Ülkemizdeki resmi veriler, kalp hastalıklarının yaklaşık yüzde 45 ile tüm ölüm sebepleri arasında ilk sırayı aldığını gösteriyor. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Karpuz, kalp krizi konusunda en temel doğruları ve doğru bilinen yanlışları anlattı
KALP KRİZİ NEDİR?
Kalp krizi, kalbi besleyen damarların, yani koroner arterlerin aniden tıkanması ya da ileri derecede daralması sonucunda, kalp kasının yeterince oksijen alamayarak besleneme mesi durumudur. Beslenemeyen kalp kası dokusu hasar görür ve işlevini yitirir. Kalp krizi geçiren kişilerde hasar gören dokunun yerine işlevsiz bir yara tabakası oluşur. Bu nedenle kalp krizinin vereceği hasar, erken girişim yapılmaması halinde geriye dönüşü olmayan bir hasardır. Kalp krizine neden olan damar tıkanıklığının en önemli sebebi ise damarların içine yağ birikintilerinin oturması sonucu oluşan ateroskleroz yani damar sertleşmesidir.
Kalp kriziyle ilgili gerçekler
- Kalp krizi sadece yaşlılara özgü bir durum değildir, gençlerde de görülür.
- By-pass ameliyatı geçiren ya da stent takılan hastalarda da kalp krizi riski vardır.
- Bilinen kalp hastalığı olmayan kişilerde her gün Aspirin kullanmanın kalp krizinden koruduğu gösterilememiştir.
- Kalp krizi geçiren tüm hastalara hemen dilaltı hapı verilmemelidir. Prof. Dr. Kar puz, özellikle tansiyonu düşük, göz kararması ve bayılma hissi olan hastalara dilaltı hapı verilmesinin kan basıncını daha da düşürebileceği için sakıncalı olacağını söylüyor: “Dilaltı verilerek kalp krizi önlenemez. Her durumda dilaltı verilmesi yarardan çok zarar getirir.”
- Oturmalı ya da uzanmalı.
- Giysilerini gevşetmeli.
- Paniğe kapılmaktan kaçınmalı.
-Hemen bir sağlık kuruluşuna (tercihen 112 aracılığı ile) ulaşmalı.
KRİZİN EN SIK GÖRÜLEN BELİRTİLERİ
Göğüste yeri kesin sınırlarla belli olmayan ve “iman tahtası” denilen kemiğin arkasında sıkışma ve baskı hissiyle ortaya çıkan ağrı kalp krizinin en bilinen belirtisidir. Bazen bu ağrı her iki kola, sırta ya da alt çeneye de yayılabilir. Ağrıya soğuk terleme ve mide bulantısının eşlik etmesi kalp krizini düşündürmelidir
Bunlardan uzak durun
- Kriz geçiren hastaya sıvı vermeyin.
- Hastayı telaşlandırmaktan kaçının.
- Bilinci tamamen kapalı ve Aspirin alerjisi var ise Aspirin çiğnetmeyin.
- Hareket ettirmeyin.
- İlkyardım eğitimi almamışsanız, kalp masajı gibi müdahalelerden kaçının.
- Tansiyonu düşük, göz kararması ve bayılma hissi olan hastalara dilaltı hapı vermeyin.
Krizin en az bilinen göstergeleri
Kalp krizi bazen çok açık belirti vermeyebilir. Özellikle şeker hastalarıyla yaşlı hastalarda tipik göğüs ağrısından çok; nefes darlığı, soğuk terleme gibi sıradışı semptomlar görülür. Mide bulantısı, hazımsızlık, mide ülseri ağrısı olarak yorumlanan karın ağrısı, sırt ağrısı, göz kararması ve bayılma da kalp krizinin az bilinen belirtilerindendir.
Kriz geçiren kişi bunlardan kaçınmalı
- Yürümemeli ve merdiven çıkmamaya gayret etmeli.
- Sağlık kuruluşuna kendi kullandığı araçla ulaşmaya çalışmamalı.
- Tansiyon düşmesi, göz kararması ve bayılma hissi varsa dilaltı hapı almamalı.
Kriz geçiren kişinin yakını ne yapmalı?
- Hastayı sakinleştirin.
- Oturur ya da yatar konuma getirin.
- Solunun sıkıntısı varsa baş ve gövdesini yükseltin.
- 112 acil yardım hattını arayıp ambulans çağırın.
- Sıkı giysilerini gevşetin.
- Yeterli eğitiminiz varsa kalp durmasında kalp masajı yapın