Kireçlenmenin tanısı röntgen filmi çekilerek ve hasta muayene edilerek kolayca konulabilmektedir. Genelde erkek ve kadınlarda eşit sayıda ortaya çıkar. Erkeklerde daha çok kalça ve belde görülür. Kadınlarda ise kullanıma ve zorlanmaya bağlı olarak küçük eklemler dediğimiz el-parmak eklemleri, boyun ve dizde kireçlenme şikayeti daha çok yaşanır.
Kireçlenmeyi öncesinde önlemek mümkün değildir. Ancak ağırlık veren işlerden kaçınmak biraz olsun kireçlenmenin oluşmasını engelleyebiliyor. Kireçlenmeler çalışma şekline bağlı olarak değişik eklemlerde kendini gösteriyor. Örneğin; çiftçilerde kalçada, el tabancası ve matkapla çalışan işçilerde dirsekte, hamallarda sırt ve belde, futbolcularda diz ve ayakta, bilgisayar ya da tezgahta uzun saatler çalışanlar da boyun ve sırtta öncelikli olarak ortaya çıkıyor.
Kireçlenme kemiklerdeki yıpranmaya (dejenerasyon) başladığı ilk evresinde eklemlerde şişlik ve sıcaklık görülüyor. İleri evrede kaslarda ve eklem çevresindeki bağlarda spazmla kontraktür dediğimiz hareket kısıtlılığı durumu ortaya çıkar. Bu sertlik önce ilk adım sertliği denilen sabahları yataktan kalkıp, ilk adımı atıncaya kadar geçen evredeki sertliktir. Yürümekle, hareket ettirmekle ağrı ve spazm azalır. Hareket kısıtlılığı, eklemde şekil bozukluğu, ellerde ve parmak kenarlarında şişme, sırtta eğrilme, kalçada şekil bozukluğu, dengesiz yürüme, dizde eğrilmeler ve topallama ortaya çıkar. Bu durumdaki hastalara genel olarak travma, düşme, çarpma ve zorlayıcı hareketten korunmayı öneriyoruz. Ayrıca belli aralıklarla hasta eklemini dinlendirmesi gerekiyor.
Kireçlenme rahatsızlığı yaşayan kişilere hareketsiz kalmayı engelleyecek miktarda ve eklemlerinize yük, ağırlık vermeyi arttırmadan egzersiz yapmayı öneriyoruz. Örneğin; bisiklet çevirmek, otururken ağırlık kaldırmak, günde 30- 40 dakika yürüyüş gibi aktiviteler hastalığın tedavisi için önemli bir yol kat edilmesini sağlamaktadır.
Eğrilik durumlarında ayağa tabanlık, kısa tarafı yükseltmek, karşı tarafa baston kullandırmak, boyuna ya da bele korse takmak gibi yardımcı cihazlar kullanılabilir. Yükü azaltmak için iş yerinde çalışma saatlerini düzenlemek, şişman ise kiloyu azaltmak yerinde olur.
Dr. Yıldıray Tabak
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı
Özel BSK Eskişehir Anadolu Hastanesi