Devlet memurlarına verilen görevler asıl görev, vekalet görevi, ikinci görev gibi çeşitli adlarla adlandırılmaktadır. Vekalet görevine ilişkin ilk detaylı dosyamızı 2005 yılında yayımlamıştık. Bugünkü dosyamızda ise 2. görev hakkında ayrıntılı bilgi vereceğiz. İkinci görev dosyasını şu sebepten dolayı açıklamak istiyoruz. Bazı birim yöneticileri boş kadrolara ilişkin görevleri biraz daha fazla ücret olduğu için vekalet yerine 2. görevle yürütmek istemektedir. Bunun mümkün olup olmadığını bu dosyamızda açıklamaya çalışacağız.
87. MADDE İKİNCİ GÖREVİ YASAKLAMIŞ VE İSTİSNALARI GÖSTERMİŞTİR
Devlet memurlarına İkinci görev verilmesi 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda 87 madde ile yasaklanmıştır. Ancak yasaklama maddenin ilk fıkrasında düzenlenmişken, ikinci fıkrada istisna bir hükme yer verilmiştir. İstisna hükümde ise tasfiye memurluğu, bilirkişilik gibi görevler yer almaktadır. Maddenin tam hali şu şekildedir:
"İkinci görev yasağı:
Madde 87 - Memurlara;
a) Bu Kanuna tabi kurumlarda,
b) Sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan iktisadi kurumlar ile sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait bankalarda,
c) Özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlarda,
ç) Yukarıdaki bentlerde yazılı idare, kuruluş ve bankalar tarafından sermayelerinin yarısından fazlasına katılmak suretiyle kurulan kuruluşlarla bunların aynı oranda katılmaları ile vücut bulan kurumlarda,
İkinci görev verilemez; bu kurumlardan her ne ad ile olursa olsun para ödenemez ve yarar sağlanamaz.
Ancak, bu Kanunun memurlara ikinci görev verilmesini öngören hükümleri ile hakem, tasfiye memuru ve bilirkişilere takdir olunan İl Genel Meclisi ve İl Daimi Encümeni başkanları, özel kanunlarla kurulan ve asli görevlerinin devamı niteliğinde olmayan çeşitli kurul, komisyon, heyet ve jüri çalışmalarına, Üniversiteler, Akademiler, Türkiye ve Orta - Doğu Amme İdaresi Enstitüsü ve Özel Kanunlarla kurulan araştırma kurumları tarafından idareyle ilgili olarak yapılan inceleme ve araştırma çalışmalarına katılanlar için özel kanunlarınca gösterilen veya bu kanunlara dayanılarak tespit edilen ücretlerin ödenmesine ilişkin hükümler saklıdır."
Maddedeki "bu kanuna tabi kurumlar" ifadesinden ne anlaşılması gerektiği açıklanmalıdır: 657 sayılı DMK Kapsamındaki Kurumlardan
1- Genel Bütçeli Kurumlar,
2-Katma Bütçeli Kurumlar
3- İl Özel İdareleri,
4-Belediyeler,
5-İl Özel İdareleri ve Belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar,
6- Kanunlarla kurulan fonlar,
7- Kefalet sandıkları,
8-Beden Terbiyesi Bölge Müdürlükleri,
anlaşılmalıdır.
88. MADDE, İKİNCİ GÖREVİ DAHA GENİŞ DÜZENLEMİŞTİR
87. maddenin dışında ayrıca 88. maddede de bir düzenleme daha yer almaktadır. Devlet memurları Kanununda ikinci görev verilmesi şartları, usulü ve sınırları, ikinci görev verilecek bazı unvanlar ile bunlara ikinci görev olarak verilebilecek görevler 88 inci madde ile düzenlenmiştir.
"İkinci görev verilecek memurlar ve görevler
Madde 88- Bu Kanuna tabi kurumlarda çalışan Devlet memurlarına esas görevlerinin yanında;
A) Özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak memurlara gördürülmesi öngörülen sürekli hizmetler,
B) Mesleki bilgisi ile ilgili olarak, hizmet olanakları elverişli bulunmak ve atamaya yetkili amir tarafından uygun görülmek şartiyle;
1) 87 nci maddede yazılı kurumların tabiplikleri, diş tabiplikleri, eczacılıkları, kimyagerlikleri, veterinerlikleri, avukatlıkları ile Adli Tıp Kurumu Uzmanlıkları,
2) Asıl görevlerinin bulunduğu bucak, ilçe ve zorunlu hallerde iller belediyelerinin yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar ve mimarlarca yürütülmesi gereken teknik hizmetleri,
İkinci görev olarak verilebilir.
