Sağlık Bakanlığı Performans Yönetimi ve Kalite Geliştirme Daire Başkanlığı tarafından "İtaki Düşme Riski Ölçeği" yayınlanmıştır;
Performans Yönetimi ve Kalite Geliştirme Daire Başkanlığı kamu, özel ve üniversite ayrımı yapmadan sağlık hizmeti sunan tüm kurumlara uygulamalarında rehberlik etmeyi ilke edinmiştir. Bu ilkeden hareketle ülkemize özgü ve tüm sağlık kurumlarını kapsayacak şekilde Hastane Hizmet Kalite Standartlarını yayınlamıştır. Bu standartlardan uygulamaya yönelik ve ihtiyaç hissedilen konularda rehberler yayınlayarak kullanıcıların uygulamalarına destek olmuştur. Bu prensipten hareketle Hasta Güvenliği uygulamalarının bir parçası olan Hasta Düşmelerinin Önlenmesi konusunda, ülkemize özgü bir ölçek geliştirilmesine yönelik çalışmalar başlatılmıştır. Bu kapsamda Başkanlık bünyesinde bir komisyon kurularak bu konuda gerekli literatür incelenmiş ve kurumlarımızda uygulanan farklı ölçekler gözden geçirilmiştir. Bu ön çalışmalardan sonra komisyon yoğun bir çalışma sonrası ülkemize özgü, anlaşılır, uygulanması kolay ve basit bir form tasarlayarak ünlü Türk bilim adamı Şemseddin-i İtakî adıyla "İtakî Düşme Riski Ölçeği"ni geliştirmiştir.
Geliştirilen bu ölçek hasta düşmelerine neden olabilecek risk faktörlerini içerecek şekilde, toplam 19 risk faktöründen oluşmaktadır. Risk faktörleri majör ve minör olarak kategorize edilerek minör risk faktörlerine 1 puan, majör risk faktörlerine ise 5 puan verilmiştir. Risk faktörlerinin değerlendirilmesi sonucu elde edilen toplam puan üzerinden düşük ve yüksek olmak üzere iki risk düzeyi belirlenmiştir. Yüksek riskli hastaları ayırt etmek ve gerekli önlemleri almak için düşme riski yüksek hastalarda "Dört Yapraklı Yonca" figürünün kullanılması öngörülmüştür.
"İtakî Düşme Riski Ölçeği'nin Kullanımı:
Aşağıda belirtilen beş durumda düşme riski değerlendirmesi yapılmalı ve her defasında yeni bir form kullanılmalıdır.
- Yatan hastaların bölüme ilk kabulünde (İlk Değerlendirme),
- Post- Operatif dönemde,
- Bölüm değişikliğinde,
- Hasta düşmesi durumunda,
- Risk faktörleri kapsamındaki durum değişikliklerinde,
"İtakî Düşme Riski Ölçeği kullanan hastaneler;
- Ölçeğin kullanımı,
- Risk faktörlerinin doğru değerlendirilmesi,
- Hasta bakım ekipmanları,
- Riskli ilaçlar,
- Alınması gereken önlemler hakkında sağlık çalışanlarına eğitim vermelidir.
Sonuçta Düşmelerin önlenmesi noktasında önemli bir adım atılarak kullanılabilir bir ölçek geliştirilmiştir. İlk etapta bu ölçeğin kullanılması tamamen gönüllü olup kurumlarımıza rehberlik etme amacı taşımaktadır. Ayrıca düşme riski olan hastalara yönelik alınacak önlemler, hastada var olan risk faktörleri dikkate alınarak kurumlarca belirlenecektir.
"İtakî Düşme Riski Ölçeği'ni kullanan kurumlara Başkanlığımızca destek verilecek olup, "İtakî Düşme Riski Ölçeği'ne ilişkin görüş, soru ve önerilerinizi hksdanisma@gmail.com adresine iletebilirsiniz.
Şemseddin-i İtakî Kimdir?
17. yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğunun başkenti İstanbul'da yaşayan, Şirvanlı Şemseddin-i İtakî, insan anatomisini anlamak için tüm Dünya'da kaynak olarak gösterilen ilk Türkçe Resimli Anatomi Atlası olan Kitab-ı Teşrih-i Ebdan ve Tercuman-ı Kibale-i Feylesüfan eserini 1632 yılında oluşturmuştur. Roma-Yunan bilimi ile Arab-Türk bilimini bir araya getiren İtakî, bu eseri ile nöroanatomi ve embriyoloji biliminin temelini 17. yüzyılın başlarında atmıştır.
Ölçek için tıklayınız.