Hidrosalpinks fallop borularının birinin veya her ikisinin uçlarının tıkanması sonucu içlerinde sıvı birikmesi durumuna denir ve genellikle kısırlık nedeniyle doktora başvurulduğunda teşhis edilir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı ve Dr. Senai Aksoy, Hidrosalpinks hakkında en çok merak edilen soruları yanıtladı!
Hidrosalpinks nedir?
Rahimin her iki tarafında bulunan, görevleri yumurtayı rahim boşluğuna iletmek olan fallop borularının birinin veya her ikisinin uçlarının tıkanması sonucu içlerinde sıvı birikmesi durumuna hidrosalpinks denir. Bu biriken sıvı fallop tüplerinin içerisini kaplayan doku tarafından üretilir. Hidrosalpinks yumurtalık ve fallop tüplerinin birinin veya her ikisinin iltihaplanması ve gerekli şekilde tedavi edilmemesi sonucu oluşur. Enfeksiyona bağlı olarak fallop tüplerinin ucu birbirine yapışır. Normal koşullarda içinde bulunan hücrelerden salgılanan ve karın boşluğuna akan sıvı tüpün içinde birikmeye başlar.
Hidrosalpinks belirtileri nelerdir?
Hidrosalpinks genellikle belirti vermez. Bazen kasık ağrısı, bası hissi gibi belirtiler olabilir. En sık görülen belirti cinsel ilişki esnasında kasık ağrısı oluşmasıdır. Bu kasık ağrısı vaginismustan farklı olarak vajina girişinde değildir. Bu ağrılar sürekli veya zaman zaman ortaya çıkabilir. Çoğu zaman doktora başvurma nedeni kısırlıktır.
Nasıl teşhis edilir?
Muayeneler esnasında tanı bazen ultrasonda sıvı birikmesinin gözlenmesi ile konulabilir. Ancak tanı koymanın en yaygın yolu histerosalpingografi (HSG) denilen rahim ve tüplerin ilaçlı filmi ile konulur. Bu test sonucunda tek tüpün veya her ikisinin tıkalı olduğu ve balon gibi şiştikleri gözlenir.
Genelde kimlerde daha sık görülür? Yaş önemli bir faktör müdür?
Hidrosalpinks fallop tüplerinin enfeksiyon sonrası tıkanmasına bağlı olarak geliştiği için cinsel yoldan bulaşan hastalıklara meyilli kadınlarda daha sık görülür. Bu enfeksiyon bazen kürtaj gibi tıbbi bir müdehalenin komplikasyonu olarak ta gözlenebilir. Bu nedenle cinsel yönden aktif olunan genç yaşlarda görülme sıklığı daha fazladır.
Genetik midir?
Genetik bir hastalık değildir.
Gebeliğe engel olur mu?
Fallop tüpleri yumurtalık ile rahim arasında bağlantıyı sağlar. Yumurtlama sonrası karın boşluğuna atılan yumurta fallop tüplerinin uç kısımlarında bulunan parmakçık benzeri yapılar tarafından yakalanarak tüpün içine alınır. Tüplerin içi mikroskobik tüycüklerle kaplıdır. Bu tüycüklerin yönü bir buğday başağında olduğu gibi tek yönlüdür ve yumurtayı rahime doğru iterler. Bu dönemde eğer bir ilişki olmuşsa sperm hücreleri de fallop tüplerine girer ve yumurtayı burada döllerler. Döllenmiş yumurta aynı şekilde rahime doğru itilir. Döllenmiş yumurta embriyo olarak adlandırılır. Embriyo rahme ulaşmadan önce 3 - 4 gün kadar fallop tüplerinde kalır. Eğer tüplerin uçları tıkalıysa yukarıda bahsi geçen işlemlerin hiçbiri gerçekleşemeyeceğinden gebelik oluşmayacaktır.
Hidrosalpinks nasıl tedavi edilir? Tedavi süreci nasıl işler?
Tedavi tanı konulan kadının çocuk sahibi olmak istemesine göre değişir. Eğer çocuk sahibi olmak istenmiyorsa takip yeterli olacaktır. Bu durumda geçirilmiş olan enfeksiyonun alevlenme riski vardır. Çocuk istenilmesi durumunda ise yumurta ile spermin bir araya gelmesini sağlayacak tedavileri uygulamak gerekir. Öncelikle tıkalı olan tüplerin cerrahi yollardan açılma olasılığı laparoskopi ile değerlendirilmelidir. Laparoskopi genel anestezi altında yapılan ve göbek deliğinden ince bir teleskopun karın içine sokularak karın içi organlarının görüntülenmesi prensibine dayanan bir ameliyattır. Laparoskopide eğer mümkünse tüplerin ucu açılmaya çalışılır. Ancak bilinmelidir ki tek başına tüplerin uçlarının açılması yeterli olmayabilir. Tüplerin içinde biriken sıvı basınçla içeride bulunan tüycükleri harap etmiş olabilir. Aynı şekilde hidrosalpikse neden olan enfeksiyon tüplerin ucunda yapışıklık yaptığı gibi tüpün içerisinde de yapışıklıklara sebep olmuş olabilir. Yine tüpler uygun şekilde açılmalarına rağmen tekrardan bu kez cerrahi işleme bağlı olarak yapışabilir. Bu nedenle tedavi sonrasında eğer tüplerin açılabildiği düşünülüyorsa bir süre normal yollardan gebelik oluşması beklenir. Bu süre genellikle 6 ay kadardır. Bu süre içinde gebelik oluşmadığı taktirde tüpbebek uygulaması düşünülebilir.
Hidrosalpinks tüp bebek tedavisine engel bir durum mudur? Başarı şansını düşürür mü?
Fallop tüplerinin içinde biriken sıvının bir kısmı sürekli olarak rahim içine doğru akmaktadır. Bu sıvı tüpbebek tedavisinde embriyolar rahim içine yerleştirildiği zaman bu embriyoların tutunmasını engelleyebilerek gebelik şansını azaltmaktadır. Eğer ultrasonla tüplerde sıvı birikimi görülüyorsa bu tüplerin içindeki sıvının rahme doğru akması ya tüpleri cerrahi olarak alarak ya da rahim tarafıda tıkanarak engellenmelidir. Bu işlemlerin tüpbebek başarısı üzerinde olumlu etkisi olacaktır.
Manşetler
DUYURU-4