TÜLAY KARABAĞ
Nimetlerinden faydalandığımız gibi, negatif etkilerine de maruz kaldığımız teknoloji, sağlıksız beslenme, hareketsizlik, zararlı alışkanlıklar, hava kirliliği, stres… Kısacası günümüz dünyasında kansere davetiye çıkaran pek çok etken var. Bu nedenle hastalık artık tüm yaş gruplarını tehdit ediyor ve görülme oranları her geçen gün artıyor.
Fiziksel, ruhsal ve zihinsel tüm bedeni etkileyen kanserle mücadelede rol oynayan faktörlerden biri de erken teşhis. Çünkü erken evrede yakalanan ve doğru yöntemlerle tedavi edilen birçok kanser türünde artık tam iyileşme sağlamak mümkün, özellikle de agresif seyir göstermeyen türlerde. Ancak bazı kanser türleri çok daha sinsi ilerliyor ve çok hızlı yayılabiliyor.
4 Şubat Dünya Kanser Günü nedeniyle hızlı yayılan kanser türlerine dikkat çeken Acıbadem Kozyatağı Hastanesi Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Aziz Yazar, bu türlerde de erken tanının önemine vurgu yaptı. Tıp dünyasındaki baş döndürücü gelişmelerin erken teşhiste büyük avantaj sağladığını belirten Prof. Yazar, en hızlı yayılan kanserleri ntv.com.tr’ye anlattı. İşte vücuttaki seyri daha hızlı olan 10 kanser türünün özellikleri ve şüphe uyandırması gereken belirtileri:
ŞİKAYETLER PANKREASI DÜŞÜNDÜRMEYEBİLİR
1. Pankreas kanseri: İleri yaş hastalığı olan pankreas kanserinde, sigara ve alkol kullanımı ile fazla kilo çok önemli risk faktörlerini oluşturuyor. Genellikle hazımsızlık, karın ağrısı, iştahsızlık, kilo kaybı gibi pankreasa özgü olmayan şikayetlerle başlayan pankreas kanseri için önerilen rutin bir tarama yöntemi yok. Ama şüphe duyulduğu durumda fizik muayene ve ultrasonografi ile değerlendirilmesi gerekiyor.
2. Safra yolu kanseri : Hastalık kendisini şişkinlik, iştahsızlık, kilo kaybı, karnın sağ üst kadranında ağrı ve sarılık ile belli ediyor. Bu şikayetlerle doktora giden kişiye yapılan fizik muayene ve kan testleri hastalık hakkında şüphe uyandırırsa, tanı ultrasonografi veya MR (magnetik rezonans) ile konuluyor. Rutin bir tarama yöntemi bulunmuyor.
3. Mide kanseri : Fazla tuzlu yiyenler, A kan grubuna sahip olanlar ve aile öyküsü bulunanlarda mide kanseri riski artıyor. Karnın üst tarafında dolgunluk, mide bölgesinde ağrı, halsizlik, iştahsızlık ve kilo kaybı ile kendini belli eden mide kanserinde tanı endoskopi ile konuluyor.
|
SICAK YİYECEK VE İÇECEKLER KANSER RİSKİ OLUŞTURUYOR
4. Yemek borusu kanseri : Yeme güçlüğü, ağrılı yutma ve kilo kaybı ile kendini belli eden yemek borusu kanserinde beslenme alışkanlığı (konservelerdeki nirozaminler, tütsülenmiş et) çok etkili. Çok sıcak yiyecek ve içecekler tüketilmek ve sigara içmek ile reflü de yemek borusu kanseri riskini artırıyor. Teşhis endoskopi ile konuluyor.
5. Cilt kanseri : Cilt kanserlerinin “malign melanom” denen türü hızlı yayılıyor. Hastalıktaki en önemli risk faktörü güneşe ve ultraviyole ışınlarına maruz kalmak. Prof. Dr. Aziz Yazar, “Ciltte yeni bir nevüsün (ben) oluşması, mevcut olanların büyümesi, kenarlarının düzensiz olması, alacalı bir renk halini alması durumunda cilt kanserinden şüphelenilir. Erken tanı, cilt hastalıkları muayenesi ve biyopsi ile konulur” diyor.
EN ÇOK O ÖLDÜRÜYOR
6. Akciğer kanseri: Akciğer kanseri en fazla ölüme yol açan kanser türü. Ancak aynı zamanda önlenebilir kanser türlerinin de başında geliyor. Sigaradan uzak durmakla akciğer kanserlerinin %90’ı önlenebiliyor. Hastalık kendisini uzamış öksürük, kanlı balgam, göğüs ağrısı, ses kısıklığı, nefes darlığı ve kilo kaybı ile gösteriyor. Şikayeti olan kişilerin muayene olmaları, ardından akciğer grafisi veya BT (bilgisayarlı tomografi) ile taranmaları gerekiyor. Hiç şikayeti olmayan ve risk grubunda olan kişilerde (55 yaş üzeri ve 30 paket/yıl sigara içme öyküsü olanlar) düşük doz BT ile taranarak akciğer kanseri erken teşhis edilebiliyor.
KOL VE BACAK GÜÇSÜZLÜĞÜNÜ ÖNEMSEYİN
7. Beyin tümörü : Baş ağrısı, baş dönmesi, epileptik nöbet, şuur bulanıklığı, kol-bacaklarda güçsüzlük veya felç gelişimi en sık rastlanan belirtiler. Radyasyon dışında bilinen bir risk faktörü bulunmuyor. Tanı, beyin MR’ı ile konuluyor.
8. Testis kanseri : Hastalık kendisini testiste şişlik ve ağrı ile gösteriyor. Teşhis muayene ve ultrasonografi ile konuluyor. Testis tümörü tedavi şansı yüksek olan bir tür ancak tedavi edilmediğinde çok hızlı yayılıyor. Bu nedenle testiste şişlik veya ağrı fark edildiği anda bir üroloji uzmanına başvurmak gerekiyor.
VÜCUDUNUZDAKİ SEBEPSİZ ŞİŞLİKLERİ GÖZ ARDI ETMEYİN
9. Sarkomlar : Kemik ve yumuşak dokudan kaynaklanan habis tümörler sarkom olarak adlandırılıyor. Hastalık kendisini şişlik ile belli ediyor. Şişliğin belli bir şekli olmamakla birlikte vücudun herhangi bir yerinde kas veya iskelet sisteminde gelişebiliyor. Bu durumda hastaların ortopedi bölümüne başvurmaları gerekiyor. Bu hastalık için bir takım ailesel geçişli sendromlar ve radyasyon bilinen risk faktörleri arasında. Tanı muayene ve MR ile konuluyor. Evrenin erken olması durumunda tedavinin başarı oranı yüksek.
KOLONOSKOPİ İLE KANSER ERKEN EVREDE YAKALANABİLİR
10. Kolorektal kanserler : Bu kanserlerin yüksek dereceli olanları hızlı yayılıyor. En sık rastlanan belirtileri kabızlık, makattan kanama, dışkılamada değişiklikler, şişkinlik ve karın ağrısı. İdeal tanı koyma yöntemi ise kolonoskopi. Dışkıda gizli kan taraması, baryumlu kalın bağırsak grafisi veya kolonoskopi ile yapılabiliyor. Kolonoskopi, kalınbağırsak kanserlerinin erken teşhisine imkan sağlıyor ve bu kanser türü % 90 olasılıkla önlenebiliyor.