Asıl görevlerinin yanında;
a) Tabiplere; sağlık müdürlüğü, sağlık müdür yardımcılığı, sağlık grup başkanlığı, baştabiplik ve baştabip yardımcılığı,
b) Diş hekimlerine ve veterinerlere, meslekleri ile ilgili baştabiplik,
c) Veteriner, dişhekimi ve eczacılara; baştabip yardımcılığı,
d) Öğretmenlere; okul ve enstitü müdürlüğü, başyardımcılığı ve yardımcılığı görevleri,
ikinci görev olarak yaptırılabilir."
Mezkur hüküm ile kamu kurum ve kuruluşlarının hangi niteliğe haiz hizmetler ile belirli kurum ve unvandaki görevlerin maddede belirtilen şartlar ile esas görevlerinin yanında memurlara ikinci görev olarak verileceği belirtilmektedir.
657 sayılı Kanunun 88 inci maddesinin 1inci fıkrası ( A) bendine göre ikinci görev;
Kişiye ilişkin şartlar
- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabii devlet memuru olması
- Devlet memuruna esas görevinin yanında verilmesi
Hizmete ilişkin şart
-Özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak memurlara gördürülmesi öngörülen sürekli bir hizmet olması
657 sayılı Kanunun 88 inci maddesinin 1inci fıkrası ( B) bendine göre ikinci görev;
Kişiye ilişkin şartlar
- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabii devlet memuru olması
- Devlet memuruna esas görevinin yanında verilmesi
Kurumsal şart
-Mesleki bilgisi ile ilgili olarak, hizmet olanakları elverişli bulunması
-Atamaya yetkili amir tarafından uygun görülmesi
Görevin niteliğine ilişkin şartlar
-87 nci maddede yazılı kurumların tabiplikleri, diş tabiplikleri, eczacılıkları, kimyagerlikleri, veterinerlikleri, avukatlıkları ile Adli Tıp Kurumu Uzmanlıkları,
-Asıl görevlerinin bulunduğu bucak, ilçe ve zorunlu hallerde iller belediyelerinin yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar ve mimarlarca yürütülmesi gereken teknik hizmetleri,
657 sayılı Kanunun 88 inci maddesinin 2 inci fıkrasına göre ikinci görev;
İkinci görev verilecek memurlar
-Tabiplere,
-Diş hekimlerine ve veterinerlere,
-Veteriner, diş hekimi ve eczacılara
-Öğretmenlere
Verilecek ikinci görevler
Tabiplere; sağlık müdürlüğü, sağlık müdür yardımcılığı, sağlık grup başkanlığı, baştabiplik ve baştabip yardımcılığı,
Diş hekimlerine ve veterinerlere, meslekleri ile ilgili baştabiplik,
Veteriner, diş hekimi ve eczacılara; baştabip yardımcılığı,
Öğretmenlere; okul ve enstitü müdürlüğü, başyardımcılığı ve yardımcılığı
PROBLEM OLUŞTURAN KONU
88 inci maddede yer alan "A) Özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak memurlara gördürülmesi öngörülen sürekli hizmetler," hükümden ne anlaşılmalıdır. Zira bir kısım yöneticiler, teşkilat kanunlarının verdiği yetkiye dayanılarak her görevi, memura 2. görev olarak verebileceğini düşünmektedir. Oysaki; maddde metninde yer aldığı gibi, özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak memurlara ikinci görev olarak gördürüleceğine ilişkin olarak sarih bir düzenlemenin bulunması ve ayrıca görevin mahiyeti itibariyle 87 maddenin 2 inci fıkrasında sayılmamakla birlikte aynı mahiyette olması gerektiği değerlendirilmektedir. Yani her görev değil, bilirkişi, hakem, komisyon heyet, juri çalışmaları gibi bir görev olmalıdır.
