de yayıldığına değinen Koç, "İran'ın tedbirsizliği yüzünden kriz kontrolden çıkmış durumda. İlk andan itibaren 'sağlık altyapımız bu krizi yönetmek için yeterlidir' demeleri gerçeği yansıtmıyor. İlerleyen zamanlarda katı tedbirler almaya mecbur kalacaklar ama adını karantina koymayacaklar. Ölüm olayları artık sokaklarda görülmeye başlandı. Gerçekten vahim bir tablo. İran'da bir anda her eyalette benzer görüntüler ortaya çıkarsa şaşırmamak lazım." ifadelerini kullandı.
İran'daki vaka sayısı
İran Sağlık Bakanlığı Halkla İlişkiler Sorumlusu Kiyanuş Cihanpur, dün ülke genelinde Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısının 107'ye, vaka sayısının da 3 bin 513'e yükseldiğini duyurmuştu.
Ülkede virüs hızla yayılırken Cumhurbaşkanı Yardımcısı Masume İbtikar başta olmak üzere birçok üst düzey ismin de koronavirüse yakalandığı açıklanmıştı.