Aile hekiminin yanına, kamuda çalışan ebe-hemşire ve sağlık memurları arasından seçilmek şartıyla bir aile sağlığı elemanı verilir. Bu kişiler de sözleşmeyi valiyle yaparlar ve memurluktan aylıksız izinli sayılıp sözleşmeli çalışan haline gelirler. Aile hekiminde 3 bin kişi kayıtlı ise brüt 1600 lira kazanan sağlık elemanının eline 1135 lira geçer.
Aile hekiminin yanına verilen aile sağlığı elemanlarına doktorlar gibi 5 değil sadece 2 kalemden ücret ödemesi yapılmaktadır.
Bunlar; A) Kayıtlı kişiler için ödenecek ücret B) Sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi ücretidir.
A) Kayıtlı kişiler için ödenecek ücret: İlk 1000 kişiye kadar 800 TL ve ayrıca 1000 kişinin üzerindeki her kayıtlı kişi başına 0.40 TL esas alınır. Aile hekimliği uygulamaları için bakanlıkça görevlendirilen aile sağlığı elemanlarına yapılacak ödemelerin hesaplanmasında kişi başına 0.10 TL esas alınır. Eğer kayıtlı kişi sayısı 4000’den fazlaysa, fazla olan kısım için aile sağlığı elemanlarına herhangi bir ödeme yapılmaz. Örneğin, halen kamuda ebehemşire veya sağlık memuru olarak çalışan birisi aile sağlığı elemanı olmayı seçer ve sözleşme imzalarsa, (ki bakanlık seçmesi için bütün dayatmaları yapıyor) ve 3000 kişi kayıtlı ise alacağı brüt ücret, 800+800 = 1600 lira olacaktır. Prim ve vergi kesintileri sonrasında eline 1135 lira net ücret geçecektir.
B) Sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi ücreti: Sözleşmeyle çalıştırılan aile sağlığı elemanlarına çalıştığı bölgeye göre sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi ücreti ödenir. Buna göre sözleşmeli aile sağlığı elemanlarına yapılacak ödemede; 1) 1, 2 ve 3’üncü bölgelerde görev yapanlar için tavan ücretin % 5’i (156 lira) 2) 4’üncü bölgede görev yapanlar için tavan ücretin % 7’si (218.4 lira) 3) 5’inci bölgede görev yapanlar için tavan ücretin % 10’u (312 lira) 4) 6’ncı bölgede görev yapanlar için tavan ücretin % 15’i (468 lira) 5) 7’nci bölgede görev yapanlar için tavan ücretin % 20’si (624 lira) esas alınır. Yukarıda sayılan ödemelerden “A” bendinde belirtilenden gelir vergisi ve damga vergisi ile sosyal güvenlik primi, “B” bendinde belirtilenden ise sadece damga vergisi kesilir.
4000 kişiyi geçerse ödeme yok
Sözleşmeyle çalıştırılan aile sağlığı elemanlarına, bu madde uyarınca yapılacak brüt ödemeler toplamı ile devletçe karşılanacak sosyal güvenlik kurumu prim veya kesenekleri toplamı, tavan ücretin 1.5 katını aşamaz. Eğer kayıtlı kişi sayısı 4000’den fazla ise fazla olan kısım için aile sağlığı elemanlarına herhangi bir ödeme yapılmaz.
HEKİMİN ÜCRETİNDEN SEVK KESİNTİSİ
Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimi, bakanlıkça aile hekimliği uygulamaları için görevlendirilen uzman tabip ve tabipler ve serbest olarak çalışanlardan bakanlıkça görevlendirilen uzman tabip ve tabipler için kayıtlı kişiler için ödenecek ücret kaleminde (1) hesaplanan brüt ücretin; I Bir önceki ay sevk oranı % 15’ten az ise % 0’ı I % 15 (dahil)% 20 (hariç) ise % 1’i I % 20 (dahil) % 25 (hariç) ise % 2’si I % 25 ve daha fazla ise % 5’i oranında kesinti uygulanır.
ÜCRETTEN KESİNTİ BRÜTÜN YÜZDE 20’SİNİ GEÇEMEZ
Diğer kesintiler: Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimi, bakanlıkça aile hekimliği uygulamaları için görevlendirilen uzman tabip ve tabipler ve serbest olarak çalışanlardan bakanlıkça görevlendirilen uzman tabip ve tabiplere yapılacak ödemelerde; koruyucu hekimlik hizmetlerinden; aşı takibi, gebe takibi ve çocuk-bebek takibindeki aylık başarı oranlarına göre ayrı ayrı kesinti uygulanır. Bu takiplerde; kayıtlı kişiler için ödenecek ücret kaleminde hesaplanan brüt ücretin; I Aylık başarı oranı % 90 (dahil)-95 (dahil) ise % 1’i I Aylık başarı oranı % 80 (dahil)-90 (hariç) ise % 2’si I Aylık başarı oranı % 80’den daha düşük ise % 5’i oranında kesinti uygulanır. Kesinti üst sınırı: Aile hekiminden yapılacak kesintilerin toplamı, 17’nci maddenin “A” bendi uyarınca hesaplanan brüt tutarın % 20’sinden fazla olamaz.
DIŞARIDAN GELENDEN ÜCRET ALINAMAZ
Sürekli ikamet ettiği ilden uzakta kalacak kişi veya geçici süreyle Türkiye’de ikamet edecek olan kişi, zorunlu durumlarda kendisine yakın konumdaki bir aile hekiminden kayıt yaptırmaksızın sağlık hizmeti alır veya hastaneye sevk edilir. Bu durumda sevk, aile hekiminin sevk sayısına işlenmez. Aile hekimi bu durumdaki kişiler için herhangi bir ücret talep edemez. Aile hekimleri, Sağlık Bakanlığı tarafından görevlendirilen aile hekimliği sağlık elemanı dışında, şoför, temizlikçi, çaycı, kaloriferci işe alabilir. Bunları işe aldığı andan itibaren de SGK’ya göre işveren olur. Maliye’ye göre de mükellef. Ücret bordrosu, aylık bildirge, muhtasar beyanname gibi belgeleri vermek zorunda olur. Aile hekimleri, diğer hekimler gibi değildir. Tıbbi kötü uygulama sigortasının primlerinin tamamını kendileri ödemek zorundadır. Diğer hekimlerde ise ödemenin bir kısmı kamu veya özel hastane tarafından karşılanmaktadır.
Ali Tezel