Uzmanlara göre, kilo sorunu olanların, yeme bozukluklarının altında yatan sebeplerin başında yemeyi ödül ya da ceza olarak görmeleri geliyor.
Beslenme ve Diyet Uzmanı Berrin Yiğit Öztan, fizyolojik ihtiyaçtan kaynaklanmayan yani “sahte açlığı” etkileyen 16 duygu olduğunu söylüyor. Uykusuzluk, susuzluk, aşırı stres gibi durumlar sahte açlığı tetikleyebiliyor.
FİZİKSEL AÇLIK FARKLI SİNYALLER VERİYOR
Kişinin gerçek bir açlık çekip çekmediğini belirleyen en önemli şeylerden biri de iştah. Çünkü uzmanlara göre, gerçek açlık, ne zaman yemek gerektiğini bazı fiziksel belirtilerle haber veriyor. Baş ağrısı, halsizlik, düşen kan şekeri sebebiyle titreme gibi.
Bu durumun fiziksel yeme ihtiyacı olduğunu belirten Öztan, açlığı giderecek kadar yemek yenmesine rağmen daha fazla yeme isteğinin, yani iradeyi kontrolsüzleştiren bu durumun çok sayıda nedenden kaynaklanabileceğini söylüyor.
STRES DİLDEKİ TAT RESEPTÖRLERİNİ AKTİFLEŞTİRİYOR
Öztan’a göre, bu sebeplerin başında genetik faktörler var. Bir başka etken stres çünkü stresli zamanlarda dildeki tat alma reseptörleri daha aktif çalışıyor ve kişi damak zevkine daha çok önem veriyor. Görüntü, ses ve koku faktörleri de kişinin tat algısını ve dolayısıyla iştahı etkiliyor. Bulunduğunuz evin rengi, restorandaki ışık, markette çalan müzik bile besin seçimini yönlendirebiliyor.
İŞTAH AÇLIĞI, AÇLIK DA İŞTAHI TETİKLİYOR
Vücuttaki hormonların, vitaminlerin, minerallerin de iştah kontrolüne katkısı büyük. Yanı sıra açlık, iştah kabarmasına, iştah da açlığa sebep olabiliyor. Ayrıca duygusal iniş çıkışları daha yoğun olduğu için, duygusal açlık açısından kadınlar erkeklere oranla daha fazla risk altında.
“Yani hem aç kalmamalı hem de iştah kontrolü sağlamalısınız. Bunu sağlamak için yapmanız gereken ise planlı beslenip, iştah kontrolüne yardımcı besinleri doğru şekilde ve zamanda tüketmek” diyen Diyetisyen Öztan, iştah kontrolüne yardımcı olacak besinleri şöyle aktarıyor:
İŞTAH KONTROLÜNE YARDIMCI 12 BESİN
Elma: İçindeki su ve pektin isimli özel bir lif yardımıyla midede hacim oluşturur. Eğer çok acıkmışsanız yemekten önce tarçın serpilmiş yarım elma yiyip üzerine 1 büyük bardak su içmek iştah kontrolü sağlayacaktır.
Avokado: İyi yağlar hem iştahı kontrol eder hem de yağ yakımını destekler. Öğle yemeğinde salatanıza dilimlediğiniz yarım avokado, akşam yemeğine kadar daha tok olmanızı sağlar.
Kurubaklagiller: Çalışmalar, gün içinde kurubaklagil yiyenlerin, yemeyenlere göre daha tok hissettiğini gösteriyor. Protein içeriği yüksek olan bu besinler aynı zamanda antioksidan, demir, B vitamini ve lif kaynağıdır.
Çorba: Yemeklerden önce içilen bir kase çorba, midede hacim kaplar ve daha az kalori alımını sağlar. Daha da etkili olması için bolca baharat ilave edebilirsiniz.
Turşu: Probiyotiklerin ne kadar faydalı olduğunu artık hepimiz biliyoruz. Turşu da fermente edilerek yararlı bakterileri açığa çıkmış probiyotik bir besin kaynağıdır. Bu sayede sindirime yardımcı olur ve iştah kontrolünü sağlar. Tüm bu faydalı özellikleri küçük bir miktar turşuyla sağlayabilirsiniz.
Pul biber: Araştırmalar yemeklerinde pul biber tüketen insanların, tüketmeyenlere göre doygunluk hissinin daha uzun sürdüğünü göstermiştir.
Yumurta: Güne yumurtayla başladığınız gün hem öğleye kadar açlık hissetmeyecek hem de öğle yemeğinde daha kontrollü bir şekilde yemek yiyeceksiniz.
Bitter çikolata: Bitter çikolatanın kan basıncını düşürücü etkisiyle birlikte hem tatlı hem de tuzlu isteğini baskıladığı görülmüştür.
Kuruyemiş: Doymamış yağ içeriği bakımından oldukça zengin olan bu besin grubu, özellikle çiğ olarak tüketildiğinde iştah baskılayıcıdır. Protein ve lif içeriğiyle tokluk hissi sağlar. Porsiyon kontrolü çok önemlidir. İştah baskılamak isterken fazladan kalori almaktan kaçınılmalıdır.
Yulaf: İçeriğindeki protein, lif ve beta glukan sayesinde tokluk süresini uzatır.
Su: Aç mısınız susuz musunuz? Bunun ayrımını yapmak önemlidir. Çünkü ikisinin de semptomları benzerdir. Açlık hissediyorsanız önce su için ve 10 dakika bekleyin. Bu şekilde kalori alımını azaltabilirsiniz.
Süt ve süt ürünleri: İçeriğindeki protein doygunluk hissi sağlar.