Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın 2014-2023 yıllarını kapsayan Ulusal İstihdam Stratejisi yayımlandı.
Türkiye ekonomisinin yakın geçmişi ve bugünkü durumunun analiz edildiği Strateji'de, temel politika eksenleri, eğitim-istihdam ilişkisinin güçlendirilmesi, iş gücü piyasasında güvence ve esnekliğin sağlanması, özel politika gerektiren grupların istihdamının artırılması ve istihdam-sosyal koruma ilişkisinin güçlendirilmesi olarak tespit edildi.
Türkiye'nin büyüme ve gelişme eğilimleri de dikkate alınarak, büyüme potansiyeli veya büyümenin istihdam esnekliği yüksek olan veya gelecekte yüksek olacağı öngörülen turizm, inşaat, finans, bilişim ve sağlık sektörleri ile istihdam kapasitesi yüksek, emek yoğun tarım, tekstil ve hazır giyime yönelik sektörel istihdam stratejileri belirlendi.
Mevcut durum analizinin tablolarla yapıldığı Stratejinin, temel hedefleri ve ilkeleri de belirlendi. Buna göre, işsizlik oranı 2023 yılı itibarıyla yüzde 5 düzeylerine indirilecek. İstihdam oranı 2023 itibarıyla yüzde 55'e yükseltilecek, tarım dışı sektörde kayıt dışı istihdam ise 2023 yılında yüzde 15'in altına indirilecek.
Strateji'de, temel politika eksenlerinden sayılan eğitim-istihdam ilişkisinin güçlendirilmesiyle ilgili durum analizinin yapıldığı, temel amaç ve hedefler sıralandı. Buna göre, eğitim ve öğretimin işgücü piyasası ihtiyaçlarını karşılama yeterliliğinin geliştirilmesi ve hayat boyu öğrenme temelinde herkes için erişilebilir hale getirilerek, işgücünün istihdam edilebilirliğinin artırılması amaçlanıyor. 2013 yılı Haziran ayı itibarıyla 8 bin 436 olan İŞKUR personeli sayısı 2015 yılında 12 bine çıkarılacak, 2014 yılından itibaren her yıl 400 bin kişiye işgücü yetiştirme kursu sağlanacak. Bu kursları başarıyla bitirenlerin işe yerleştirilme oranı 2015 yılına kadar yüzde 40'a çıkarılacak.
Eksenler arasında sayılan iş gücü piyasasında güvence ve esnekliğin sağlanması çalışması, işgücü piyasasının esnekliği artırılarak çalışanların kazanılmış hakları korunarak, ekonomik ve sosyal hakları ile istihdam edilebilirliklerinin geliştirilmesini amaçlıyor.
Özel politika gerektiren grupların istihdamı
Türkiye'de kadınlar, gençler, uzun süreli işsizler ve engelliler başta olmak üzere özel politika gerektiren grupların istihdamının artırılması amacıyla da bir dizi çalışma yapılacak.
Bu politika ile kadınlar, engelliler, gençler ve uzun süreli işsizler başta olmak üzere özel politika gerektiren grupların, işgücüne ve istihdama katılımlarının önündeki engellerin kaldırılması amaçlanıyor.
Buna göre, kadınların işgücüne katılma oranı 2023 yılına kadar yüzde 41 düzeyine çıkarılacak. Kadınların 2012 yılı itibarıyla yüzde 54,2 düzeyinde gerçekleşen kayıt dışı çalışma oranı 2023 yılında yüzde 30'a düşürülecek. Genç işsizliği oranı, genel işsizlik oranına yaklaştırılacak. 2013 yılı itibarıyla kamu sektöründe 22 bin 302 olan engelli memur açık kontenjanının tamamı ile kamu ve özel sektörde 28 bin 864 olan engelli işçi açık kontenjanının tamamı 2015 yılına kadar doldurulacak. Uzun süreli işsizlerin oranı, 2012 yılında gerçekleşen yüzde 24,9 seviyesinden, 2023 yılına kadar yüzde 15'e indirilecek.
