Göz tembelliği, toplumda sık rastlanan, çok konuşulan, fakat az bilinen bir konudur. Fark edilmesi zordur ve fark edildiği zaman da genellikle tedavi için geç kalınmış olmaktadır. Göz tembelliği zamanında tanı konduğunda tedavisi en kolay hastalıklardan biridir. Özel BSK Eskişehir Anadolu Hastanesi Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Tuncer Sarıçiçek, zor fark edilen, tedavisi sadece 9 yaşına kadar mümkün olabilen ve ciddi bir problem olan göz tembelliği hakkında sorularımızı yanıtladı.
Göz Tembelliği (Ambliyopi) Nedir?
Gözde ya da görme yolarında aşikar bir patoloji bulunmaksızın, şekilli görme mahrumiyeti ve / veya anormal binoküler etkileşim yüzünden, görme keskinliğinin genellikle tek gözde azalmasına denir. Çocukluğun erken döneminde, bir göz iyi görünürken diğerinin aynı seviyede görmemesi durumunda az gören göze amblyopik adı verilir. Toplumda % 2-3 oranında görülen bir durumdur. Erken tanı konması amacıyla ailelerin bu durum hakkında bilgi sahibi olması gerekmektedir.
Ambliyopinin nedenleri nelerdir? Kalıtsal mıdır?
Gözlerin normal kullanılmasını engelleyecek ve gelişimini engelleyecek durumlarda ortaya çıkmaktadır. Genetik bir yatkınlık da önemlidir. Bu nedenle ailesinde ambliyopi hikayesi bulunan çocukların erken yaşlarda göz doktoru tarafından muayene edilmesi önemlidir. Bunun dışındaki nedenleri şöyle sıralayabiliriz:
Şaşılık, en sık görülen sebeptir: Kayan gözden gelen görüntü çift görmenin önlenmesi amacıyla yok sayılır ve çocuk sadece tek gözüyle görmeye yönlenir.
Refraktif farklılıklar, gözlükle düzeltilmektedir. Burada göz tembelliği, tek gözün diğerine göre daha fazla miyopik, hipermetropik yada astigmatik olmasıyla oluşmaktadır. Bulanık gören göz yok sayılır ve ambliyopi gelişir. Bu en zor tanı konan ambliyopi nedenidir ve sıkı takibin yapılması gerekmektedir.
Göz dokularının şeffaflığında bozulma: Katarakt ya da görüntünün net olarak odaklanmasını engelleyecek her türlü durumda ambliyopi gelişmektedir. Bu en ağır ambliyopi tipidir.
Göz tembelliğinin ilk etapta tedavisi 9 yaşına kadar yapılabilir. Tedaviye ne kadar erken başlanırsa sonuç o denli başarılı olacaktır. En başarılı sonuçlar 6 yaşına kadar alınmaktadır. Göz tembelliği tanısı zamanında konulduğu takdirde sağlam göz kapatılarak beyne bulanık gören gözün de gördüğü sinyali verilir. Kademeli olarak gözdeki görme yeteneğinin düzeltilmesi hedeflenir. Daha sonra gözlük verilerek iki gözün de sağlıklı olarak kullanılması sağlanır.
Ambliyopi tanısı nasıl konulmaktadır?
Göz tembelliği ebeveynler tarafından tespit edilememektedir. Ancak detaylı göz muayenesinde belli olmaktadır. Göz muayenesinin belli bir yaşı yoktur. Şikâyeti olan çocuk hangi yaşta olursa olsun muayene edilebilir. Çocuk tek gözünün az gördüğünün farkında değildir. Tanı iki göz arasında görme farkının bulunmasıyla konur. Bebeklerde görme keskinliğinin tespiti zor olduğu için gözlerden biri kapatılarak cisimleri takibi kontrol edilir ya da sağlam göz kapatıldığında bebek rahatsız olur. Çocukların hiçbir şikâyeti olmasa bile 3-4 yaşlarına kadar en az bir defa göz muayenesinden geçmiş olmaları gerekir. Erken tespit edilen göz tembelliğinde başarı oranı çok daha fazladır.
Ambliyopi tedavisi nasıl yapılır?
- Pleoptik tedavi
- Kapama tekniği
- Kısa süreli kapama tedavisi
- İlaçla tedavi
- Cam tedavisi
Erken teşhis edilen göz tembelliğinin tedavisi oldukça basittir. Göz tembelliği, nedenin ortadan kaldırılmasıyla tedavi edilemez. Zayıf olan göz normal görme için mutlaka kuvvetlendirilmelidir. Ambliyopi tedavi edilmezse ciddi sorunlar oluşabilmektedir. Ambliyopik gözde ciddi bir görme azlığı oluşabilmektedir. Derinlik hissi kaybedilebilir. İyi gören göz yaralanırsa hayat boyu görmede ciddi bir görme azlığı oluşur. Tedavinin başarısı ambliyopinin ciddiyeti ile tedavinin ne kadar erken yaşta başladığına bağlıdır. Tedavi sadece 9 yaşına kadar devam eder. Bu yaştan sonra artık tedavide başarılı olunamayacağı unutulmamalıdır.
Manşetler
DUYURU-4