Çoğu okurumuz, gönderdiği sorularda benzer konulara değiniyor. Balıklar gerçekten sağlıklı mı? Kirlenen deniz suları balıkları ne derecede etkiliyor? Bu nedenle balık eti ve yararları ile ilgili açıklama yapmak çok yerinde olacak. Aslında balıkların kimyasal yapısı, tür, yaş, cinsiyet, yaşama ortamı ve mevsime bağlı olarak önemli farklılıklar gösterir. Beslenmemizde farklı bir rol oynayan proteinlerin balık etindeki miktarı tür, beslenme ortamı, yaş, cinsiyet, etteki yağ ve su miktarına göre değişmekle beraber genellikle kasın yenilebilir kısmının her 100 gramında yaklaşık 18 ila 22 gramdır. Bu önemli bir miktar olup, beslenmede kırmızı et yemeyenler için oldukça iyi bir alternatiftir. Balıklarda yağ ve su miktarı arasında ters bir orantı vardır.
Izgara mı buğulama mı yapmalı?
Balık yağlandıkça su miktarı azalır ve bu balıkları mutlaka ızgara yapmak gerekir. Su miktarı yüksek balıkların da sağlıklı yağ içerikleri azalır bu nedenle, buğulama yapmak daha doğru bir tercih olur. Balık proteinleri vücut dokularının korunması ve gelişmesi için gerekli tüm aminoasitleri içerir. İnsanlar için gerekli olan en az 13 vitamin tanımlanmaktadır ki, dokulardaki dağılımı düzensiz olmakla birlikte bunların hepsi balıklarda bulunur. Haftada en az 3 kez balık yemek sağlık açısından değerlidir. İnsan vücudu ağırlığının yaklaşık yüzde 4’ünü oluşturan mineraller, büyüme ve sağlık için gerekli olan maddelerdir. Kalsiyum, fosfor, sodyum, potasyum, magnezyum, iyot, demir, bakır, flor, kobalt ve çinko su ürünlerinin içerdiği önemli minerallerdendir. Su ürünlerinin bazı türleri her 100 gram’da 15’ten 200 mg’a kadar değişen kalsiyum, 100 ila 400 mg arasında fosfor miktarı ile mükemmel bir kalsiyum, fosfor kaynağıdır. 100 gram kasta ortalama 60 mg sodyum miktarı ile balık en ideal besinlerden biridir. Kalp atışlarının düzenlenmesi, sinir transmisyonu, kas kasılması, karbonhidrat ve protein metabolizmasında katalizör rolü oynayan potasyum, 100 gram balık etinde 250 ila 500 mg arasında değişmektedir. Yine balık eti, enzim sisteminde katalizör rolü olan magnezyum bakımından iyi bir kaynaktır. Bu açıdan baktığımızda derin suda yaşayan balıklar ve kabuklu deniz ürünleri yerine daha çok kıyılarda ve su yüzeyinde yaşayan balıkları yemek hem ağır metallerin balıkta çökmesi ile insan vücuduna alınmasını hem de toksi öğelerin balıkta birikmesini engeller.
Selahattin Dönmez