İyi niyetlerle ve sağlık güvencesi olmayan vatandaşlara sağlık güvencesi sağlamak gibi son derece insani amaçlarla çıkarılan Genel Sağlık Sigortası uygulaması maalesef işsiz gençleri Hükümet düşmanı haline getiriyor.
Bize gelen bir okuyucu yorumu konuyu bütün boyutlarıyla ortaya koyuyor. Ben üniversiteyi yeni bitiren bir gencim ve şuan öğretmen olabilmek için atama bekliyorum ve işsizim. İsteğim dışında hakkımda SGK'ca GSS primi tahakkuk ettiriliyor ve benden isteniyor. Babam tarafından verilen harçlıklarla idare ederken bir de GSS primi çıktı. Lütfen bu durumu gündeme getirebilir misiniz?
Okuyucumuzun gündeme getirdiği husus 1.1.2012 tarihinde yürürlüğe giren Genel Sağlık Sigortası uygulamasıdır ve tam anlamıyla Hükümetle vatandaşı özellikle de gençleri karşı karşıya getiren bir uygulama haline gelmiştir.
Genel Sağlık Sigortası Uygulamaları Yönetmeliğine göre sigortalıların bakmakla yükümlü olduğu kişi şu şekilde tanımlanmıştır; 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim görmesi hâlinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi hâlinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın bu Kanuna göre malul olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklar. Bunların dışında kalanlar ise GSS'li olmak zorunda kalmıştır. Konumuzla ilgili olmadığı için diğer GSS'lilerden bahsetmeyeceğiz.
Uygulamaya girdiği günden itibaren sürekli gündem oluşturan GSS uygulaması sayesinde bakanlara dahi GSS borcu tahakkuk ettirilmiş ve borç tebligatı gönderilmişti. Hatta sayın Başbakana dahi gönderilen borç tebligatı dahi konuşulur olmuştu. Yani ilgili ilgisiz milyonlarca insan GSS borcuyla muhatap hale getirilmişti. Ancak, daha sonra milyonlarca insanın GSS tescili iptal edilerek sorun bir nebze olsun düzeltildi.
GSS'nin ilk uygulanan halinde kız çocukları ciddi bir mağduriyet yaşamış ve oluşan tepki üzerine 5510 sayılı Kanunda yapılan değişiklikle sorun çözülmüştü.
GSS borçları tahsil edilemiyor
SGK istatistik bülteninden elde edilen 31.12.2014 tarihli verilere göre 11.201.255.192 TL tutarındaki tahakkuk etmiş toplam GSS primi karşılığında tahsil edilen toplam tutar 580.741.027 TL'dir. Yani % 5'lik tahsilat oranıyla bunun anlamı, tek kelimeyle GSS sisteminin bu haliyle sürdürülemez olduğudur. Bu tahakkuk tutarına gecikme zammını da eklediğinizde bu tutarın nasıl tahsil edileceğini birilerinin izah etmesi gerekmektedir.
2.542.114 GSS'li için tahakkuk eden tutar 9.362.282.541 TL, tahsil edilen tutar ise 112.552.416 TL'dir. Yani % 1,2'lik tahsilat oranıyla konunun vahameti daha iyi anlaşılacaktır. Demek ki büyük bir GSS'li kitleden tahsilat yapılamamaktadır. Ne zaman bu kişiler hastaneye giderse işte o zaman ciddi bir şokla karşı karşıya kalıyorlar. İşte o zaman tepkiler ayyuka çıkmaktadır. Yapılan yanlışlıklardan hiç bahsetmiyoruz.
Eğer, SGK İl Müdürlükleri tahakkuk eden primleri tahsil için harekete geçse tek kelimeyle sosyal facia çıkar ve Hükümet büyük bir darbe alır. Öyleyse, murat edilenle ortaya çıkan arasında dağlar kadar fark oluşan bir sistemi ısrarla sürdürmenin anlamı var mı?
Bir de borcundan dahi haberi olmayanlar düşünüldüğünde konunun vahameti daha iyi anlaşılacaktır.
GSS'lilere yapılan sağlık harcaması ne kadardır?
5510 sayılı Kanunun 60/g1, 60/g2 ve 60/g3 statüsündeki GSS'lilerin verilerine bakıldığında durum daha iyi anlaşılacaktır. 31.12.2014 tarihli SGK verilerine göre 3.423.378 GSS'li için yapılan sağlık harcaması 554.819.358 TL tutarındadır. Yine aynı tarihli verilere göre 11.201.255.192 TL tutarındaki tahakkuk etmiş toplam GSS primi karşılığında tahsil edilen toplam tutar olan 580.741.027 TL'nin sağlık harcamalarını karşıladığı görülmektedir.
Eğer çözüm getirilmezse sonuçlar ağır olur
Sorumuzdaki gencin durumunu ve halet-i ruhiyesini düşünün ve kendinizi onun yerine koyun. Hiçbir kazancınız yok ve ailenize muhtaçsınız, bir de üzerine GSS borcu çıkarılıyor. Birde işe girilemediği için oluşan bir tepki var. Bu gençler sizden sağlık yardımı da istemiyor. Zaten maddi durumu uygun olmayanlara devlet ücretsiz olarak sağlık yardımı yapıyor. Hal böyle iken gençleri çıkarılan ve tahsil edilemeyen haksız GSS borçlarıyla Hükümet aleyhtarı yapmaya gerek var mı?
Denilebilir ki kendisine borç çıkarılmasını istemeyenler gelir testi yaptırarak bu borçtan kurtulabilirler. Ancak, bazı insanlar vardır ki onlara yapılacak en büyük kötülük, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına giderek yardıma muhtaç insan durumuna düşürmektir.
Ayrıca, insanların hiçbiri haksız yere devletle karşı karşıya kalmak istemez ve bundan ciddi bir rahatsızlık duyar. Maalesef şuan ki uygulama birçok insanı devletle karşı karşıya getirmiştir ve bundan sonra da karşı karşıya getirecektir. Ülkedeki genç işsiz sayısının rakamsal boyutu düşünüldüğünde, lise veya üniversite mezunu her işsiz genç GSS uygulamasından dolayı devletle karşı karşıya geldi ve bundan sonra da gelecek demektir. Yapılan bunca güzel iş ortadayken bu denli basit hatalardan dolayı bu kadar büyük bir genç kitlenin tepkisini çekmenin ne kadar anlamsız olduğunu izah etmeye dahi gerek yoktur.
Eğer mevcut veriler ve ilgili kurumlardan istenecek raporlara göre soruna çözüm getirilmezse, milyonlarca insan, gereksiz yere Hükümet aleyhtarı olmaya devam edecektir. Tek kelimeyle GSS kurgusu yanlıştır ve acilen düzeltilmesi gerekmektedir. Yani yapılan hayır ürkütülen kurbağaya değmemiştir vesselam.