Kanserin artışında sigara, alkol, obezite, UV ışınlarına maruz kalma gibi birçok neden sorumlu tutulurken; kanserin azalışında ise tarama programları, tedavi olanaklarının artması, sağlıklı beslenme, düzenli fiziksel aktivite, sigarayı bırakma programları ve aşı gibi kanser karşıtı tedbirler ön plana çıkıyor.
Sağlık Bakanlığı'nın uçan hastane gururu
Kanser türlerinin görülme sıklığının yanı sıra artış ve azalış oranları da cinsiyete göre farklılık gösteriyor. Neolife Tıp Merkezi’nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Gonca Saraç, tüm kadın kanserleri içinde meme kanserinin yüzde 26’lık görülme oranıyla birinci sırada olduğunu söyledi.
Bunu yüzde 14 ile akciğer, yüzde 10 ile bağırsak kanseri izliyor. Cinse özgü olarak tanımlanan rahim ve yumurtalık kanserleri de kadınlarda en sık görülen ilk 10 kanser arasında yer alıyor. Kanser sıralamasının son 10 yıl içinde değişiklik gösterdiğini belirten Saraç, artış ve azalış oranlarını şöyle sıraladı: “Tiroid yüzde 68, malign melanoma yüzde 51, böbrek yüzde 31, karaciğer yüzde 30, ağız yüzde 27, rahim yüzde 26, non-Hodgkin lenfoma yüzde 11, dış genital kanserler yüzde 10, akciğer yüzde 9, pankreas yüzde 7, meme yüzde 6 ve bağırsak yüzde 2 oranı ile kadınlarda artış gösteren kanserler olarak dikkat çekiyor. Rahim ağzı yüzde 53, lösemi yüzde 53, mide yüzde 27, mesane yüzde 25, yumurtalık yüzde 10, yemek borusu yüzde 8 oranı ile kadınlarda azalış gösteren kanserler arasında yer alıyor.”
KANSERDE ARTIŞI TETİKLEYEN FAKTÖRLER
Dikkat çekici bir artış gösteren cilt kanserinde UV ışınına maruz kalma sorumlu tutuluyor. Dr. Saraç’ın verdiği bilgiye göre, cilt kanseri kadınlarda ikinci, erkeklerde ise birinci sırada artış gösteriyor. Karaciğer kanserini tetikleyen en önemli faktör, siroz hastalığı. Siroz; alkol, viral hastalıklar ve ailesel nedenlerle ortaya çıkabiliyor. Siroz kadında dördüncü, erkekte ikinci sırada artış gösteriyor.
Sigara ve obezite, böbrek kanserleri için başlıca risk faktörleri. Böbrek kanserleri kadında ikinci, erkekte üçüncü sırada artış gösteriyor. Tiroid kanseri, görülme sıklığı bakımından küçük bir grubu temsil etse de (100 binde 5), vaka sayısında hızlı bir artış dikkat çekiyor. Mesothelioma (karın ve göğüs boşluğu zarı kanseri) yine hasta sayısı olarak küçük bir grubu oluşturmakla birlikte (100 binde 1), yüzde 44’lük bir artış söz konusu. Asbest gibi kimyasal ajanlarla temas edilmesi durumunda 50 yıl sonrasında bile kanser görülebiliyor.