Bu bağlamda 88. maddenin A fıkrasında yer alan "Özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak memurlara gördürülmesi öngörülen sürekli hizmetler" ifadenin, ucu açık sınırsız bir yetki olarak görülmesi yönündeki yaklaşımın uygun olmadığını düşünüyoruz.
Mevzuat bağlamında eğer boş bir görev var ise bu görev 2. görevden ziyade vekalet ile yürütülmeye çalışılmalıdır. Tabii vekalet görevi verirken de, 657/45. maddede yer alan "Hiç bir memur sınıfının dışında ve sınıfının içindeki derecesinin altında bir derecenin görevinde çalıştırılamaz" sınırlamasına da dikkat edilmelidir.
2. GÖREV HALİNDE AYLIK
İkinci görev aylık ve ücretleri ile diğer ödemeler, 657 sayılı kanunun 175 inci maddesinde düzenlenmiştir: İlgili madde şu şekildedir:
"Bir göreve vekaleten atanan memurlara vekalet edilen görevin kadro derecesinin birinci kademesinin üçte biri, açıktan atananlara ise (Köy ve kasaba imamlığı kadrolarına atananlara 146 ncı maddede yazılı asgari ücret aylık tutarından aşağı olmamak üzere) üçte ikisi verilir. Bulundukları yerden başka bir yerdeki bir göreve vekalet suretiyle atananlara, Harcırah Kanununun geçici görevle başka yere gönderilenlere ilişkin hükümleri uygulanır.
Ancak, kurum içinden veya diğer kurumlardan vekalet edenlere vekalet aylığı ödenebilmesi için, vekilin asilde aranan şartları taşıması zorunludur.
88 inci maddeye göre ikinci görev verilen memurlara, bu görevleri karşılığında aylık ödenebilmesi için boş bir kadroya ait görevin ikinci görev olarak yürütülmesi gerekir. Bu şekilde görevlendirilenlere, görevlendirildikleri kadro derecesinin ilk kademe aylığının üçte ikisi ödenir. Ancak, sağlık grup başkanlığı, baştabip ve baştabip yardımcılığı hizmetlerinin ikinci görev olarak yürütülmesi halinde kadro şartı aranmaz ve bu hizmetleri yürütenlere almakta oldukları aylığın üçte ikisi ikinci görev aylığı olarak ödenir.(1)
Açıktan vekil olarak atananlar bu Kanunla memurlara tanınan sosyal haklardan da yararlanırlar ve bunlara ödenecek vekalet aylığının hesabına memuriyet taban aylığı da dahil edilir."
İkinci görevde ücret ödenmesi için kadro olacak ve boş bir kadronun görevi ikinci görev olarak verilmesi genel olarak gerekmektedir.
Sağlık grup başkanlığı,
Baştabip
Baştabip yardımcılığı
Görevlerinin ikinci görev olarak yürütülmesi halinde ikinci görev ücreti ödenebilmesi için kadro şartı aranmamaktadır.
İkinci Görev ücreti almakta olduk aylığın 2/3 ödenmektedir.
Aylık tanımına Gösterge ve gösterge puanlarının aylık katsayı ile çapımı sonucu çıkan miktardır.
Ayrıca; ikinci görev verilen memurlara ödenecek zam ve tazminatlar bulunmaktadır. 05 Mayıs 2006 Tarihli 26159 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmak suretiyle yürürlüğe giren yan ödeme kararnamesinin "Bazı özel durumlara ilişkin esaslar" başlıklı 4 üncü maddesinin (ç) bendinde; "Asli görevleri yanında kendilerine 657 sayılı Kanunun 88 inci maddesine göre "ikinci görev" verilenlere, her iki göreve ait aynı cins zamlardan miktarı fazla olanlar ile farklı cinsteki zamlar ödenir." denilmekte olup, "Ödeme yapılmayacak haller" başlıklı 11 inci maddesinin 2 inci fıkrasının (a) bendinde "Asli görevleri yanında kendilerine 657 sayılı Kanunun 88 inci maddesine göre "ikinci görev" verilenlere ikinci göreve ilişkin özel hizmet tazminatı," ödenmeyeceği hükmü yer almaktadır.
Yer verilen hükümler uyarınca da ikinci görev verilen memurlara her iki göreve ait aynı cins zamlardan miktarı fazla olanlar ile farklı cinsteki zamlar ödenmesi gerekmektedir.