Çocuk işçiliğinin en kötü biçimleri tamamen ortadan kaldırılacak
Stratejinin son temel politika ekseni sayılan istihdam-sosyal koruma ilişkisinin güçlendirilmesi ile de ekonomik, sosyal ve mali politikalarla uyumlu, toplumun tüm kesimini kapsayan, bireyleri sosyal yardımlara bağımlı kılmayan ve çalışmayı teşvik eden etkin ve bütüncül bir sosyal koruma sisteminin geliştirilmesi amaçlanıyor.
Çocuk işçiliği, öncelikle en kötü biçimleri, sokakta, sanayide ağır ve tehlikeli işlerde, aile işleri dışında mevsimlik gezici geçici tarım işleri olmak üzere sonlandırılacak.
İşsizlik ödeneği alanların toplam işsizlere oranı, 2012 yılındaki yüzde 14,5 seviyesinden 2023 yılına kadar yüzde 25'e yükseltilecek. 2008, 2009 ve 2010 yıllarının ortalamasına göre yüzde 31 olan işsizlik ödeneği alanlardan işten çıkış tarihinden itibaren bir yıl içinde işe girenlerin oranı 2015 yılında yüzde 40'a yükseltilecek.
2023 yılında sosyal yardım alanlardan çalışabilir durumda olanların tamamına iş ve meslek danışmanlığı hizmeti sunulacak, bunların yüzde 25'i bir yıl içerisinde işe yerleştirilecek.
2023 yılında özellikle sanayide ağır ve tehlikeli işlerde, sokakta ve mevsimlik gezici geçici tarımda gerçekleşen çocuk işçiliğinin en kötü biçimleri tamamen ortadan kaldırılacak, diğer alanlarda çocuk işçiliği ise yüzde 2'nin altına düşürülecek.
Çalışan yoksulların oranı 2023 yılına kadar yüzde 5 seviyesine düşürülecek.
Kayıt dışı istihdam yüzde 50 oranında azaltılacak
Ulusal İstihdam Stratejisi ile turizm, inşaat, finans, bilişim, sağlık, tarım, tekstil ve hazır giyim sektörlerinde 2023 yılına kadar istihdam artırılarak, kayıt dışı istihdamın yüzde 50 oranında azaltılması hedefleniyor.
Türkiye'nin büyüme ve gelişme eğilimleri de dikkate alınarak turizm, inşaat, finans, bilişim, sağlık, tarım, tekstil ve hazır giyim istihdam stratejileri belirlendi.
Buna göre, bilişim sektöründe, sektöre yönelik işgücünün niteliği geliştirilecek, girişimcilik teşvik edilecek, yeni ürün ve teknoloji geliştirmeye yönelik araştırmalar desteklenerek sektördeki istihdam artırılacak. Her yıl 10 bin bilişim uzmanı yetiştirilecek.
Bilgi ve iletişim sektöründe istihdam edilen kişi sayısı 2013 yılı sonuna göre 2023 yılına kadar yüzde 50 artırılacak. İşgücünün niteliği, sektörün güncel ihtiyaçları dikkate alınarak geliştirilecek. Bilişim alanında yeni ürün ve istihdamı artırmaya yönelik araştırmalar desteklenecek. Girişimciliğe ve ihracata yönelik teşvikler ile toplumsal ve kültürel alanda bilişim teknolojilerini kullanma ve değişim sürecine uyum becerileri artırılacak.
Finans sektöründe ise nitelikli işgücü talebi karşılanacak ve mevcut istihdam imkanları geliştirilecek. Bankacılık sektöründe istihdam düzeyi 2013 yılı sonuna göre 2023 yılına kadar yüzde 28 artırılacak. Sektörde engelli istihdamı düzeyi 2015 yılına kadar yüzde 10 oranında artırılacak.
İnşaat sektöründe, ulusal ve uluslararası rekabet gücü ile istihdam kapasitesini her vasıf düzeyinde yükselterek, gelişmelere hızlı uyum sağlayabilen, verimliliği yüksek, iş sağlığı ve güvenliği bilinci gelişmiş, kayıtlı işgücünün sürdürülebilir istihdamının sağlanması amaçlanacak.
Sektördeki mevcut istihdam, 2013 yılı sonuna göre 2023 yılına kadar yüzde 160 oranında artırılacak. İnşaat sektöründe 2023 yılı sonuna kadar çalışanların yüzde 30'u mesleki yeterlilik sertifikasına sahip hale getirilecek, iş kazası sayısı yüzde 50 oranında azaltılacak, sektördeki kayıt dışı istihdam ise yüzde 50 oranında azaltılacak.
Hekim sayısı artacak
Sağlık sektöründeki gelişmelere paralel olarak artan nitelikli işgücü talebini karşılamaya yönelik önlemler almak, mevcut istihdam şartlarını geliştirmek amaçlanacak. Bu kapsamda, sağlık sektöründe çalışan sayısı 2013 yılı sonuna göre, 2023 yılına kadar yüzde 100 artırılarak, sektördeki istihdamın toplam istihdama oranı OECD ortalamasına yaklaştırılacak. Sektördeki meslek standartları 2015 yılına kadar tamamlanacak. 2023 yılında bin kişiye düşen hekim sayısı 2,4 düzeyine çıkacak. 2023 yılında bin kişiye düşen hemşire sayısı 3,8 düzeyine çıkacak.
Tarım sektöründe hedefler
Türkiye'de kayıt dışılığın en yoğun yaşandığı sektör olan tarım sektörüyle ilgili de hedefler belirlendi. Tarım sektöründen tarım dışı sektörlere zamana yayılan kontrollü bir geçiş için tedbirler alınacak, sektördeki işgücünün niteliği ve uyum yeteneği artırılacak, teşvikler yoluyla istihdamın kayıt altına alınması sağlanacak ve tarım sektöründe mevsimlik gezici-geçici işçilerin yapısal sorunlarının çözümü ile çocuk işçiliğinin önlenmesine yönelik tedbirler alınacak. 2015 yılına kadar tarım sektöründe ücretli çalışan işçilerin temel mesleki ve beceri eğitimlerinden geçirilmesi sağlanacak. Gerekli teknik ve yasal önlemler alarak tarım sektöründe aile işleri dışında, ücret karşılığı gezici ve geçici tarım işlerinde çalışan çocuk işçiliği tamamıyla ortadan kaldırılacak. Tarım sektöründe kayıt dışı istihdam düzeyi 2012 yılındaki yüzde 83,6'dan 2023 yılında yüzde 50 seviyesine indirilecek.
Tekstil işçisine sertifika
Tekstil ve hazır giyim sektöründe ise mevcut istihdam imkanlarının geliştirilmesi, nitelikli işgücü talebinin karşılanması ve kayıt dışı istihdamın önlenmesi amaçlanıyor. Kayıt dışılığı önlemeye yönelik teşvik edici politikalarla denetimler artırılarak, 2012 yılı sonuna göre 2023 yılına kadar kayıt dışı istihdam yüzde 50 oranında azaltılacak. Sektörde çalışan işçilerin yüzde 50'sinin 2023 yılına kadar sertifika sahibi olması sağlanacak.
Turizm sektöründe de esnek çalışma şartlarının uygulanabilirliğinin artırılması, nitelikli işgücü talebinin karşılanması ve alternatif turizmin desteklenmesi yoluyla mevcut istihdam imkanları geliştirilecek. 2013 yılı sonuna göre 2023 yılına kadar turizm sektöründe istihdam yüzde 80 oranında artırılacak. 2023 yılına kadar 400 bin turizm çalışanı meslek içi eğitimden geçirilecek, 500 bin kişiye sektöre yönelik işgücü yetiştirme eğitimi verilecek. Kayıt dışılık 2013 yılı sonuna göre 2023 yılına kadar yüzde 50 oranında azaltılacak.
2023 yılı vizyonu ile hazırlanan Ulusal İstihdam Stratejisi, üçer yıllık dönemleri kapsayan ve her yılın sonunda güncellenecek eylem planları aracılığıyla hayata geçirilecek.